اندرونی ناصرالدین شاه برای خودش شهری بود؛ پر از خواجه و زن و کودک، از هر سن و سال و از هر قوم و قبیله. یکی از تفریحات این جماعت عکاسی بود و ژست گرفتن مقابل دوربین عکاس. به همین خاطر است که برخی از لحظات زندگی آنها هنوز بعد از گذشت بیش از صد سال پیش چشم ما هستند، با همۀ جزئیات تماشایی و عبرتآموزی که در آنهاست.
به گزارش فرادید، عکس نخستی که در اینجا ملاحظه میکنید جمعی از زنان حرمسرای ناصری را در کنار خواجگانی که مسئول محافظت و رفع نیازهای آنها بودند نشان میدهد. از حالت ایستادن و نشستن این جمع میتوان فهمید که رابطۀ زنان حرمسرا و خواجگان دستکم گاهی گرم و نزدیک وصمیمانه بوده است.
عکس دوم، تصویری از نوۀ دختری ناصرالدینشاه یعنی فخرالتاج است؛ فخرالتاج دختر عصمتالدوله (دختر شاه) و دوستعلیخان معیرالممالک بود. نکتۀ جالب این عکس محل بسیار زیبا و چشمانداز فوقالعادۀ آن است: جادهای در میان یک مرداب که تا چشم کار میکند پوشیده از برگ نیلوفرهای آبی است.
مردم دوران ما در چنین منظرهای معمولا یکی از اولین چیزهایی که به ذهنشان میرسد گرفتن عکسی برای گذاشتن در شبکههای اجتماعی است؛ ظاهرا فخرالتاج هم نمیخواسته فرصت عکس گرفتن در این منظرۀ بینظیر را (که شاید تالاب انزلی بوده است) از دست بدهد.