سازمان ملل هم کنار وینیسیوس ایستاد

عصر ایران؛ اهورا جهانیان - تقریبا چهار روز از اخراج وینیسیوس ستارۀ برزیلی رئال مادرید در بازی این تیم مقابل والنیسا می‌گذرد. اخراجی که یک واقعۀ عادی نبود و تبدیل به موجی تکان‌دهنده در دنیای فوتبال و حتی فراتر از آن شده است و نیروی تازه‌ای علیه نژادپرستی در دنیای فوتبال، بویژه فوتبال اروپا، ایجاد کرده است.

در آخرین واکنش نسبت به واقعۀ یکشنبه شب در ورزشگاه خانگی والنیسا، سازمان ملل متحد با وینیسوس جونیور اعلام همبستگی کرده است.

امیلیو بوتراگوئنو ستارۀ پیشین و مدیر روابط بین‌المللی رئال مادرید، دیشب در مورد حمایت جهانی از وینیسوس گفت: «پیام‌های بسیاری از سرتاسر جهان شاهد بودیم. امروز نیز سازمان ملل ضمن اعلام همبستگی با وینیسیوس جونیور به خاطر آنچه در فوتبال اسپانیا رخ می‌دهد ابراز نگرانی شدید کرد.»

اهالی فوتبال می‌دانند که کمتر اخراجی در دنیای فوتبال چنین تبعاتی در پی داشته است. اخراج وینیسوس از جهاتی حتی مهم‌تر از اخراج زیدان در فینال جام جهانی 2006 شده است. اگرچه آن واقعه تراژیک‌ترین اخراج تاریخ فوتبال است، ولی زیدان در آن ماجرا بی‌تقصیر نبود.

اخراج کانتونا در لیگ برتر انگلستان، که شش ماه محرومیت هم برایش به بار آورد، مثل اخراج زیدان فراموش‌نشدنی است. ولی آن ماجرا ربطی به نژادپرستی آن هولیگان فحاش نداشت. ضمنا حرکت کانتونا از حرکت زیدان هم بدتر بود.

به هر حال اخراج کانتونا و زیدان بیشتر اهمیت فوتبالی داشت نه اهمیت فرهنگی. اخراج زیدان شاید قهرمان جام جهانی 2006 را عوض کرد. این موضوع بسیار مهم است، ولی برای "اهالی فوتبال". اما اخراج وینیسیوس حتی سازمان ملل متحد را به واکنش واداشته.

اریک کانتونا در بازی منچستریونایتد و کریستال‌پالاس، با این لگد به هوادار فحاش تیم حریف، 9 ماه از حضور در میادین فوتبال محروم شد. 25 ژانویۀ 1995

نژادپرستی در فوتبال اروپا نمود مکرری دارد. اگر وینیسیوس در بازی با والنیسا اخراج نمی‌شد، رفتار نژادپرستانه علیه او این همه برد خبری پیدا نمی‌کرد. قبلا بارها از این وقایع در میادین اصلی فوتبال اروپا رخ داده ولی کار به این‌جاها نکشیده بود. اما اینکه وینیسیوس در معرض نژادپرستی قرار گرفت و از زمین بازی اخراج هم شد، مظلومیت او را مضاعف کرد.

طی چهار روز اخیر، بسیاری از بازیکنان برجستۀ دنیای فوتبال از وینیسیوس جونیور حمایت کرده‌اند که در بین آن‌ها رونالدو نازاریا ستارۀ سابق تیم ملی برزیل و نیمار و امباپه مهم‌ترین‌ها بودند.

علاوه بر این، فدراسیون فوتبال اسپانیا ایگلسیاس ویانوئوا داور VAR بازی والنسیا و رئال مادرید را اخراج کرد که لحظۀ فشرده شدن گلوی وینیسیوس با آرنج و بازوی بازیکن والنسیا را به داور اصلی بازی نشان نداد و داور اصلی را به خطا انداخت.

همچنین خاویر تباس رئیس لالیگا بابت انتقاد از وینیسوس پس از بازی والنسیا و رئال مادرید، عذرخواهی کرد. او به درستی گفت که سخنانش را در زمان نامناسبی مطرح کرده. اما افزود که قصد حمله به وینیسیوس را نداشته. تباس وینیسیوس را متهم کرده بود که خودش در جلسات مربوط به مبارزه با نژادپرستی در لالیگا حاضر نشده.

وینیسیوس هم در پاسخ گفت تباس قادر به حل مشکل نژادپرستی در لالیگا نیست. او حتی تباس را نژادپرست خواند. اما فضای دنیای فوتبال به قدری به سود وینیسوس شده که تباس حتی پس از اینکه وینیسیوس او را نژادپرست دانست، از وینیسیوس عذرخواهی کرد.

