برپایی جلسه نقد و نظر کتاب زندگینامه علمی پدر علم‌شناسی ایران

بیش از یک دهه از فعالیت‌های دفتر الگوسازی و تکریم نخبگان بنیاد ملی نخبگان می‌گذرد و این دفتر تاکنون اقدامات ارزشمندی را در جهت تکریم نخبگان انجام داده است.

برگزاری ۲۰۰ جلسه تکریم نخبگان در استان‌های مختلف، برنامه رادیویی «نگین» با موضوع معرفی نخبگان و تولید ۱۲۰ هنرنامه با موضوع معرفی نخبگان از جمله این فعالیت‌هاست.

به گزارش ایسنا، یکی دیگر از اقدامات این دفتر، تهیه کتاب زندگینامه ۴ تن از نخبگان ایران اسلامی است و کتاب «از مود تا لاهه» مستندی روایی از زندگی دکتر «مهدی بلالی مود» به قلم «مرضیه نظرلو»، کتاب «بهزاد»، زندگینامه مستند دکتر مهدی بهزاد به قلم دکتر محسن شاهرضایی، کتاب «مسیر ملک»، مستندی روایی به قلم مرضیه نظرلو و کتاب «مینوچهر»، خاطرات دکتر منوچهر دوایی به قلم دکتر محمدجواد کامور بخشایش از دستاوردهای دفتر الگوسازی و تکریم نخبگان به شمار می‌روند.

در این راستا این دفتر با هدف معرفی کتاب‌های زندگینامه نخبگان و الگوسازی این بزرگان برای مخاطبان جامعه علمی و عموم جامعه، اقدام به برگزاری نشست‌های نقد این کتاب‌ها با حضور کارشناسان و صاحبنظران کرده است. 

مهدی بلالی مود روز ۱۵ شهریور ۱۳۲۱ شمسی در مود بیرجند به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مود و زاهدان و متوسطه را در دبیرستان شوکتی بیرجند (خرداد ماه ۱۳۴۰) به پایان رسانید. تحصیلات دانشگاهی را ابتدا در رشته شیمی و سپس در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران آغاز کرد و در خرداد ۱۳۴۳ به اخذ لیسانس شیمی و در خرداد ۱۳۴۹ به دریافت دکتری پزشکی نائل آمد. پس از طی دوره نظام وظیفه در تهران و بیرجند از ۱۵ اسفند ۱۳۵۱به سمت مربی پزشکی قانونی و سم‌شناسی دانشکده پزشکی مشهد استخدام و مشغول کار شد.

دکتر بلالی در سال ۵۴ به سمت استادیاری و سرپرستی بخش مسمومین بیمارستان امام رضا منصوب شد و طی سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ مدیریت امور آموزشی دانشکده پزشکی مشهد را نیز عهده‌دار بود.

وی در تیرماه ۱۳۵۷ با بورس وزارت علوم جهت گذراندن دوره تخصصی سم‌شناسی بالینی در دانشکده پزشکی دانشگاه ادینبورگ عازم بریتانیا شد. این بورس با انقلاب اسلامی ایران قطع شد، ولی دکتر بلالی ادامه داد و درکوتاه‌ترین زمان ممکن، به اخذ دکتری تخصصی با درجه ممتاز در رشته فارماکولوژی و سم‌شناسی بالینی نائل آمد.

پس از دریافت تخصص درمان‌شناسی و فوق تخصصی مسمومیت‌ها، در مرداد ماه سال ۱۳۶۰ با عنوان استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه ادینبورگ استخدام و در دپارتمان درمان‌شناسی و مرکز درمان مسمومین بیمارستان سلطنتی ادینبورگ مشغول کار شد.

وی در دی ماه ۱۳۶۰ به مشهد بازگشت و با سمت استادیار و سرپرست بخش مسمومین بیمارستان امام رضا (ع)، وابسته به دانشکده پزشکی دانشگاه مشهد مشغول به کار شد.

یک عامل مراجعت وی همراه با خانواده به وطن، نبود سم‌شناس پزشکی در آن زمان در ایران و خبر از احتمال حمله شیمیایی ارتش عراق علیه رزمندگان کشور در رسانه‌های بریتانیا بود و ایشان از شروع بمباران‌های شیمیایی دشمن تا کنون خدمات درمانی ممتدی به مجروحین و جانبازان شیمیایی جنگی ارائه کرده‌است.

وی در اردیبهشت ۱۳۶۴ به سمت دانشیاری و در مهر ماه ۱۳۷۰ به مقام استادی گروه آموزشی بیماری‌های داخلی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارتقاء یافت.

فعالیت‌ها

پروفسور بلالی مود از تیرماه ۱۳۷۰ به مدت سه سال به عنوان عضو کمیسیون پزشکی شورای پژوهش‌های علمی کشور فعالیت داشته‌ و همچنین مدیر امور بین‌المللی اولین کنگره بین‌المللی پزشکی گازهای شیمیایی جنگی (خرداد ۱۳۶۸) بوده‌ است.

 وی در خرداد ۱۳۶۳ به عنوان عضو جامعه سم‌شناسان بالینی اروپا و در مرداد ۱۳۶۵ به عضویت فدراسیون جهانی سم‌شناسی بالینی و مراکز کنترل سموم و در آبان ۱۳۷۳ به عضویت هیات مدیره و دبیر منطقه‌ای مدیترانه شرقی فدراسیون مذکور انتخاب شد.

وی از مرداد ۱۳۶۵ به عنوان کارشناس افتخاری و مشاور سم‌شناسی بالینی سازمان جهانی بهداشت فعالیت داشته و از اسفند ۱۳۶۹ تا کنون سرپرستی چندین گروه کار پروژه سم‌شناسی بین‌المللی (INTOX) این سازمان را عهده‌دار بوده است.

بلالی مود از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ عضو کمیته برنامه‌ریزی ایمنی شیمیایی و سم‌شناسی (IPCS) سازمان بهداشت جهانی بود و از بدو تأسیس، عضو فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران و هیات‌های ممتحنه و ارزشیابی رشته‌های تخصصی سم‌شناسی و مسمومیت‌ها در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و همچنین در خرداد ۱۳۷۶ به عضویت دائم آکادمی علوم جهان (TWAS) که مرکز آن در کشور ایتالیا است، انتخاب شد.

پروفسور بلالی در مرداد ۱۳۸۳ به عضویت شورای علمی مشورتی سازمان منع سلاح‌های شیمیائی (OPCW) در لاهه، هلند انتخاب شد و در پنجمین نشست این شورا در اسفند ۱۳۸۳ به اتفاق آرا به نائب رئیسی این شورا انتخاب شد و تا پایان دوره عضویت در مرداد ۱۳۹۱ این سمت را عهده‌دار بود.

تألیفات

مود، صاحب تالیفات و انتشارات متعدد در زمینه‌های شیمی، سم‌شناسی پزشکی، درمان‌شناسی و مسمومیت‌ها شامل ۳۱ کتاب و منوگراف (تک نگار) به زبان‌های فارسی و انگلیسی و ۱۹۸ مقاله علمی در نشریات پزشکی و مجلات علمی داخلی و خارجی و ۲۹۸ خلاصه مقاله در کنگره‌های علمی و کنفرانس‌های پزشکی کشور و بین‌المللی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و فرانسه است.

وی راهنمایی و مشاوره رساله‌های دکتری پزشکی (۶۳ مورد)، داروسازی (۳۴ مورد)، تخصصی و فوق تخصصی (۲۱ مورد) را در دانشگاه‌های داخلی و خارجی کشور عهده‌دار بوده‌است.

سه کتاب مرجع سم‌شناسی پایه و بالینی ترکیبات فسفردار آلی، خردل گوگردی و سموم بیولوژیک پروفسور بلالی مود از انتشارات اسپرینگر است و کتاب راهنمای درمان مجروحین شیمیایی جنگی با حمایت سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی (OPCW) تهیه و منتشر شده است.

این کتاب علاوه بر ۶ زبان رسمی سازمان ملل، به زبان‌های فارسی و ترکی ترجمه شده و در تارنمای سازمان منع سلاح‌های شیمیایی به صورت رایگان در دسترس است. عناوین و مشخصات این کتاب‌ها به شرح زیر است:

• Practical Guide for Medical Management of Chemical Warfare Casualties. OPCW publication, ۲۰۱۶.

• Basic and Clinical Toxicology of Mustard Compounds. Springer, ۲۰۱۵.

• Biological Toxins and Bioterrorism. Springer , ۲۰۱۵.

• Basic and Clinical Toxicology of Organophosphorous Compounds. Springer, ۲۰۱۴.

جوایز و نشان‌ها

دکتر بلالی مود جوائز و تقدیر نامه‌های متعددی در زمینه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی، بهداشتی و درمانی مرتبط با سم‌شناسی و مسمومیت‌ها در سطح کشور و در مجامع علمی بین‌المللی کسب کرده‌ است. 

وی در سال ۱۳۹۰ مفتخر به دریافت نشان دولتی پژوهش از ریاست جمهوری اسلامی ایران، بالاترین مدال افتخار از بنیاد بین‌المللی علوم پزشکی پرفسور یلدا و لوح افتخار از جامعه سم‌شناسی پزشکی آسیا و اقیانوسیه شده‌ است.  جایزه جهانی سال ۲۰۱۵ سازمان منع سلاح‌های شیمیایی شهر لاهه در آذر ۱۳۹۴ از جمله افتخارات علمی بین‌المللی ایشان است.

بنیاد ملی نخبگان و دانشگاه علوم پزشکی بیرجند از پروفسور مهدی بلالی مود به عنوان پدر علم سم‌شناسی با برگزاری همایش ملی نکوداشت در ششم آبان ۱۳۹۵ در زادگاهش (بیرجند و مود) تجلیل کردند و جایزه علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان در سال ۱۳۹۸ توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران به پروفسور بلالی مود اهدا شد.

یکی از ویژگی خاص و مهم دکتر بلالی مود اقدامات ویژه‌ای است که ایشان در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران برای جانبازان شیمیایی انجام داده است. نیروهای رژیم بعث از گاز خردل و اعصاب در اوایل جنگ به طور آزمایشی استفاده کردند، اما از شهریور ۱۳۶۲ خورشیدی بمب‌های گاز خردل گوگردی به طور مرتب علیه ایران به کار برده شد و تا پایان جنگ در مرداد ۱۳۶۷ خورشیدی صدام در حدود یک هزار و ۸۰۰ تٌن گاز خردل گوگردی  علیه سربازان و غیرنظامیان ایرانی استفاده کرد.

مهدی بلالی در ۱۳۶۲ خورشیدی هنگامی که تصمیم به اقدام عملی در کمک به مجروحان جنگی گرفت، ایشان و دیگر متخصصان حوزه درمان بلافاصله مشغول درمان و مراقبت از مصدومان شیمیایی ایرانی شدند. در آن زمان نه تنها ایشان، بلکه هیچ فرد دیگر تجربه‌ای در درمان قربانیان سلاح‌های شیمیایی نداشت.

اما پزشکان و بیمارستان‌ها در عرض چند ماه خود را با شرایط وفق دادند. بلالی می‌گوید: «وظیفه اصلی من همکاری با کمیته پزشکی بیمارستان دولتی بود تا دستورالعملی را برای درمان قربانیان سلاح‌های شیمیایی تهیه کنیم.» ایشان و همکارانشان در مشهد، ۲ بیمارستان دولتی بزرگ یعنی بیمارستان‌های امام رضا و قائم را تبدیل به واحدهایی برای درمان مصدومان شیمیایی کردند.

او می افزاید: «هنگام وقوع حملات سنگین شیمیایی عراق علیه ایران در مرزهای غربی کشور، وسیله‌های ارتباطی بسیار ضعیف بود. من هر شب شیفت بودم و پزشکان حاضر در بیمارستان‌های صحرایی مرتب تماس می‌گرفتند تا در خصوص شیوه درمان مصدومان شیمیایی با من مشاوره کنند. در بمباران های اولیه تعداد زیادی از مصدومان شیمیایی، مستقیماً به بیمارستان ما در مشهد آورده شدند.»

وی درباره خاطرات خود با جانبازان شیمیایی که در خبرگزاری ایرنا منتشر شد، گفته است: "من بیمارانی داشتم که اهل شیراز، کرمان، ساری و بابل بودند و هنوز با من ارتباط دارند. یکی از آن مجروحان شیمیایی، مهندس مخابرات بود. نخستین موبایلی را که وارد مشهد شد، برای من آورد.

