شرق نوشت: درحالیکه فضای مذاکرات به یک بنبست و انسداد رسیده است، کنگره آمریکا هم به دنبال سختترکردن احیای برجام با زدن آخرین میخها بر تابوت توافق هستهای است.
در این زمینه گروهی دوحزبی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا لایحهای برای دائمیشدن تحریمهای این کشور علیه ایران تهیه کرده و قرار است به مجلس نمایندگان ارائه دهند.
شبکه فاکسنیوز در خبری اختصاصی نوشت: «شماری از قانونگذاران دموکرات و جمهوریخواه طرحی با نام قانون تثبیت تحریمهای ایران را تهیه کردهاند که بازدارندگی علیه ایران از طریق هدف قراردادن بخش نفتی و سختترکردن اختصاصیافتن بودجه به برخی فعالیتها ازجمله توسعه برنامه موشکی را افزایش خواهد داد».
در ادامه گزارش فاکسنیوز، میشل استیل، نماینده ارائهدهنده این لایحه با متهمکردن ایران بهعنوان کشوری بیعلاقه به حفظ صلح منطقهای و جهانی، گفته است: «اکنون بیش از هر زمان اهمیت دارد که از به واقعیت پیوستن تهدید غیرقابل قبول ایران هستهای جلوگیری کنیم». استیل مدعی شد: «تحریمهای موجود در جلوگیری از به وقوع پیوستن چنین فاجعهای موفق بودهاند و ما باید اطمینان حاصل کنیم که میتوانیم فشار راهبردی و اقتصادی خود علیه ایران را برای ممانعت از دستیابی این کشور به سلاح هستهای حفظ کنیم».
پیش از این اقدام، دولت بایدن هم دور جدیدی از تحریمها علیه ایران را اعمال کرد. وزارت خزانهداری آمریکا چهارشنبه گذشته از اعمال تحریم علیه ۱۰ شخص و دو نهاد در ارتباط با ایران خبر داد. به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت خزانهداری آمریکا دلیل اعمال تحریمهای جدید علیه اشخاص و نهادهای مرتبط با ایران را فعالیتهای سایبری «بدنهاد» ایران عنوان کرده است.
البته این تحریمها واکنش تند ایران را در پی داشت. سخنگوی وزارت امور خارجه اقدام آمریکا در اعلام تحریم علیه برخی شهروندان و شرکتهای ایرانی به اتهام واهی دستداشتن در حملات سایبری علیه آمریکا و نسبتدادن اقدامات ادعایی مطرحشده علیه آنان به دولت و نهادهای جمهوری اسلامی ایران را قویا محکوم کرد.
سیدابراهیم رئیسی در سفری سهروزه با هدف حضور در بیستودومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای راهی سمرقند در ازبکستان شد.
این سفر و دیدارهای انجامشده عملا میل و رغبت دولت سیزدهم و در کل جمهوری اسلامی ایران را برای ادامه مذاکرات هستهای و احیای برجام بیش از پیش کاهش خواهد داد، چراکه این تصور وجود دارد که تهران با اتکا به توان اقتصادی، تجاری و دیپلماتیک برخی از پیمانها و سازمانهای منطقهای و بینالمللی میتواند جایگزینی مطمئن برای لغو تحریمها پیدا کند.
رئیسی در اجلاس سران شانگهای با تأکید بر اینکه همگرایی در حوزه انرژی در سازمان همکاری شانگهای به توسعه بیشتر اقتصادی و نهایتا کاهش هزینههای امنیتی و اقتصادی و ثبات در منطقه و فرامنطقه کمک چشمگیری خواهد کرد، از آمادگی ایران برای ایفای نقش مؤثر در زمینه تأمین امنیت عرضه انرژی خبر داد.
این گفتهها شاید به نحوی دربردارنده دیپلماسی موازی منطقهای دولت سیزدهم در کنار دیپلماسی برجامی باشد، اما نباید این واقعیت را هم از نظر دور داشت که بخشی از جریانهای رادیکال در داخل عملا دولت را در مسیر شکست مذاکرات هستهای و اتکا به شرق با محوریت مسکو و پکن قرار دادهاند. در این بین قطعیشدن عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری شانگهای میتواند موتور این جریان رادیکال را برای افزایش فشار به دولت سیزدهم در جهت کنارگذاشتن مذاکرات هستهای و وابستگی بیش از پیش به روسیه و چین روشن کند.
در مقابل برخی سیاسیون و منتقدان نگاه دولت رئیسی و جریانهای همسو در جایگزینکردن احیای برجام و لغو تحریمها با دلخوششدن به حضور ایران در پیمانهایی نظیر سازمان همکاری شانگهای این تصور را دارند که این سازمان نمیتواند به بهبود وضعیت اقتصادی و تجاری ایران کمک چندانی بکند.
در همین راستا محمد مهاجری در توییترش نوشت: «میگویند موز اگر قوت داشت، کمر خودش را صاف نگه میداشت! سازمان شانگهای اگر قرار بود فایدهای داشته باشد دوسوم اعضایش برای اقتصاد روزمرهشان، لنگ نبودند! ذوقزدگی دولت رئیسی برای پیوستن به این سازمان تشریفاتی، یعنی الکیخوشبودن به اینکه دیپلماسیمان سقف آسمان را شکافته!».
البته دیگر مخالفان و منتقدان عضویت کشورها در سازمان و پیمانهایی چون شانگهای معتقدند که چون اعضای این سازمان، نه مانند اعضای اتحادیه اروپا واحد پولی یا نهادهای ادارهکننده مشترک دارند و نه مانند اعضای ناتو حاضرند برای امنیت یکدیگر دست به ماشه شوند؛ بنابراین حضور در آنها چندان مثمر ثمر نیست.