 لالیگا کارت قرمز وینیسیوس را هم لغو کرد تا همدلی کاملش را با این بازیکن نشان دهد. علاوه بر این، لالیگا والنیسا را جریمۀ مالی کرد و بخش بزرگی از ورزشگاه این تیم را در پنج بازی بعدی به روی هواداران والنسیا می‌بندد تا هواداران، تاوانی دسته‌جمعی بپردازند.  چو از قومی یکی بی‌دانشی کرد/ نه کِه را منزلت مانَد نه مِه را.

باشگاه والنسیا نیز در واکنش به این ماجرا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «باشگاه والنسیا تایید می کند که در چند ساعت گذشته، پلیس توانسته 3 نفر از افرادی را که به وینیسیوس، توهین‌های نژادپرستانه می‌کردند را شناسایی کند. والنسیا با مقامات قانونی، همکاری کامل دارد و دیگر نمی‌خواهد اعمال نژادپرستانه‌ای در مستایا ببیند. والنسیا تحمل هیچ گونه حرکت نژادپرستانه‌ای را ندارد و ما باشگاه محترمی هستیم. در چند سال اخیر، والنسیا رهبر مبارزه با نژادپرستی بوده و در سال 2019 نیز، یک هوادار به خاطر حرکات فاشیستی‌ای که انجام می‌داد، از حضور در ورزشگاه برای تمام عمرش محروم شد.»

همچنین دیشب در بازی رئال مادرید و رایووایه‌کانو، همۀ بازیکنان رئال مادرید پیش از آغاز بازی با پیراهن شمارۀ 20 (پیراهن وینیسیوس) وارد زمین شدند و پشت پیراهن‌هایشان نیز نام وینیسیوس درج شده بود.

شاید اگر واکنش به موقع رئیس جمهور برزیل در فردای بازی والنسیا و رئال مادرید در حمایت از وینیسیوس جونیور نبود، پای سازمان ملل هم وسط نمی‌آمد و داستان در دایرۀ فوتبال باقی می‌ماند. این هم یکی از مصادیق "دیپلماسی ورزشی" بود که لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا به سایر مقامات سیاسی جهان آموخت.

هر چه بود، به نظر می‌رسد وینیسیوس بازی را برده است. لالیگا و باشگا والنسیا عقب‌نشینی کرده‌اند، دنیای فوتبال (ستارگان و فوتبالدوستان) به شکلی بی‌سابقه از وینیسیوس حمایت کرده، بالاترین مقام سیاسی برزیل و مهم‌ترین نهاد سیاسی جهان (سازمان ملل متحد) هم پشت وینیسیوس ایستاده‌اند.

 مهم‌تر از همه اینکه، اسپانیایی‌ها در تلاش‌اند خودشان را از اتهام نژادپرستی تبرئه کنند و بگویند نژادپرستی در فوتبال کشورشان، دامن اقلیتی قلیل را می‌گیرد و اکثریت تماشاگران لالیگا روان و رفتار سالمی دارند.

بعید است تا اطلاع ثانوی کسی در سکوهای ورزشگاه‌های لالیگا جرات کند علیه وینیسیوس شعار نژادپرستانه بدهد. اما همه می‌دانند که قربانی بعدی دیر یا زود از راه می‌رسد. تشدید اقدامات حقوقی و قانونی، قطعا مفید است و موجب می‌شود راسیست‌ها ماست‌هایشان را کیسه کنند.

 اما نژادپرستی در اروپا میراث دوران استعمارگری کشورهای اروپایی است. اسپانیا هم یکی از استعمارگرترین کشورهای قارۀ سبز بوده و چند قرن تجارت برده، به هر حال اثرات منفی خودش را بر فرهنگ اسپانیایی گذاشته است.

ساموئل اتوئو

در سال 2006 که اتوئوی کامرونی مهاجم بارسلونا بود، در یکی از بازی‌های بارسا، هر بار که اتوئو صاحب توپ می‌شد، تماشاگران تیم حریف صدا و ادای میمون را درمی‌آوردند تا اتوئو را تحقیر کنند. او بارها چنین رفتاری را در لالیگا تحمل کرد و در مارس سال 2015، زمانی که اتوئو 36 و بازیکن سامپدوریا بود، شورای مصالحه و بردباری اروپا طی مراسمی در لندن به ساموئل اتوئو نشان عالی افتخار سال‌ها مبارزه با نژاد پرستی در کنار بردباری و تحمل چنین رفتارهایی را اعطا کرد. 

پس از نزدیک به دو دهه، بازیکنان سیاه‌پوست هنوز در لالیگا مشکل دارند. این معنایی ندارد جز اینکه فرهنگ مردم اسپانیا مشکل دارد؛ مشکلی که – به قول لئون تروتسکی – با "پتک کوبندۀ اخلاق" باید حل شود.  

تماشاخانه

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

تراژدی در یک دریاچه، از فریاد کمک تا حبس ابد / مادری که دو بچه‌اش را کشت حالا چه می‌خواهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر