فلسطین و اسرائیل چگونه هستند؟ (1)

عصرایران ؛‌ رضا غبیشاوی - جنگ در غزه دوباره مسئله فلسطین و اسرائیل را به صدر خبرها برده است. دوباره بخشی از بحث و گفتگوی روزانه بسیاری از مردم جهان به ویژه در منطقه،‌ فلسطین و اسرائیل است.  مسئله ای که از 80 سال قبل تاکنون ادامه دارد.

در این سلسله مطالب به بررسی مهمترین کلیدواژه ها و موضوعات مربوط به فلسطین و اسرائیل می پردازیم. قطعا شناخت بیشتر از جزئیات و بخش های مختلف آن،‌ به درک بهتر خبرها و تحلیل ها کمک می کند.

یادآوری این نکته مهم است استفاده از کلمات دولت یا حکومت اسرائیل، به معنی به رسمیت شناختن آنها نیست.

1- اسرائیل و فلسطین، وضعیت فعلی

مناطق مختلف این گونه قابل توصیف هستند:

- مرزهای 1967 : بخشی که اکثریت مناطق سرزمین تاریخی فلسطین است. این سرزمین را اسرائیل به عنوان یک کشور / دولت رسما متعلق به خود می داند و ساکنان آن شهروندی و گذرنامه اسرائیل داده است. اکثر منطقه تاریخی فلسطین را شامل می شود. (در نقشه ، منطقه وسط و زرد رنگ است). این مناطق شامل کرانه باختری و غزه نیست.

- کرانه باختری و منطقه غزه : مناطقی که اسرائیل آنها را بخشی از خاک و سرزمین خود نمی داند اما آنها را تحت اشغال نظامی دارد.  ازنگاه سازمان ملل، امریکا و اروپا، اسرائیل در این دو منطقه (کرانه باختری و غزه)، کشور و نیروی اشغالگر است.

کرانه باختری به طور ناقص توسط دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان) به ریاست محمود عباس اداره می شود. ارتش اسرائیل در این منطقه و مرزهای آن مستقر است. منطقه غزه توسط دولت حماس (جنبش مقاومت اسلامی فلسطین) اداره می شود.

دو منطقه کرانه باختری و غزه از هم دور هستند و هیچ تماس و ارتباط زمینی با یکدیگر ندارند. شبیه جمهوری آذربایجان که منطقه نخجوان جدا افتاده از سرزمین اصلی است.

میان دو  منطقه کرانه باختری و غزه، مناطقی است که اسرائیل آنها را سرزمین رسمی خود می داند. شهروندان کرانه باختری و غزه گذرنامه فلسطینی دارند.  امور نظامی و غیرنظامی کرانه باختری و غزه توسط وزارت دفاع اسرائیل رسیدگی می شود.

مناطق تحت حاکمیت فلسطینی ها به دو بخش کرانه باختری (تحت اداره دولت فلسطین / تشکیلات خودگردان - محمود عباس) و منطقه غزه (تحت اداره دولت حماس ) تقسیم می شود.  این دو یکدیگر را به رسمیت نمی شناسند.

می توان گفت در سرزمین تاریخی فلسطین با سه حاکمیت و دولت روبه رو هستیم. دولت اسرائیل، دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان) در کرانه باختری و منطقه حماس در غزه.

هم اکنون جنگ اسرائیل علیه غزه در جریان است. نیروی زمینی ارتش اسرائیل وارد منطقه غزه شده و این منطقه را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم و همزمان شهر بزرگ غزه را محاصره کرده است اما تا قبل از این، نیروهای اسرائیلی خارج از منطقه غزه بودند.

-  جولان : این منطقه را اسرائیل در جنگ 1967 از سوریه اشغال کرد و آن را بخشی از سرزمین خود می داند. به اهالی این منطقه هم شهروندی اسرائیلی داده است گرچه آنها شهروندی سوریه را هم دارند.

- شهر قدس ( بیت المقدس یا اورشلیم): هم اکنون تحت اداره کامل دولت اسرائیل است و اسرائیل این شهر را بخشی از خاکش و پایتخت خود می داند. دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان) بخش شرقی آن را اشغالی ، متعلق به خود و پایتخت خود می داند اما هیچ حاکمیتی بر این منطقه ندارد.

گروه های مقاومت فلسطینی حماس و جهاد اسلامی، کل این شهر را متعلق به فلسطین و پایتخت فلسطین می دانند. سازمان ملل متحد و امریکا و اتحادیه اروپا، شهر قدس را متعلق به اسرائیل نمی دانند بلکه آن را شهر تحت اشغال اسرائیل می دانند.

* از نگاه اسرائیل، این مناطق، سرزمین و خاک رسمی اسرائیل هستند: مرزهای 1967 و بیش از آن، شهر قدس / اورشلیم به طور کامل  و منطقه جولان.
* از نگاه سازمان ملل متحد ، امریکا و اروپا و همه کشورهای عربی و اسلامی به جز ایران فقط این مناطق را بخش های تحت اشغال اسرائیل می دانند: کرانه باختری، غزه، شهر قدس/ اورشلیم و جولان.
* از نگاه ایران : بدون هیچ مرزبندی، همه بخش های جغرافیای تاریخی فلسطین و مناطق تحت اداره اسرائیل را مناطق اشغالی می داند. 

2- اشغال

ا فلسطین شاید تنها جای جهان باشد که سرزمینی تحت اشغال است و نیروی اشغالگر این سرزمین را متعلق به خود نمی داند. یعنی به اشغال این منطقه اعتراف ضمنی دارد.

اسرائیل بعد از تاسیس به عنوان یک کشور و اعلام استقلال در سال 1948 ، در اثر جنگ های متعدد از جمله 1948 و 1967، مناطق گسترده ای را از فلسطین و سوریه اشغال کرد و تاکنون در اشغال خود نگه داشته است. اسرائیل در سرزمینی اعلام استقلال کرد که بخشی از خاک تحت اداره دولت کابینه (Government) فلسطین تحت قیمومت دولت بریتانیا بود.

به لحاظ رسمی و مصوبات و تصمیمات بین المللی از جمله سازمان ملل متحد، اسرائیل بیشترین جمعیت تحت اشغال را در جهان دارد. یعنی حدود 6 میلیون نفر.

مساحت فلسطین و اسرائیل در سال های مختلف

  از نگاه سازمان ملل، امریکا و اروپا، اسرائیل در چهار منطقه به عنوان کشور اشغالگر شناخته می شود. 3 منطقه فلسطینی و یک منطقه متعلق به سوریه. منطقه غزه با 2.3 میلیون نفر جمعیت، منطقه کرانه باختری با 3 میلیون نفر جمعیت، شهر قدس (بیت المقدس / اورشلیم) با جمعیت 700 هزار فلسطینی و منطقه جولان سوریه با 30 هزار نفر جمعیت. در کل، حدود 6 میلیون نفر فلسطینی تحت اشغال اسرائیل زندگی می کنند.

از نظر سازمان ملل متحد، اسرائیل در این مناطق ، کشور و نیروی اشغالگر است و سرزمین و مردمی که در این مناطق زندگی می کنند شامل قانون مناطق تحت اشغال قرار می گیرند.

در جهان کنونی ممکن است کشور اول، کشور دوم را به اشغال بخش هایی از خاک خود متهم کند اما کشور دوم خود را اشغالگر نمی داند بلکه آن منطقه را متعلق به خود می داند. به عنوان مثال مراکش، اسپانیا را به اشغال دو منطقه سبته و ملیله متهم می کند. اسپانیا با رد اتهام اشغال، این دو منطقه را بخشی از خاک خود می داند و به همه شهروندان مراکشی آن شهروندی اسپانیا داده است. اهالی و این منطقه به مانند دیگر مناطق اسپانیا هستند.

جبهه پولیساریایو  و دولت الجزایر، دولت مراکش را به اشغال منطقه صحرای غربی متهم می کنند اما مراکش این منطقه را بخشی از خاک خود می داند و به این سرزمین و اهالی آن مزایای شهروندی مراکش و تعلق به این کشور اعطا کرده است. آرژانتین هم انگلیس را به اشغال جزیره مالویناس / فالکلند متهم می کند اما انگلیس این اتهام را قبول نمی کند و آن را بخشی از سرزمین بریتانیا و اهالی ان را بریتانیایی می داند.

