گردشگری خوراک ؛ سفر به سفره‌ها

عصر ایران ؛ امید شریف موسوی - در « رابطه گردشگری و سینما » به یکی از مهمترین شاخه های گردشگری با عنوان « فود توریسم » یا « گردشگری خوراک » می‌تون اشاره کرد. مبحثی مهم در تبادلات فرهنگی که سابقه ی طولانی و موثر از طریق سینما و تلویزیون در دنیا داشته و دارد.

چراکه فرهنگ خوراک و به تعبیری سفره ها به عنوان برآیند فرهنگ اقوام و ملل از جذابترین و مهمترین عرصه های بروز و جلوه ی آداب و عادات و تاریخ و فرهنگ به شمار آمده و به همین علت سینمای بسیاری از کشورهای دنیا با هوشیاری توجه ویژه ای نسبت به آن داشته و دارند . 

از سینمای غرب و آمریکا و ایتالیا که پاستا و پیتزا را به تمام دنیا شناسانده و در سفره همه ی ملل دنیا جای دادند تا شرق دور و چین و ژاپن با سوشی و نودل و...  . چنانکه میبینیم طی سالهای اخیر از پیشروترین کشورها در این زمینه کره جنوبی با فیلم اسکاری «  انگل »  و سریال « بازی مرکب » بوده است که به صورت جدی معرفی فرهنگ خوراک کره یی را در دستور کار خود قرار داده است.

اما پیش از آنکه مشخصا به پیشینه ی ورود کردن سینما و تلویزیون به حوزه بپردازیم ، بهتر است برای درک هرچه بهتر  این موضوع ببینیم که گردشگری غذایی یا گردشگری خوراک چیست .  

 تولد گردشگری خوراك در دنیا به اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم و زماني باز ميگردد كه اریک ولف مدیر اتحادیه بین‌المللی توریسم غذا عبارت «گردشگری خوراک و پختنی‌ها» را در مقاله‌ای به كار برد.

هرچند که اغلب ما حتی بدون دانستن این نوع گردشگری هم با آن روبرو بوده ایم . چرا که اگر اهل سفر باشیم اما جزو آن دسته از آن دسته افرادي هم نباشیم كه وقت بستن بار و بنه سفر، چند كنسرو لوبيا و قارچ هم كنار كفش و لباس هايتان جاساز ميكنند و احتمالا يك بسته نان لواش هم ته چمدان ميخوابانند، ( چه از روی آينده نگري و حفظ آمادگي براي قرار گرفتن در موقعيت هاي اضطراري و چه براي كم كردن هزينه ها و یا از این رو که فکر کرده ایم غذاهاي شهر و كشور مقصد با ذائقه مان ناسازگار و شايد مطابق با سلیقه و یا اعتقاداتمان و ...  نيست ) حتما يكي از مهمترين خاطره هايمان ، رفتن به رستوران فلان شهر یا كشور، خريد سبزي و ادويه و ميوه از بازار محلي آن شهر ، ساندويچ خوردن در يك فست فود زنجيره اي، نوشيدن آب ميوه هاي محلي در كافه هاي مركز شهر و يا خريدن بستني مشهور آنجا از دكه ها و چرخ دستي هاي خياباني و ... بوده است.

چراکه خوردن و آشاميدن ، به هر حال و هميشه جزو مهمترين لذت هاي سفر يك توريست است اما اگر تبديل به هدف ِ اصلي آن فرد از سفرش شود، آنوقت ، تبديل به « فوود توريسم» شده است.

یعنی وقتي که توريست يا گردشگر ، سفر خود را اساسا با هدف آشنايي و چشيدن خوراكي ها و نوشيدني هاي مناطق و شهر ها و كشورهاي مختلف برنامه ريزي و آغاز كند، آن گردشگر، فوود توريست يا گردشگر خوراك و نوشيدني ناميده ميشود.

