نقدی بر آنچه در دانشگاه خواجه نصیر گذشت: فرصت های گفت و گو را توسعه دهیم

عصر ایران - روز دوشنبه سخنگوی دولت به دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی رفته بود تا هم سخنان و مطالبات دانشجویان معترض را بشنود و هم با آنها سخن بگوید.

این دومین حضور علی بهادری جهرمی در دانشگاه ها، بعد از ناآرامی های اخیر است. در هر دو حضور نیز تعدادی از دانشجویان با شعارهایی علیه او مانع از اجرای بی تنش جریان گفت و گوهای دو طرفه شده اند.

در این باره نکات زیر قابل تامل است:

1 - خشم دانشجویان، قابل درک است. از نظر آنها، رئیس جمهور فعلی در یک انتخابات غیر رقابتی به پیروزی رسیده است و در یک سال گذشته، عملکردی بر خلاف وعده هایش داشته است که از آن جمله می توان به ادامه کاهش ارزش پول ملی، بن بست در مذاکرات هسته ای، گزینش دولتمردان از حلقه ای محدود و این اواخر هم محدودیت های اینترنتی اشاره کرد. 

همچنین رفتارهای غیراصولی و زننده ای که در یک ماه اخیر با دانشجویان شده است، آتش این خشم را شعله ورتر ساخته است.

بدیهی است وقتی نه رئیس جمهور با دانشجویان نشست و برخاست می کند و نه وزرا گوش شنوایی برای آنها هستند، وقتی یک نفر از دولتمردان را از نزدیک می بینند، تمام عصبانیت خود را متوجه او کنند و بر سرش فریاد کشند. 

2 - این که در فضای به شدت معترض و ضد دولتی دانشگاه ها، یک مقام دولتی جرأت کند و بین دانشجویان برود و با آنها سخن بگوید و سخنان و حتی شعارهای تند آنها علیه خودش را بشنود، اساساً ستودنی است. 

ای کاش این گفت و شنودها زودتر و جدی تر و فراگیر تر شکل می گرفت تا فضای تعاملی بهتری فراهم می آمد. با این حال، در جامعه بی گفت و گوی امروز، همین که یک دولتمرد پیشقدم شده و حتی بعد از برخورد نامناسبی که با او در دانشگاه قبلی شد، به دانشگاه بعدی می رود و با گشاده رویی سخن می گوید و می شنود، اتفاق فرخنده ای است، مشروط بر این که مستمر باشد و  نیز "آزادی بیان و بعد از بیان" منتقدان تضمین شود.

3 - اگر فردی با شوکر و چوب و چماق وارد دانشگاه شود و با دانشجویان برخورد فیزیکی کند و دانشجویان نیز به او فحاشی کنند، کسی نمی تواند نقدی وارد بر رفتار دانشجویان بی دفاع، داشته باشد. 

اما وقتی کسی برای گفت و گو می رود، اگر همان رفتاری که با مهاجمان می شود درباره او تکرار شود، این بار می توان  دانشجویان را نقد کرد. البته همان گونه که ذکر شد رفتار دانشجویان قابل درک است ولی این قابل درک بودن، به معنای موجه بودن نیست. منطقی نیست که هم علیه کسی که با "چماق" وارد دانشگاه شده شعار داد و هم دقیقاً همان شعار را علیه کسی که با "سخن" وارد شده است، سر داد. اصلاً کل دعوا بر سر این است که باید "سخن و منطق و احترام" ،جایگزین چماق و زورگویی و بی حرمتی شود.

بررسی سخنان بهادری جهرمی - که جزو اصولگرایان میانه رو و عاقل است - نشان می دهد که او در این دو دانشگاه، با نهایت ادب و احترام سخن گفته است. ممکن است تمام یا بخشی از حرف هایش توسط مستمعین پذیرفته نشود ولی این دلیل نمی شود کسی که با رعایت استانداردهای گفت و گو، سخن می گوید و از معترضان هم دعوت می کند پشت تریبون بیایند و حرف هایشان را بگویند و حتی شعار دهندگان علیه خود را بخشی از جامعه نخبه دانشگاهی می خواند و نیز واکنشی منفی علیه کسی که بر رویش آب می پاشد نشان نمی دهد و حتی شعار "زن، زندگی، آزادی" را تکرار و تجلیل می کند، با رفتار خارج از انصاف و نزاکت مواجه شود.

اگر نشود در دانشگاه و برای دانشجویان با حفظ حرمت ها سخن گفت و متقابلاً نشود در همان محیط حرف های دانشجویان را شنید، پس کجا می توان؟! اگر دانشجو و سخنگو نتوانند حرف های یکدیگر را بشنوند، پس چه کسانی در این جامعه توان گفت و گو دارند؟
فراموش نکنیم درشتی با افراد میانه رو و مُبادی آداب، حاصلی جز تقویت تندروهای بی اخلاق نخواهد داشت.

اگر در سخنان سخنگوی دولت، اندک بی حرمتی وجود داشت و مثلاً مانند برخی خطیبان و رسانه های تندرو که نابخردانه، معترضان را تحقیر می کنند در سخنانش ردی از بی ادبی بود، این چند سطر شایسته نگارش نبود ولی حال که باید بر سبیل انصاف، باید بر نیک سخنی و نیک رفتاری سخنگو در دانشگاه صحه گذاشت، این سوال مطرح است که معترضان امروز که حتی اجازه نمی دهند یک تریبون آزاد در دانشگاه شان برگزار شود، اگر فردا، آن سوی میز باشند و مثلاً سخنگوی دولت شوند، به اندازه سخنگوی فعلی، به دیگران مجال سخن خواهند داد؟

تعارف نکنیم! بسیاری از ما دیکتاتوری درون خود داریم که اگر مجال بروز یابد، در نشنیدن دیگران و لگدمال کردن حقوق شان، تردید نخواهد کرد. فرقی هم نمی کند که پدر باشیم یا همسر یا معلم یا دانشجو یا پلیس یا نماینده مجلس یا وزیر و ... . مادام که این دیکتاتور درونی را مهار نکنیم، از گفت و گو استقبال نخواهیم کرد. این اتفاقی است که درباره بسیاری از مسوولان ما رخ داده است و ریشه مشکلات اخیر نیز دقیقاً همین است. 

4 - در جامعه ایران که به شدت از بی گفت و گویی رنج می برد، باید فرصت های گفت و گو را مغتنم شمرد و آنها را توسعه داد؛ حتی کسی که در سودای تغییر نظام است، باید بداند که حتی در فرض تحقق هدفش نیز باز این سرزمین و مردمانش نیازمند گفت و گو هستند. 
نمی توان با قتل گفت و گو به استقبال آینده درخشان رفت ؛ مخاطب این جمله ، بیش از آن که دانشجویانی باشند که به ویژه در این ایام رنج های فراوان و غیر منصفانه ای بر آنها تحمیل شده است، مسوولانی هستند که تصور می کنند چون عناوین حکومتی دارند، باید یکسره زبان باشند و هرگز نشنوند.  
اگر امروز می بینیم که دانشجوی عصبانی تمایلی به شنیدن ندارد و آن را هر چند غیر قابل قبول ولی کاملاً قابل درک می شماریم، تمایل به نشنیدن از سوی مسوولان، نه قابل قبول است و نه حتی قابل درک. 

سوریه؛ تغییر یا تکرار تجربۀ لیبی و تونس و مصر؟

بیشتر بخوانید:

تسنیم: توهین و ریختن آب روی سخنگوی دولت در دانشگاه خواجه‌نصیر/ حدود 40 الی 50 دانشجو مانع ادامه سخنرانی بهادری جهرمی شدند/ استقبال جهرمی از شعار " زن، زندگی، آزادی؛ مرد، میهن، آزادی"

تماشاخانه

سن ازدواج در دخترها و پسرها به چند سال رسیده؟ اولین تجربه مادر و پدر شدن در چند سالگی است؟ فاصله معنا دار تولد و مرگ در ایران / وضعیت ازدواج و طلاق چگونه است؟ کارت‌های ملی چه وقت به دست مردم می‌رسد؟ (فیلم)

قطع دو ساعته برق و پس از آن گاز در شهرری، نگرانی از سرمازدگی مردم / کودکان و سالمندان در خطر هستند (+فیلم)

فیلم های دیگر