زمستان در سیاره‌های دیگر چگونه است؟

هیچ دو سیاره‌ای در منظومه شمسی فصول مشابهی ندارند، پس وقت آن رسیده است نگاهی به فصل‌های سیاره‌های دیگر بیندازیم و ببینیم زمستان آن‌ها چگونه است.

به گزارش زومیت، بدون فصل‌ها زمین بسیار متفاوت خواهد بود و شاید ما اصلا وجود نداشته باشیم. اگر محور زمین از آنچه اکنون است، انحراف بسیار بیشتری پیدا می‌کرد، فصل‌ها شدیدتر می‌شدند و احتمالا تمدنی در کار نبود.

اگر فصل‌های ما نامنظم‌تر بودند نیز همین امر احتمالا صادق بود (البته با عرض پوزش از جورج آر‌آر مارتین). بهترین روش برای درک کارکرد فصول در سیاره‌های واقع در منطقه‌ی سکونت‌پذیر ستارگان دیگر، بررسی تنوع منظومه شمسی خودمان است.

ازآن‌جا که اکنون بیشتر جمعیت جهان وارد فصل زمستان شده‌اند، بیایید روی این موضوع تمرکز کنیم که زمستان در سیاره‌های دیگر چگونه به‌نظر می‌رسد.

توماس هابز، فیلسوف مشهور انگلیسی، زندگی قبل از تمدن را ناخوشایند، وحشیانه و کوتاه توصیف می‌کند. همین امر درمورد زمستان سیاره عطارد نیز صادق است.

طول یک سال عطارد فقط ۸۸ روز زمینی است و فصل‌های آن کوتاه هستند. اگرچه نبود هوا (و البته اقیانوس‌ها) برای یکنواخت کردن توزیع گرما به نوساناتی دمایی منجر می‌شود که شرایط را بی‌رحمانه‌تر می‌کنند.

روی زمین، فصول تا حد زیادی نتیجه‌ی انحراف محور زمین هستند، به‌طوری‌که یک نیم‌کره برای مدتی نور خورشید بیشتری دریافت می‌کند و نیم‌کره دیگر در همان زمان نور خورشید کمتری دریافت می‌کند. این مورد در عطارد که انحراف محوری آن فقط دو درجه است، صدق نمی‌کند.

البته، این بدان معنا نیست که عطارد هیچ فصلی ندارد. فاصله عطارد از خورشید بسیار متغیر است و از ۴۶ میلیون کیلومتر تا ۶۹ میلیون کیلومتر تغییر می‌کند، بنابراین وقتی این سیاره در نزدیک‌ترین نقطه در مدار خود قرار دارد، درمقایسه‌با دورترین نقطه، دو برابر تابش بیشتری دریافت می‌کند.

زمستان واقعی عطارد زمانی است که این سیاره در دورترین فاصله از خورشید قرار دارد. دمای ظهر در خط استوا در این نقطه ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد سردتر از زمانی است که سیاره در نزدیک‌ترین نقطه مدار خود قرار دارد.

بااین‌حال، شدیدترین نوسانات دمایی سیاره عطارد، فصلی نیستند. روز عطارد برابر ۵۹ روز زمینی است؛ در نتیجه زمان زیادی برای گرم‌شدن و سردشدن وجود دارد و تغییراتی شدید در پی آن‌ها به‌وجود می‌آید.

حتی در زمستان در وسط روز دما در خط استوا بسیار گرم می‌شود (حدود ۲۷۰ درجه سانتی‌گراد)، اما در شب دما می‌تواند تا منفی ۱۷۳ درجه سانتی‌گراد کاهش پیدا کند. دما در نزدیکی قطب‌ها از این هم پایین‌تر می‌آید.

همان‌طور که می‌دانید، سیاره زهره بسیار داغ است. حتی در اواسط زمستان و نیمه‌ی شب، تصور نمی‌شود دمای سطحی آن به کمتر از ۴۳۸ درجه سانتی‌گراد برسد. علاوه‌براین، کل اتمسفر اسیدی است. این همان چیزی است که وقتی دی اکسید کربن بیش از حد در اتمسفر جمع شود، باید انتظار آن را داشته باشید.

مانند بسیاری دیگر از ویژگی‌های سیاره سرخ، زمستان‌های مریخ بیش از سیاره‌های دیگر شبیه زمستان‌های زمین است. سال مریخ تقریبا دو برابر سال زمین طول می‌کشد و طول زمستان‌های آن حدود چهار ماه و نسبت به زمین سردتر است.

وقتی در یک نیم‌کره زمستان است، پوشش یخی سیاره با گرفتن حدود یک چهارم اتمسفر به صورت یخ خشک بزرگ می‌شود و در بهار از بین می‌رود.

در زمین، اقیانوس‌ها به‌عنوان ذخیره‌کننده گرما عمل می‌کنند و تاثیر فصل‌ها را تعدیل می‌کنند. در روزهای اولیه‌ی منظومه شمسی، این امر درمورد مریخ هم تاحدودی صدق می‌کرد. اما اکنون چنین تعدیل‌کننده‌ای وجود ندارد. بنابراین، تغییرات دمایی بیشتر است و طبق اطلاعات ثبت‌شده، دمای مریخ می‌تواند در زمستان به منفی ۱۵۳ درجه سانتی‌گراد برسد.

البته، دما احتمالا از این هم پایین‌تر می‌رود، زیرا بسیاری از مریخ‌نشین‌ها و مریخ‌نوردهایی که در آن‌جا گذاشته‌ایم، در زمستان به دلیل فقدان نور خورشید برای شارژ کردن باتری‌هایشان خاموش می‌شوند، بنابراین تاکنون نتوانسته‌ایم پایین‌ترین دماهای این سیاره را ثبت کنیم.

دمای نپتون بسیار فراتر از حد انتظار در نوسان است و سیاره می‌تواند بسیار سرد شود.