فوود توريسم، همچنين از زاويه اي ,  مهمترين نوع گردشگری است. چراكه در ساير انواع توريسم مانند گردشگري طبيعت( صعود از اورست يا كليمانجارو)، گردشگري ورزشي ( المپيك يا جام جهاني)، گردشگري درماني  و حتی گردشگري هنري ( جشنواره هاي سينمايي يا بينال هاي نقاشي) معمولا زمان و فصل هاي خاصي كه مناسب آن هدف سفر باشند وجود دارد اما گردشگري خوراك و نوشيدني به مكان و زمان خاصي محدود نميشود . خوردن و آشاميدن اصلي ترين نياز بشر است و تنوع و گوناگوني مشابه آن نيز در هيچ نياز ديگري وجود ندارد. اين حوزه، همواره نيز در حال زايش و نوآوري و تغيير و رشد به جلو و حتي بازگشت به گذشته و ريشه هاي فرهنگي و سرزميني و تمدني است . به شدت به فرهنگ و آداب و اعتقادات و سليقه افراد و روحيات و ژنتيك و خرده فرهنگ ها وابسته است.

بنابراين بازار اين نوع از گردشگري نه تنها هيچ وقت اشباع نخواهد شد بلكه به هر تعداد هم كه وارد بازار عرضه و تقاضا در آن شوند باز هم فضاي خالي بسياري خواهد داشت .

به تعبیری در دنياي آينده اي نه چندان دور كه از حالا نيز آغاز شده ، هر فردي هم يك فوود توريست خواهد بود و هم در عين حال، خود ( خوراكي ها و نوشيدني هاي متعلق به فرهنگ و آداب و رسوم و شهر و كشور او) يك جاذبه گردشگري براي ديگر فوود توريستها خواهد بود. گردشگری غذایی یک فعالیت عمومی و همه‌جانبه است و تمامی جنبه‌های غذا از دستگاه‌های فروش خودکار و فروشنده‌های دوره‌گرد گرفته تا رستوران‌های لوکس و درجه‌یک را پوشش می‌دهد و هرکسی که به هر شکلی با خوراك و نوشيدني سروکار دارد، بخشي از این صنعت محسوب می‌شود.

اما نكته اي که بايد در اين ميان حتما مورد توجه قرار بگيرد، دچار نشدن به يك خطاي معنايي درباره فود توريسم است. چرا كه بارها پيش آمده در كلاس درس يا در جمعي دوستانه يا كاري كه بعضا حتي آشنا به صنعت گردشگري و برخي از آنان دست اندركار صنعت گردشگري و توريسم بوده اند، از" فوود توريسم" حرف زده شده و افرادي براي ذكر مثال در اين باره و يا واقف نشان دادن خود به موضوع ، به اشتباه  از رفتن به فلان چلوكبابي در حومه شهر با خوردن معجون در آن سر شهر و ...گفته اند تا مصداق هايي باشند بر اين موضوع درحالیکه باید بدانیم در تعريف گردشگري و توريسم، به شخصي گردشگر گفته ميشود كه از محل زندگي خود، به شهر يا كشوري ديگر برود و حداقل يك شب و حداكثر يك سال آنجا بماند و هدفش، تحصيل يا كسب درآمد نباشد.

بنابر اين رفتن به هر جايي براي خوردن و آشاميدن حتي با وجود طي مسافت نميتواند ، فوود توريسم نام بگيرد.

همچنين در آخر لازم به ذکر است که شناخت ارتباط این نوع از گردشگری با ساير شاخه های هنری و گردشگري و همچنین مبحث بسیار مهم « ديپلماسي خوراکی » نیز جای تامل و شناخت و پژوهش بسیار دارد.

بیشتر بخوانید:

از هنر آشپزی در سینما و تلویزیون تا ديپلماسی خوراكی

سینمای ایران، ناموفق در استفاده از جاذبه‌های گردش‌گری/ "ن.خ" استثناست!

گردشگری خوراک فرصتی برای بومگردی‌های ایران

تماشاخانه

کشاورزی سنتی برای نجات مردم در مکزیک / مردم کشاورزی سنتی را نابود می‌کنند (فیلم)

غفلت در لحظه آخر / کشتی ایران گرفتار چه دردی شده که درمان ندارد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر