آغاز مرمت آرامگاه کوروش

کوروش که ۵۹۹ قبل از میلاد متولد شده بود، در ۵۲۹ قبل از میلاد و در سن ۶۱ سالگی از دنیا رفت. این گورها درحال حاضر خالی هستند و به گفته باستان‌شناسان احتمالا در دوره اسکندر مقدونی، گورها تخلیه و به کالبد آنها آسیب وارد شده باشد.

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد از آغاز مرمت آرامگاه کوروش خبر داد. در این پروژه پس از آسیب‌شناسی، قرار است پاکسازی، استحکام‌بخشی و مرمت جداره بیرونی آرامگاه انجام شود.

به گزارش ایستا، محمد حسینی گورجی ـ کارشناس مرمت در پایگاه میراث جهانی پاسارگاد ـ در جریان بازدید خبرنگاران از این محوطه که سال ۱۳۸۳ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، گفت: طرح جدید پاکسازی و استحکام‌بخشی آرامگاه کوروش سال گذشته پذیرش شد و از هفته گذشته آسیب‌شناسی پلکان‌ها آغاز شده است و از دو سه هفته آینده مرمت آن شروع می‌شود. شیوه مرمت آن نیز مانند سنگ‌نگاره انسان‌ بالدار در پاسارگاد خواهد بود که در این روش، سنگ‌ها به صورت جزئی پاکسازی و تزریق و ملات‌گذاری می‌شوند.

محمد نصیری حقیقت ـ مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد ـ درباره ضرورت مرمت آرامگاه کوروش گفت: براساس آسیب‌شناسی صورت‌گرفته جداره بیرونی آرامگاه به دلیل شرایط اقلیمی، فعالیت زیستی گلسنگ‌ها و گیاهان، از دست دادن مواد، شرایط جوی از جمله یخ‌زدگی، رطوبت و بارندگی، حفره‌های حاصل از فعالیت سیانو باکترها که موجب زیست گلسنگ‌ها می‌شوند، همچنین تغییر رنگ و رسوب روی سنگ‌ها متحمل آسیب‌ شده است.

به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد، زدودن خاک و گل و لای موجود در شکاف‌ها، حذف گلسنگ‌ها به صورت فیزیکی و در صورت نیاز شیمیایی، استحکام‌بخشی و چسباندن قطعات ریزسنگ‌های‌ در خطر افتاده با چسب‌های اکریلیک (پایه آبی) و پر کردن فضاهایی که امکان نفوذ رطوبت دارند با مواد پایه آهکی, از جمله کارهایی هستند که در فاز نخست انجام خواهد شد.

نصیری همچنین گفت: نقشه‌ها به منظور مشخص کردن فراوانی و ارائه راهکار و مواد مورد نیاز برای هر یک از آسیب‌ها تهیه شده است و تا دو هفته آینده جمع‌بندی نهایی برای ورود به فاز اجرا و آغاز پاکسازی و استحکام‌بخشی انجام می‌شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد با این پیش‌بینی که تکمیل این پروژه به دو سال زمان و ۱۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد، افزود: فاز نخست روی نقاط حساس آرامگاه که خطر فرسایش دارند انجام می‌شود و سه تا چهار ماه طول می‌کشد. همچنین با توجه به اینکه مواد پایه آهکی و چسب‌های اکریلیک برای فاز نخست موجود است و به واردات نیازی نیست، حدود ۵۰۰ میلیون تومان برای این فاز برآورد شده است.

آرامگاه کوروش در سال‌های ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۵ از سوی «علی سامی» مرمت شد، که به گفته محمد حسینی گورجی ـ کارشناس مرمت در محوطه میراث جهانی پاسارگاد ـ در آن دوره، تمام بخش‌ها، از جمله بلوک‌های سنگی پلکان، سقف و جای بست‌های دم چلچله‌ای، که دزیده شده بودند، با سیمان پُر شد. سیمان‌ها تا پیش از جشن‌های ۲۵۰۰ ساله باقی می‌ماند، پس از آن، گروه مرمتگر ایتالیایی «ایزمئو» وارد عمل می‌شود و سیمان‌های دوره آقای سامی را از پلکان حذف و بلوک‌های سنگی را جایگزین می‌کند. در پله‌های چهارم، پنجم و ششم، در گوشه پلکان‌های آرامگاه بخش‌هایی از این بلوک‌ها دیده می‌شود. گروه ایزمئو برای اینکه بین سنگ‌های جدید و تاریخی تفاوت قائل شود سطح سنگ‌ها را هاشور می‌زند تا در طول زمان این اشتباه و شبهه ایجاد نشود که این بلوک‌ها، سنگ‌های تاریخی بوده اما سالم باقی مانده است.

در سال ۱۳۸۴ تیمی از تخت جمشید به سرپرستی «حسن راه‌ساز» به پاسارگارد می‌آید و سیمان‌هایی که در جداره بیرونی و داخلی و سقف آرامگاه را که در زمان آقای سامی کار شده بود، حذف می‌کند و قطعات سنگی کار می‌گذارد. سال ۱۳۹۴ نیز از سوی گروه موسسه عالی حفاظت و مرمت رم، یک دوره کوتاه استحکام‌بخشی و پاکسازی در داخل اتاق آرامگاه انجام می‌شود.

آرامگاه کوروش در ابعاد ۱۲.۵ در ۱۳.۵ متر سطح زمین را دربرگرفته و ۱۵۶ متر مربع مساحت و ۱۱ متر ارتفاع دارد. بنای آرامگاه از زیگورات چغازنبیل منطقه خوزرستان الهام گرفته و ۶ پله آن کاملا پُر است و بر فراز آن اتاقک تدفین به ابعاد ۵ در ۶ متر و به ارتفاع ۴ متر قرار دارد. پهنای دیوار آرامگاه بیش از یک متر است و داخل آن گنجایش دو جسد را دارد که کوروش پادشاه هخامنشی و ملکه کاساندان، تنها همسر او، در آن تدفین شده بودند. در ساخت این آرامگاه از سنگ‌های وزین آهکی تراورتن استفاده شده است که در بخش پلکان هر یک حدود دو تن و ۶۰۰ کیلوگرم وزن دارند.