اوکراین هم روسیه را متهم می کند که 5 منطقه شرقی و جنوبی این کشور را اشغال کرده و روسیه در این مناطق کشور و نیروی اشغالگر است. روسیه در واکنش این موضوع را رد می کند و می گوید مالک این مناطق است در نتیجه به اهالی این مناطق هم شهروندی و گذرنامه روسی می دهد و هم آنها و هم این مناطق از مزایای روسی بودن بهره مند هستند.

درباره فلسطین و اسرائیل اینگونه نیست. فلسطینی ها، سازمان ملل و امریکا و اتحادیه اروپا ، مناطق 1967 (کرانه باختری – شهر قدس و منطقه غزه )‌ را مناطق فلسطینی تحت اشغال اسرائیل توصیف می کنند. اسرائیل در مقابل به جز یک منطقه (شهر قدس / بیت المقدس / اورشلیم) بقیه مناطق را بخشی از خاک خود نمی داند به همین دلیل از اعطای شهروندی و گذرنامه خود به اهالی و ساکنان این مناطق خودداری می کند. این مناطق نیز از مزایای تعلق به یک کشور بی بهره اند.

علاوه بر این، هیچ پرونده مربوط به اشغالگری به مانند اشغال فلسطین توسط اسرائیل، در بالاترین سطوح سازمان ملل مطرح نشده و دارای مصوباتی از شورای امنیت نیست.

3-  به رسمیت شناخته شدن

سرزمین فلسطین تا قبل از جنگ جهانی اول، بخشی از سرزمین کشور عثمانی بود. با فروپاشی کشور عثمانی، سرزمین فلسطین تحت کنترل دولت گاورمنت فلسطین تحت قیمومت بریتانیا اداره می شد. همه اسناد و مدارک در این منطقه تحت نام این دولت گاورمنت و به نام فلسطین (تحت قیمومت بریتانیا) صادر می شد.

 اسرائیل در سال 1948 میلادی در سرزمین فلسطین، اعلام موجودیت و اعلام استقلال کرد. اسرائیل به عنوان یک کشور، هم اکنون عضو کامل سازمان ملل متحد است. همه 5 عضو شورای امنیت (روسیه،‌امریکا،‌چین، فرانسه و بریتانیا) هم وجود این کشور و دولت را به رسمیت می شناسند.

خوشحالی هیات فلسطین در سازمان ملل بعد از رای قاطع اکثریت مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عضویت فلسطین در این سازمان به عنوان عضو ناظر - آذر ۱۳۹۱

از مجموع 193 کشور عضو سازمان ملل متحد، 165 کشور اسرائیل را به عنوان یک دولت/کشور به رسمیت می شناسند و 28 کشور دیگر،‌ اسرائیل را به رسمیت نمی شناسند. هیچ کشور عضو سازمان ملل متحد وجود ندارد که این تعداد کشور آن را به رسمیت نشناسند. 

در این میان اشاره به کشور افغانستان مهم است. دولت فعلی افغانستان (طالبان – امارت اسلامی ) در جهان تنها از سوی چین به رسمیت شناخته شده است و دیگر کشورهای جهان،‌ دولت طالبان را به رسمیت نمی شناسند اما بحث بر سر وجود یا عدم وجود کشور افغانستان نیست بلکه بحث بر سر دولت آن است. گرچه دولت ها به حوزه وجود یا عدم وجود کشورها ورود نمی کنند و با به رسمیت شناختن دولت ها، به صورت خودکار آن کشور هم به رسمیت شناخته می شود.

تایوان، قبرس شمالی، آبخازیا، اوستیای جنوبی و کوزو تعدادی از کشورهای جهان هستند که هیچ یک عضو سازمان ملل متحد نیستند و تعداد اندک شمار یا پرتعدادی از دولت های جهان آنها را به رسمیت می شناسند. قبرس شمالی را تنها ترکیه به رسمیت می شناسد.

اسرائیل هم به طور متقابل 28 کشور / دولت جهان را به رسمیت نمی شناسد.

۲۸ کشور عضو سازمان ملل که اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسند، شامل 15 کشور عربی (الجزایر، کومور/ قمر ، جیبوتی، عراق، کویت، لبنان، لیبی، موریتانی، عمان، قطر، عربستان سعودی، سومالی، سوریه، تونس و یمن) و 10 کشور اسلامی (افغانستان، بنگلادش، برونئی، اندونزی، ایران، مالزی، مالدیو، مالی، نیجر و پاکستان)  و همچنین کوبا، کره شمالی و ونزوئلا  هستند.

در مقابل، فلسطین به عنوان یک کشور و دولت، عضو کامل سازمان ملل متحد نیست. عضویت کامل کشورها در سازمان ملل متحد مشروط به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد است. در شورای امنیت ، مهمترین مخالف عضویت فلسطین، امریکاست و این موضوع را وتو می کند.

معمولا فرانسه وبریتانیا رای ممتنع می دهند و دو  کشور دیگر یعنی چین و روسیه  هم رای مثبت را ثبت می کنند.
در میان 5 عضو دائم شورای امنیت، چین و روسیه فلسطین را به عنوان یک کشور / دولت  به رسمیت می شناسند اما فرانسه انگلیس و امریکا فلسطین را به عنوان کشور / دولت به رسمیت نمی شناسند.
فلسطین بارها تلاش کرده رای مثبت شورای امنیت را برای عضویت در سازمان ملل متحد کسب کند اما هر بار به دلیل رای وتو اعضای غربی شورای امنیت بازمانده است. 

گذرنامه فلسطین

با رای مجمع عمومی سازمان ملل متحد، فلسطین به عضویت ناظر (عضو بدون حق رای) این سازمان درآمد. واتیکان دیگر عضو ناظر  (عضو غیرکامل) سازمان ملل متحد است. عضو ناظر در جلسات و فعالیت های سازمان ملل متحد حضور دارد اما از حق رای برخوردار نیست.

واتیکان به درخواست خود چنین وضعیتی دارد تا از رای دادن و موضع گیری در مسائل اختلافی و قابل مناقشه معاف شود. در مقابل فلسطین اما به دلیل مخالفت های امریکا از عضویت در سازمان ملل متحد محروم مانده است. مخالفت اسرائیل دلیل اصلی مخالفت امریکاست.

فلسطین، اسرائیل را به عنوان یک کشور / دولت به رسمیت می شناسد اما اسرائیل فلسطین را به عنوان یک کشور / دولت به رسمیت نمی شناسد.

کشورهایی که اسرائیل را به رسمیت می شناسند معمولا مرزهای 1967 ‌ را برای اسرائیل قائل هستند. مرزهای 1967 شامل سرزمین تاریخی فلسطین به جز کرانه باختری، شهر قدس و غزه است.

دولت فلسطین در سال 1988 در پایتخت کشور الجزایر اعلام استقلال کرد. در حال حاضر از 193 کشور عضو سازمان ملل متحد، 138 کشور (75 درصد) ،‌ دولت مستقل فلسطین را به رسمیت می شناسند.

با این حال امریکا،‌ کانادا، کشورهای اروپای غربی، استرالیا، ژاپن و کره جنوبی از جمله کشورهایی هستند که فلسطین را به عنوان کشور / دولت به رسمیت نمی شناسند. آنها سازمان آزادیبخش فلسطین -  مُنَظَّمَة التحریر الفلَسطینیة (ساف / PLO) را به عنوان تنها نماینده مردم فلسطین به رسمیت می شناسند.

در این کشورها به جای سفارت، دفتر نمایندگی سازمان آزادیبخش فلسطین وجود دارد. رئیس این دفتر سفیر نیست بلکه نماینده سازمان آزادیبخش فلسطین است. رئیس و اعضای دفتر از مصونیت دیپلماتیک برخوردار نیستند. استوارنامه ای صادر نمی شود و پرچم فلسطین هم در محل نمایندگی و بر خودروی حامل نماینده، برافراشته نمی شود گرچه رسانه ها از عنوان سفیر و سفارت استفاده می کنند. در لندن، پرچم فلسطین بر فراز دفتر نمایندگی فلسطین برافراشته است.

به رسمیت شناخته شدن کشور مستقل فلسطینی از سوی سازمان ملل متحد و قدرت های غربی و اسرائیل یکی از مطالبات اصلی دولت فلسطین ( تشکیلات خودگردان - به ریاست محمود عباس) است.

یکی از نقاط قوت اسرائیل و نقاط ضعف فلسطین درارتباط با اشغال سرزمین های فلسطینی همین نکته است. اسرائیل از نگاه خود و سازمان ملل متحد و قدرت های غربی، خاک یک کشور دیگر را اشغال نکرده است بلکه مناطق اشغالی متعلق به یک غیرکشور است. همچنین در مذاکرات میان اسرائیل با فلسطین، یک کشور با یک غیرکشور مذاکره می کند.

سازمان ملل متحد، امریکا و کشورهای غربی چون فلسطین را به عنوان کشور و دولت به رسمیت نشناخته اند برای توصیف فلسطین از اصطلاح "سرزمین های فلسطینی" استفاده می کنند.

اسرائیل و امریکا همزمان تلاش می کنند مانع از هر اقدامی در راستای تقویت گزینه رسمیت شناختن کشور / دولت فلسطین شوند. از جمله می توان به عضویت فلسطین در یونسکو اشاره کرد که با مخالفت جدی اسرائیل و امریکا همراه شد. عضویت فلسطین در دادگاه بین المللی نیز از دیگر موارد است. فدراسیون فوتبال فلسطین به عنوان یک فدراسیون کشوری عضو فدراسیون جهانی فوتبال است.
فلسطین تلاش می کند به عنوان یک کشور عضو نهادها و سازمان های بین المللی شود.

4- شهر قدس / اورشلیم / بیت المقدس

قدس، اورشلیم و بیت المقدس هر سه نام یک شهر هستند.

موضوع قدس یکی از مهمترین، سخت ترین و پیچیده ترین موضوعات در مسئله فلسطین - اسرائیل است. اسرائیل مدعی تعلق این شهر به طور کامل به خود است و آن را پایتخت خود می داند. دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان - به ریاست محمود عباس) خواهان حاکمیت فلسطین بر بخش شرقی قدس است و آن را پایتخت خود می داند. گروه حماس اما کل این شهر را متعلق به فلسطین و پایتخت فلسطین اعلام می کند.

شهر قدس / اورشلیم / بیت المقدس یکی از مقدس ترین شهرهای جهان برای پیروان سه دین اسلام، یهودیت و مسیحیت است. هم اکنون قسمت غربی و نو آن اسرائیلی یهودی نشین  و قسمت شرقی (قدیمی) آن فلسطینی نشین است.

 اسرائیل تقسیم شهر را قبول نمی کند و می گوید کل شهر پایتخت اسرائیل است. این شهر را به طور کامل بخشی از خاک خود و پایتخت خود اعلام کرده است گرچه سازمان ملل، آمریکا و اروپا قبول نمی کنند و این شهر را شهر تحت اشغال اسرائیل می دانند. اسرائیل به همه شهروندان ساکن آن شهروندی و گذرنامه داده است.

شهر قدس / اورشلیم / بیت المقدس - "حرم شریف " شامل مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره در بخش شرقی / قدیمی / فلسطینی نشین شهر قراردارد. بخش غربی شهر ، اسرائیلی و یهودی نشین است

اسرائیل برای تغییر بافت بخش شرقی / فلسطینی نشین آن تلاش می کند که از جمله می توان به شهرک سازی در بخش شرقی اشاره کرد تا با افزایش تعداد یهودیان اسرائیلی در میان فلسطینی ها، بافت جمعیتی به سود یهودیان اسرائیلی تغییر کند و این بخش را به منطقه یهودی اسرائیلی تبدیل کند.

تلاش برای یهودی سازی شهر قدس، (تهوید) یکی از اتهامات مقامات فلسطینی و کشورهای اسلامی علیه اسرائیل است.

فشار بر فلسطینی ها برای ترک این منطقه از طریق های راه های مختلف از  جمله تصرف خانه فلسطینی ها به دست اسرائیلی ها و بی خانمان شدن فلسطینی ها با هدف تغییر هویت و بافت جمعیتی فلسطینی ها ادامه دارد.

سازمان ملل متحد، امریکا و کشورهای غربی شهر قدس را متعلق به اسرائیل نمی دانند. آنها شهر قدس و به ویژه بخش شرقی آن را تحت اشغال اسرائیل می دانند.
دلیل اصلی اینکه اکثر کشورها سفارتخانه های خود را در تل آویو مستقر کرده اند و نه قدس همین نکته است که آنها حاکمیت و مالکیت اسرائیل بر قدس را قبول ندارند. اسرائیل تلاش جدی را برای ترغیب کشورها به انتقال سفارتخانه های خود از تل آویو به قدس رهبری می کند.

منظور اسرائیل از به رسمیت شناختن شهر قدس به عنوان پایتخت خود، به رسمیت شناختن مالکیت و حاکمیت اسرائیل بر این شهر است موضوعی که اکثریت قاطع کشورها به جز اندک شمار، آن را رد می کنند و سفارت خود را در تل آویو نگه داشته اند.

نهادهای حکومتی اصلی اسرائیل مثل ریاست کشور / حکومت،‌ نخست وزیری، پارلمان و دادگاه عالی اسرائیل در قدس هستند.

این شهر در جنگ 1967 میان کشورهای عربی و اسرائیل، به اشغال کامل اسرائیل درآمد و اسرائیل هم آن را بخشی از خاک خود اعلام کرد.

قدس همزمان دو شهردار و دو استاندار و دو پرچم و دو آرم و نشان دارد. یکی فلسطینی و دیگری اسرائیلی. استاندار و شهردار فلسطینی قدس در این شهر مستقر نیستند.

منطقه مقدس "حرم شریف " شامل مسجد قبه الصخره و مسجد الاقصی و دیوار ندبه (محل مقدس یهودیان) در بخش شرقی شهر قدس قرار دارند.

دولت امریکا تا قبل از ریاست جمهوری ترامپ، تل آویو را پایتخت امریکا می دانست و شهر قدس را متعلق به اسرائیل نمی دانست. به همین دلیل سفارت امریکا در اسرائیل در شهر تل آویو بود. امریکا در شهر قدس یک  کنسولگری داشت که مستقیم زیرمجموعه وزارت خارجه امریکا در واشنگتن بود. این تنها کنسولگری دنیا بود که زیرمجموعه هیچ سفارتخانه ای نبود. این کنسولگری برای ارائه خدمات به ساکنان شهر قدس و فلسطینی ها از جمله در کرانه باختری استفاده می شد. در دوره ترامپ، دولت او شهر قدس را به طور کامل به عنوان بخشی از خاک اسرائیل و پایتخت آن به رسمیت شناخت و سفارت امریکا از تل آویو به قدس منتقل شد. با این حال هم اکنون دولت امریکا با عقب نشینی از اقدامات دوره ترامپ، همچنان بخش شرقی شهر قدس را منطقه اشغالی و تحت اشغال اسرائیل می داند.

5- غزه

 در ایران و به زبان فارسی به نوار غزه معروف است. چون شکل منطقه به مانند مستطیل باریک ایستاده است. این ترجمه ای از عبارت انگلیسیGaza Strip است. 3 غزه وجود دارد: منطقه غزه که به نوار غزه هم معروف است. در منطقه غزه، استان غزه وجود دارد. در استان غزه هم شهر غزه است.

شهر غزه بزرگترین شهر در منطقه غزه به شمار می آید. رفح و دیربلح، خان یونس و بیت حانون مهمترین شهرهای منطقه غزه هستند. در منطقه غزه علاوه بر اهالی بومی، شمار زیادی از آوارگان فلسطینی از سایر نقاط سرزمین تاریخی فلسطین، در جنگ ها و درگیری های مختلف مجبور به ترک خانه و فرار به منطقه غزه شده اند. آنها اکثرا در اردوگاه ها زندگی می کنند.

منطقه غزه تا قبل از جنگ فعلی، همزمان با اسرائیل و مصر تعامل داشت و واردات انواع کالا از گذرگاه های مرزی با اسرائیل و مصر انجام می شد.

تفریح مردم در ساحل غزه . قبل از جنگ فعلی

منطقه غزه در جنوب غربی سرزمین تاریخی فلسطین / اسرائیل است. منطقه ای به طول 41 کیلومتر و عرض 6 تا 12 کیلومتر و مساحت کل 360 کیلومتر مربع. جمعیت آن 2 میلیون و 300 هزار نفر است. این منطقه از شمال و شرق با اسرائیل همسایه است. از جنوب با مصر و غرب با دریای مدیترانه.

اسرائیل در دریا راه های دسترسی به غزه را بسته است. اهالی منطقه غزه تا قبل از جنگ اخیر از طریق چند گذرگاه ها با اسرائیل ارتباط داشتند و کالا و افراد جابجا می شد. همچنین روزانه چند هزار نفر از اهالی غزه برای کار وارد اسرائیل می شدند و شب ها بر می گشتند. غزه توسط دولت حماس اداره می شود. حماس مخفف حزب جنبش مقاومت اسلامی فلسطین است که در سال 1987 بنیان نهاده شد.

 ارتش اسرائیل در مرزهای زمینی و دریایی غزه به جز مرز غزه با مصر حضور دارد. تنها دسترسی مردم غزه به جهان خارج مرز غزه با مصر (صحرای سینا) است یعنی گذرگاه مرزی رفح. به مناطق اسرائیلی نزدیک غزه در زبان عربی "غلاف غزه " گفته می شود.

منطقه غزه در جنگ 1948 توسط مصر اشغال شد. در جنگ 1967 توسط ارتش اسرائیل اشغال شد. در سال 1994 در چارچوب پیمان صلح اوسلو، اداره غزه به دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان) واگذار شد گرچه تعدادی از شهرک های اسرائیلی نشین و پایگاه های نظامی در منطقه غزه وجود داشت.

اسرائیل در دوره نخست وزیری اریل شارون در سال 2005 تصمیم گرفت به طور یکجانبه و بدون پیش شرط از منطقه غزه خارج شود و همه شهرک های اسرائیلی نشین و پایگاه های نظامی در این منطقه هم تخلیه شد. همه اسرائیلی های ساکن شهرک ها به دیگر مناطق خارج از غزه منتقل شدند. منطقه غزه به طور کامل در اختیار دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان) قرار گرفت.

در سال 2006 انتخابات پارلمانی برگزار شد. حزب حماس پیروز و کابینه فلسطین را تشکیل داد. در نتیجه اختلاف میان دو حزب فلسطینی حماس و فتح و برکناری نخست وزیر حماس توسط رئیس تشکیلات خودگردان، نیروهای حماس در سال 2007 با درگیری نظامی موفق به شکست نیروهای دولت فلسطین (تشکیلات خودگردان) و اخراج آنها از غزه شدند و اداره منطقه را در دست گرفتند. در نتیجه این اتفاق، دولت محمود عباس در غزه برچیده شده و دولت حماس برپا شد.

شهر غزه قبل از جنگ فعلی

 

در حال حاضر فلسطینی ها دارای دو دولت هستند. دولت فلسطین در کرانه باختری به مرکزیت شهر رام الله و به ریاست محمود عباس و نخست وزیری محمد اشتیه. دولت فلسطین دوم که توسط حماس ایجاد شده و در غزه مستقر است.
هم اکنون فلسطینی ها دارای دو نخست وزیر هستند. همه وزیران و وزارتخانه ها هم دوگانه هستند. وزیران و وزارتخانه های فلسطین در رام الله کرانه باختری و همزمان در غزه.

البته از قبل هم ریاست دولت ، پارلمان و وزارتخانه های فلسطین علاوه بر رام الله کرانه باختری،در غزه هم دارای ساختمان و دفتر بودند اما این ربطی به دو دولت موازی نداشتند و تا قبل از سال 2007، غزه زیرمجموعه دولت رام الله بود.

کشورهای جهان و حتی ایران، دولت کرانه باختری را به عنوان دولت رسمی فلسطین به رسمیت می شناسند. سفارت فلسطین در تهران هم در اختیار سفیر اعزامی از سوی دولت کرانه باختری است. گرچه دولت ایران بارها در سال های گذشته با انجام حرکاتی به طور ضمنی تلاش کرده دولت حماس در غزه را هم به رسمیت بشناسد.