شماره رندی است که اکثر جانبازان شیمیایی کشور آن را حفظ کردند. یکی از آشنایان به من می‌گفت، این شماره رندی است، آن را ۷میلیون تومان می‌خرم. به او گفتم این شماره را عزیزی به من داده است و آن را ۷میلیارد تومان هم نمی‌فروشم. این شماره متعلق به تمام جانبازان شیمیایی است. عشق من خدمت به جانبازان شیمیایی است.

در طول هفته هم روزهای زوج به مطبم می‌روم؛ فقط برای رسیدگی به امورات جانبازان شیمیایی. از خدماتی هم که انجام داده‌ام یک خاطره شیرینی دارم از وصلت یک جوان بسیجی که جانباز شیمیایی بود با دختر یک درجه‌دار ارتش که او هم شیمیایی شد... جانبازان شیمیایی زیادی از شهرهای مختلف همچون زاهدان، بابل، ساری، گلستان و غیره گاهی به من سر می‌زنند و هیچ وقت دست خالی نمی‌آیند و برای ابراز محبتشان، سوغاتی آن منطقه را می‌آورند.

من از ته دل جانبازان شیمیایی را دوست دارم، چون به‌خاطر آنها برگشتم. خوشحالم چون آنها باعث شدند که به وطنم برگردم و به کشورم خدمت کنم. اگر جانبازان شیمیایی نبودند، شاید هیچ وقت به ایران برنمی‌گشتم.

برخی همکارانم که رفتند، گاهی به من ایراد می‌گرفتند که تو اشتباه کردی برگشتی درحالی‌که من به هموطنانم خدمت کردم و در سطح بین‌المللی هم کار کردم. یک عامل برگشت من به ایران، همسرم بود که می‌گفت چطور ما آخر هفته‌ها برویم، تفریح درحالی‌که مردم کشورمان در آتش جنگ دارند، می‌سوزند".

بلالی درباره جایزه سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی  و اختصاص آن به جانبازان شیمیایی نیز می گوید: "بخشی از این جایزه را برای تهیه داروهای کمیاب جانبازان شیمیایی اختصاص دادم. ۴۵هزار یورو از این جایزه سهم من بود که بخشی از آن را به خرید داروهای جانبازان شیمیایی اختصاص دادم. جانبازان شیمیایی به برخی داروها شدیدا نیاز دارند از جمله اسپری «سرتاید» که گران است،‌ البته بنیاد جانبازان برای جانبازان ۷۰درصد به بالا این اسپری را تهیه می‌کند اما بقیه برای تهیه آن مشکل داشتند. تغذیه جانبازان شیمیایی بسیار مهم است و باید تغذیه مناسب و از مواد دارای پروتئین مصرف کنند اما برخی جانبازان دچار مشکلات معیشتی و درمان مسمومیت با گازهای جنگی هستند به همین دلیل از مسوولان تقاضا دارم که به وضعیت این جانبازان بیش از پیش رسیدگی شود. این جانبازان بسیار مظلوم هستند. شاید به ظاهر سالم باشند اما از درون، ریه و دیگر بخش‌های داخلی آنان آسیب‌دیده است و ما با زحمت و داروهای پزشکی می‌توانیم آنها را سرپا نگه‌داریم".

کتابی برای معرفی خدمات علمی مود

مرضیه نظرلو، نویسنده کتاب «از مود تا لاهه» مستند روایی از زندگی دکتر مهدی بلالی مود، این کتاب را در هفت فصل تحت عنوان «هفت گذر» تنظیم و تدوین کرده است.

گذر اول از سال ۱۳۲ تا ۱۳۳۹ به دوران کودکی و نوجوانی دکتر بلالی مود، گذر دوم از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۹ به دوران تحصیل در رشته شیمی و رشته پزشکی، گذر سوم از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۱ به خاطرات خدمت سربازی و ازدواج، گذر چهارم از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۶ به اقدامات دکتر بلالی مود دانشگاه مشهد و بخش مسمومین بیمارستان، گذر پنجم از سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۰ به خاطرات سفر به بریتانیا، گذر ششم از ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۰ به ماجرای بازگشت به ایران و درمان مجروحان شیمیایی و در گذر هفتم به دیگر فعالیت‌های دکتر بلالی مود از سال ۱۳۷۰ تاکنون می پردازد.

نویسنده در این کتاب به موازات خاطرات دکتر بلالی مود، به روایت خاطرات مریم خوردی، همسر دکتر بلالی مود نیز پرداخته است.

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر