.png "عصر ایران")
۰۵ فروردين ۱۴۰۴
به روز شده در: ۰۵ فروردين ۱۴۰۴ - ۲۰:۰۲
برخورد قطار کارگران ساختمانی با کامیون (فیلم) 
ملاصدرا درباره‌ی آگاهی گیاهان چه می‌گفت؟
«ملاصدرا نفس و آگاهی را مختص حیوانات و انسان‌ها دانسته و در موارد متعدد تاکید کرده که جمادات (و نباتات) به دلیل غیبت هر جزء از اجزاء دیگر، فاقد علم و ادراک هستند.
او تنها نوعی شعور لمسی برای نباتات قائل شده که در نظر برخی مفسران حکمت متعالیه می‌تواند به وجود نحوه‌ای علم و ادراک در گیاهان نیز تفسیر شود. اما در هر صورت نفس مجرد را تنها برای حیوان و انسان ثابت کرده و بر نفی علم و آگاهی از جمادات تصریح دارد.
به گزارش انصاف نیوز، این موضع البته نزدیک به دیدگاه غالب فیلسوفان مسلمان در طول تاریخ بوده و طبیعتاً نافی پنسایکیزم و وجود ادراک و آگاهی در همه موجودات است.
اما نکته این‌جاست او در جلد هشتم اسفار و آن هم ذیل عنوان «فی اللمس و احواله»، پس از بیان این‌که ادراک در نبات و جماد هم وجود دارد و ادعای این‌که چنین دیدگاهی با مبنای او در باب علم (حضور صورت مجرد نزد مجرد) منافاتی ندارد، ادامه می‌دهد: «پس جسمانیت مانع صورت وحدانی که قابل حیات باشد، نیست. به شرط آن‌که دچار تضاد [در عناصرش] نباشد؛ همان‌طور که افلاک این‌چنین‌اند [طبق دیدگاه قدما که برای افلاک نیز قائل به نفس و ادراک بودند] و به دلیل عدم تضاد و تفاسد، حیات نطقی (عقلی) دارند. [منظور صرف حیات زیست‌شناختی نیست؛ بلکه حیات نطقی و ادراک عقلی را مطرح می‌کند]. پس گیاهان نیز بدلیل آن‌که تضاد در عناصر آن‌ها شدید نیست، بعید نیست که قوه شعور ضعیف متناسب با خودشان را داشته باشند».
صدرا در ادامه توضیح می‌دهد که بر اساس مبنای فلسفی خویش که وجود را مساوق و هم‌مصداق با علم و حیات می‌داند، لاجرم باید به چنین دیدگاهی ملتزم گردد: «چگونه این‌طور نباشد؛ در حالی‌که وجود با مراتب مختلفش در نظر ما عین علم و شعور (با مراتب مختلفش) است؟ و به همین دلیل است که عارفان الهی اعتقاد دارند تمام موجودات آگاه نسبت به پروردگارشان هستند و همان‌طور که قرآن می‌فرماید بر پروردگارشان ساجدند». البته او تأکید مجدد دارد که این علم و ادراک و شعور دارای مراتبی از شدت و ضعف است (مانند خود مراتب وجود) و هرچه وجود از شوب عدم رهاتر باشد (مرتبه بالاتری داشته باشد)، ادراکات او نیز تمام‌تر و شدیدتر است. بنابراین سطح شعور و ادراک نباتات را ضعیف باید دانست
برخی شارحان برای توجیه تفاوت نظر مؤلف گفته‌اند چه بسا دیدگاه اصلی او در این موضع بیان شده و سایر موارد که نافی ادراک و علم از جمادات بود، از باب همراهی با دیدگاه جمهور فلاسفه بیان شده است. اما در شرایطی که بحث ذیل اتحاد عالم و معلوم، و نیز مباحث تجرد نفس و… هماهنگ با دیدگاه عموم فیلسوفان بوده و اکنون ذیل عنوانی فرعی و در خلال بحثی حاشیه‌ای بر این نکته تصریح شده، بیشتر نوعی ناهماهنگی درونی را بازتاب می‌دهد.
علامه طباطبائی در حاشیه بر همین موضع از جلد هشتم اسفار (ص۱۶۴)، نظر اخیر صدرالمتألهین را تقویت کرده و تلاش می‌کند برای تأیید وجود جنبه‌ای مجرد در اشیاء مادی، استدلال و تبیینی ارائه دهد؛ هرچند که کار شاقی است و با تصریحات سابق صدرا نیز در تضاد است.
حاجی سبزواری اما اعتقاد دارد: «در این کلام صدرالمتألهین، جنبه‌های مختلفی از مسامحه وجود دارد که بر کسی که اصول سابق در مباحث عاقل و معقول را به یاد داشته باشد، مخفی نیست…»
لینک کوتاه: کپی لینک
گاف دولت ترامپ / تشکیل گروه اینترنتی برای حمله به یمن / اضافه کردن اشتباه یک خبرنگار / هیلاری کلینتون : طنز است؟ ایران در سازمان ملل: ضرورت مقابله جهانی با کلیشه‌های منفی علیه مسلمانان مطالبه بازنشستگان از تأمین اجتماعی؛ ۹ درخواست برای بهبود وضعیت معیشتی شگفتی در انتخابی جام جهانی؛ قرقیزستان قطر را شکست داد ایران ۰-۱ ازبکستان/ گزارش زنده تلاش اسرائیل برای مذاکره با روسیه درباره برنامه هسته‌ای ایران چرا آمار تصادفات متفاوت است؟ شفاف‌سازی سخنگوی پویش «نه به تصادف» مذاکرات 12 ساعته ریاض بی‌نتیجه ماند؛ اختلاف روسیه و اوکراین مانع صدور بیانیه مشترک نقشه جدید اسرائیل؛ غزه غیرقابل سکونت می‌شود؟ درس عبرت برای مشاور ترامپ صدرنشینی کرمان در تلفات جاده‌ای نوروز؛ نماینده مجلس: وزیر راه پاسخگو باشد خودروهای غیراستاندارد؛ عامل اصلی تصادفات جاده‌ای در سیستان و بلوچستان مراقب کلاهبرداری‌های نوروزی باشید؛ ویلا را از منابع غیرمعتبر رزرو نکنید گاف امنیتی کاخ سفید؛ مشاور ترامپ در آستانه استعفا؟ خطای انسانی و خودروهای ناایمن؛ دو عامل اصلی تلفات جاده‌ای در سیستان و بلوچستان