نمایی از شهر غزه - قبل از جنگ فعلی

از جمله در نشست سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در تهران، دولت ایران علاوه بر محمود عباس رئیس دولت فلسطین از نخست وزیر دولت حماس (اسماعیل هنیه ) هم دعوت کرد. عباس تهدید کرد در صورت حضور هنیه در نشست، او از سفر به تهران خودداری خواهد کرد. این تهدید باعث عقب نشینی طرف ایرانی و خودداری از دعوت از هنیه به نشست تهران شد.

دولت مصر با غزه مرز مشترک دارد. گرچه دولت حماس در غزه را به رسمیت نمی شناسد اما مجبور به تعامل و ارتباط با آن است. نیروهای مرزبانی فلسطین در مرز غزه، زیرمجموعه دولت حماس هستند.

دولت کرانه باختری بارها خواستار بازگشت منطقه غزه به حاکمیت خود است اما دولت حماس این موضوع را رد می کند. هم اکنون که جنگ اسرائیل در غزه ادامه دارد مقامات اسرائیلی وعده نابودی و برکناری حماس از حاکمیت بر غزه را مطرح می کنند. مقامات امریکایی و اروپایی خواهان بازگشت این منطقه به حاکمیت دولت فلسطین (محمود عباس) هستند.

ادامه دارد

بیشتر بخوانید:

7 نکته به بهانۀ سالگرد حملۀ 7 اکتبر / از برنامه وزیران تندرو اسرائیل تا نظرات "دایی‌جان ناپلئونی"

تصویب در سازمان ملل: اسرائیل 12 ماهه خاک فلسطین را ترک کند / رای مثبت ایران به مرزهای فلسطین 1967

 اروپا و شناسایی دولت فلسطین ؛ فشار برای پایان اشغال

دولت جدید فلسطین / 4 وزیر زن / نخست وزیر با سابقه بانک جهانی / زن ارمنی، وزیر شد

نتانیاهو و آینده غزه / "بی بی" به دنبال چیست؟ / تفاوت طرح ایران ، اسرائیل و جهان

اسرائیل و فلسطین ، راه حل تک کشوری یا دو کشوری؟ (بخش 2) 

اسرائیل و فلسطین ، راه حل تک کشوری یا دو کشوری؟ (بخش 1)

تحریم امریکا علیه 4 شهرک نشین اسرائیلی / آنها به فلسطینی ها حمله می کنند / انتقاد وزیر اسرائیلی: این یهود ستیزی است

7 نکته درباره کشته شدن 3 نظامی امریکایی

" شیوه "، جذاب و تابوشکن درباره فلسطین - اسرائیل

چند نکته به بهانه آتش بس حماس – اسرائیل

دو نظرسنجی با نتایج جالب از غزه : تمایل به سیستم " دو کشوری " کاهش یافته/ حماس و جهاداسلامی بسیار محبوبتر از تشکیلات خودگردان

غیر از ایران کدام کشورها اسرائیل را به رسمیت نمی شناسند؟ (+ اینفوگرافیک)

جنگ غزه و 3 تفاوت اساسی

توصیه تساهلی برای تبدیل پزشکیان به پزشک‌پور!/ مردم رای دهنده کجای این معادله‌اند؟

گزارش خبرگزاری فرانسه از آوارگان غزه (+ عکس ) : گرسنگی و سرما / روی خاک می خوابیم / روزی یک وعده برنج برای 7 نفر

فلسطین و اسرائیل چگونه هستند؟ (2)

جبهۀ مقاومت، حماس را هم مثل بشار اسد حفظ می‌کند

چرا رئیس دولت فلسطین با سرکرده منافقین دیدار کرد؟!

آیا اسرائیل در پی کوچاندن مردم غزه به مصر است؟

آدم کشی اسرائیل در غزه کی تمام می شود؟

7 نکته درباره مسئله فلسطین و اسرائیل

تماشاخانه

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

تراژدی در یک دریاچه، از فریاد کمک تا حبس ابد / مادری که دو بچه‌اش را کشت حالا چه می‌خواهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر