مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌ های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه فرایند دوم نماد غربالگری است ادامه داد: آیین نامه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ماده ۴۴، آموزش و پرورش را مکلف کرده، کلیه دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیردولتی را از جهت تحصیلی و رفتاری در سامانه از طریق برنامه نماد، مورد رصد و پایش قرار دهند.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه یک درصد از آسیب‌های اجتماعی رفتارهای پرخطرند گفت: برنامه نماد و آیین نامه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان،آموزش و پرورش را مکلف کرده، کلیه دانش آموزان مدارس دولتی و غیردولتی را از جهت تحصیلی و رفتاری مورد رصد و پایش قرار دهد که امسال بیش از شش میلیون و ۶۰۰ هزار دانش آموز غربال شده‌اند.

به گزارش ایسنا، امیر تجلی نیا در نشستی خبری با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی در گذر زمان روندی افزایشی به خود گرفته است گفت: آسیب‌های اجتماعی متنوع‌تر از قبل شده، سن افراد درگیر کاهش یافته، مشهودتر شده، جنبه تلفیقی ترکیبی پیدا کرده، خانواده‌ها درگیر و به نوعی با نوزایی در آسیب‌های اجتماعی مواجهیم.

وی با بیان اینکه آسیب‌،های اجتماعی چرخه‌ای شده، یعنی دانش آموزی که دچار رفتار پرخطر فرار از منزل شده، درگیر آسیب‌های بعدی هم می شود افزود: آسیب‌های اجتماعی علت‌های متعددی دارند، بعضی از علتها در گذشته بوده و همچنان اثر خود را حفظ کرده، بعضی از علت‌ها هم مربوط به چند سال اخیر است.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش درباره دسته‌بندی آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: دسته بندی مختلفی از آسیب‌های اجتماعی وجود دارد؛ یک درصد از آسیب‌های اجتماعی رفتارهای پرخطرند ( مانند اختلال سوءمصرف مواد،آسیب به خود، خشونت و فرار از منزل یا مدرسه) که ویژگی این رفتارها مسری بودن آن است یعنی از دانش‌آموزی به دانش‌آموز دیگر سرایت می کند.

تجلی‌نیا با بیان اینکه هنگام مواجه شدن با رفتار پرخطر تا جایی که امکان دارد افراد غیرضروری مطلع نشوند گفت: اگر بحث فراگیر و پیچید دانش‌آموزانی که در معرض خطر بودند باید مداخلات روی آنها انجام شود.

وی با بیان اینکه برنامه‌ نماد (نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان) از سال ۱۳۹۴ مطرح شده است افزود: دانش‌آموزانی که درگیر مسائل و آسیب‌های اجتماعی هستند نیازمندی‌های مختلفی دارند(ممکن است دانش آموزی درگیر اختلالات روان شناختی، فقر مطلق، نیازمند درمان، نیازمند خدمات مددکاری، بد سرپرست یا بی سرپرست، حتی جان دانش آموز در معرض خطر باشد، کودک کار یا کودک خیابانی یا جزو اتباع یا دارای معلولیت باشد) بنابراین از طریق نماد به آنها رسیدگی می‌شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه عموما آسیب‌های اجتماعی در مدرسه تولید نمی‌شود ادامه داد: محل ظهور و بروز آسیب مدرسه است، از ابتدای دوره دوم ابتدایی شاهد بروز آسیب‌های اجتماعی هستیم ولی عموما علت آموزش و پرورش نیست.

تجلی نیا با بیان اینکه آموزش و پرورش اگر بخواهد نقش ایفا کند نه نیروی مورد نیاز دارد، نه بودجه، نه وظیفه ذاتی دارد و نه اگر اتفاقی بیفتد حمایت قانونی می‌شود عنوان کرد: هر مشکل دانش آموز متولی خود را دارد که باید دستگاه‌ها برای ارائه خدمات پای کار بیایند.

وی با بیان اینکه پیشگیری دارای ۲ بخش کنشی و واکنشی است که تفاوتشان در زمان مداخله است گفت: طبیعتا جنس پیشگیری در آموزش و پرورش باید پیشگیری کنشی باشد. دستگاه زمانی می تواند به دانش آموز مداخله ارائه کند که آسیب اتفاق افتاده باشد و به عموم بچه‌ها قبل از اتفاق دسترسی ندارد.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه نماد یک سند اعتلافی است که دستگاه‌های مختلف وظیفه ذاتی برای کمک دارند تا با همکاری، هم افزایی، ظرفیت‌ها، امکانات و برنامه‌ها به ارائه خدمت به دانش آموزان نیازمند بپردازند افزود: نماد یک نخ تسبیح است که تمام دستگاه‌هایی که باید به دانش آموزان نیازمند ارائه خدمت کنند کنار هم نخ می‌کند و چرخ دنده‌ها را در کنار هم قرار می‌دهد.

وی با بیان اینکه ۸۰ درصد طرح سطح پیشگیری است افزود: به دانش آموزان آموزش مهارتهای خود مراقبتی، به اولیاء آموزش مهارت‌های فرزند پروری، به همکاران آموزش مهارت‌های کنترل کلاس، مدیریت کلاس با توجه به حفظ سلامت روان دانش آموزان در ابعاد مختلف، همچنین ارائه مهارت‌های خود مراقبتی به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه فرایند دوم نماد غربالگری است ادامه داد: آیین نامه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ماده ۴۴، آموزش و پرورش را مکلف کرده، کلیه دانش‌آموزان مدارس دولتی و غیردولتی را از جهت تحصیلی و رفتاری در سامانه از طریق برنامه نماد، مورد رصد و پایش قرار دهند.

تجلی نیا ادامه داد: مدیر مدرسه مکلف است با شناسایی دانش آموزان در معرض خطر یا بزه دیده ضمن ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی، انجام مداخلات مختصر ضروری، حسب موضوع وقتی دانش آموز نیازمند معاضدت‌های قضایی، انتظامی و حمایت‌های اجتماعی است آنها را به بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری معرفی و ارجاع دهد.

وی با بیان اینکه در نماد، غربالگری پایه شامل دو بخش روان شناختی و آسیب‌های اجتماعی است گفت: در بخش روان شناختی، دانش آموزان پایه‌های مختلف، متناسب با مقتضیات، نیاز، سن و شرایط آزمون‌های غربالگری برای آنها طراحی می‌شود افزود: در دوره ابتدایی دو نسخه روانشناختی مربوط به والدین و آموزگار داریم.

تجلی‌نیا با بیان اینکه تا سال ۱۴۰۰-۱۴۰۱ آخرین سال غربالگری نماد، ۹۶۰ هزار دانش آموز غربال شدند ادامه داد: امسال غربالگری وسعت داده شده و تا امروز بیش از شش میلیون و ۶۰۰ هزار دانش آموز در پایه‌های سوم، پنجم، هفتم، هشتم و دهم غربالگری روان شناختی شده‌اند.

وی با بیان اینکه هشت خرده مقیاس بررسی شده شامل بیش فعالی، پرخاشگری، افسردگی، اضطراب، نقص در انجام تکالیف تحصیلی، نقص در خودفرمانی و خودگردانی به نوعی خود کنترلی، رفتارهای خود آسیب رسان و سوء استفاده، هستند گفت: در دوره ابتدایی پایه اول هم غربالگری انجام شده است.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش یکی از درگاه‌های آسیب اجتماعی را میزان پیشرفت تحصیلی عنوان کرد و ادامه داد: وقتی دانش آموز دچار افت تحصیلی می‌شود، دچار شکست تحصیلی و ترک تحصیل می‌کند، از مدرسه خارج می شود و در بسیاری از موارد درگاهی برای ورود به آسیب‌های اجتماعی به وجود می آید.

تجلی نیا با بیان اینکه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان می گوید دانش آموز تا وقتی در مدرسه است از آسیب‌های اجتماعی تا حد زیادی مصون است عنوان کرد: وقتی دانش آموز از مدرسه خارج شود به نوعی احتمال درگیر شدن با آسیب‌های اجتماعی افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه اختلالات یادگیری اگر به موقع شناسایی و درمان نشود خیلی سریع بر افت تحصیلی، شکست تحصیلی و ترک تحصیل فرد تاثیر می گذارد اظهار کرد: بنابراین در پایه اول، آزمون غربالگری اختلالات یادگیری برای اولین بار در سطح کشور طراحی و اجرا شد.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه غربالگری نماد دو مرحله دارد افزود: در مرحله اول همه توسط نیروی غیر متخصص غربال و اگر دانش آموزی در مرحله یک قرمز شود به مرحله دوم غربال ارجاع داده می شود و در مرحله دوم که تشخیص یا مصاحبه تشخیصی است نیروی تخصصی کار غربال را انجام می‌دهد.

تجلی نیا فرایند سوم نماد را مداخله مختصر عنوان کرد و گفت: این مداخله وظیفه کلیه پرسنل و کارکنان مدرسه (مدیر، معاون، مربی) غیر از مشاور است زیرا مشاور وظیفه مداخله تخصصی را دارد.

وی با بیان اینکه در نماد سه ورودی سطح نشانگان، پیمایش غربالگری(کل بچه‌ها غربال شوند) و فوریت‌ها وجود دارد گفت: دانشگاه فرهنگیان در این خصوص می تواند نقش بزرگی داشته باشد؛ دانشجو معلم‌ها آینده معلمان کشور را می سازند بنابراین باید آموزش‌های خیلی عمیق و دقیقی به آن ها ارائه شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در سند نظام جامع مصوب شورای عالی آموزش و پرورش با امضای رئیس جمهور ۲۰ نمره از ارزشیابی کلیه کارکنان آموزش و پرورش به ایفای نقش در حوزه تربیت، راهنمایی و مشاوره داده می شود ادامه داد: عملیاتی کردن این بند می‌تواند به فرایند نماد در مدارس کمک کند.

تجلی نیا با بیان اینکه نماد، معلم محور است گفت: اگر معلم آموزش خوب ببیند، انگیزه داشته باشد، وظایفش را به خوبی ایفا کند ما هم در بخش پیشگیری، غربالگری و درمان به موقع و موثر خیلی جلو خواهیم رفت.

وی با بیان اینکه در طول سال گذشته آموزش‌های حضوری برای مشاورین، رابطین مشاوره، اولیا، مدیران مدارس به شکل مجازی برگزار شد گفت: امیدواریم بابهبود وضعیت اعتبارات در حجم وسیع بتوان قانون حمایت از اطفال نوجوانان و نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان را به کلیه آموزگاران، دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان و مدیران مدارس ارائه کنیم.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش فرآیند چهارم را درمان عنوان کرد و افزود: در بخش درمان طبق سند نظام جامع آموزش و پرورش هسته‌های مشاوره به مراکز مشاور ارتقاء و مکان مستقل با هر ناحیه و منطقه، ارائه خدمات مشاور مراقبتی می دهند.

تجلی نیا با بیان اینکه تاکنون نزدیک به ۷۰۰ مرکز مشاور راه اندازی شده است ادامه داد: تخصیص نیرو به آنها تعلق گرفته و به مرور مراکز تجهیز می شوند، این مراکز بازوهای عملیاتی نماد در سطح ناحیه، منطقه و شهرستان هستند.

وی فرایند پنجم را ارجاع دانش آموزان نیازمند معاضدت قضایی، حمایتی، مراقبتی و حمایت‌های اجتماعی به دستگاه‌های مربوطه عنوان کرد و گفت: ارزیابی وضعیت دانش آموز انجام و در نهایت اقدامات لازم انجام می شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در برنامه نماد، سازمان برنامه و بودجه رئیس برنامه، قوه قضاییه نایب رئیس و آموزش و پرورش دبیر این برنامه در سطح کشور هستند افزود: آیین نامه اجرایی نماد ابتدا در شورای سیاست گذاری نماد، سپس در شورای اجتماعی کشور مصوب شد که ظرف روزهای آینده به دستگاه‌ها برای اجرا ابلاغ می‌شود.

تجلی نیا با بیان اینکه دو بخش مهم ضمانت اجرایی ارائه خدمت به دانش‌آموزان است گفت: حضور پررنگ استانداران در جلسات شورای نماد، نظارت و پیگیری وزارت دادگستری بخصوص مرجع ملی کودک در بخش پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه نماد صرفا برنامه و مسیر صحیح برای خدمت به دانش آموزان است عنوان کرد: این کار نیازمند پای کار آمدن دستگاه ها، اعتماد دانش آموزان، اولیاء و آموزگاران برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و مصون کردن آنها با ارائه آموزش‌های خودمراقبتی است تا اگر کسی درگیر شود در مراحل اولیه شناسایی و ارائه خدمات ببیند.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در نماد اصولی مانند حفظ رعایت اخلاق حرفه ای، محرمانگی اطلاعات وجود دارد گفت: هر چند سال یکبار اطلاعات پاک می‌شود.

تجلی نیا یکی از اصول نماد را دریافت خدمات مراقبتی دانش‌آموز در حین دریافت خدمات آموزشی عنوان کرد و افزود: هدف این است دانش آموز از خانواده هم جدا نشود.

وی به طرح همیار مشاور اشاره کرد و گفت: این طرح در دوره اول و دوم متوسطه اجرا می شود؛ در این طرح دانش آموزان کاندید، یک دانش آموز را به عنوان همیار مشاور انتخاب می کنند تا با دریافت آموزش‌های خاص، به خود و سایر دانش آموزان در جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی ایفای نقش می کند.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در آموزش و پرورش با کمبود نیروی مشاور مواجهیم ادامه داد: امسال ۶۰۰۰ نیروی مربی سبک زندگی که وظایف مراقب سلامت، معلم ورزش، مربی تربیتی و مشاور دارند و همچنین ۸ هزار نفر مربی مشاور استخدام می شوند تا کمبودها جبران شود.

تجلی نیا به خط ۱۵۷۰ اشاره کرد و گفت: خط ملی نماد، خط فوریت و مشاوره است. در ایام هدایت تحصیلی نیز نقش هدایت تحصیلی به دانش آموزان را برعهده داشت؛ مشاوران آموزش و پرورش از ساعت هشت صبح تا هشت شب پاسخ گوی افراد هستند.

وی با بیان اینکه دانش آموز بداند وقتی بهم ریخت و نیازمند گوش شنوا بود یک خط است که می تواند تماس بگیرد، مسئله و مشکلاتش را مطرح و افرادی به مشکلاتش گوش و راهکار عملیاتی ارائه می دهند عنوان کرد: در تلاش هستیم این خط سه رقمی شود، اکنون این تماس‌ها رایگان بوده و فقط هزینه تلفن برای دانش آموز محاسبه می‌شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه هدایت تحصیلی نقش پر رنگی در بحث آسیب‌های اجتماعی دارد گفت: در آزمون توانایی و رغبت تاکنون بیش از ۹۱ درصد شرکت کرده و تا آخر اردیبهشت فرصت برای شرکت وجود دارد.

تجلی نیا به عوامل موثر در بخش پیشگیری اشاره و اظهار کرد: دو دسته عوامل محافظت کننده و عوامل خطر وجود دارد که ارتقای عوامل محافظت کننده و کاهش عوامل خطر هدف اصلی است. اگر بخواهیم در حوزه پیشگیری در آموزش و پرورش اقدامات موثر انجام دهیم باید به هر دو دسته عوامل توجه کنیم.