همه چیز درباره دلایل حمله امروز روسیه به اوکراین

سرانجام، روسیه به اوکراین حمله کرد و این کشور، هم اکنون زیر شدیدترین حملات روس هاست.

به گزارش عصر ایران به نقل از یورو نیوز، شامگاه ۲۱ فوریه ولادیمیر پوتین در جریان یک نطق آتشین و حماسی، استقلال دونتسک و لوهانسک، دو منطقه جدایی طلب شرق اوکراین را به رسمیت شناخت. واکنشی که مخالفت بی‌درنگ سازمان ملل، اتحادیه اروپا، ناتو و ایالات متحده آمریکا را در پی داشت.

اکنون در شرق اوکراین و کنار مرزهای روسیه دو سرزمین خواهان خودمختاری هستند که از نظر روسیه دو کشور مستقل هستند و سوژه اصلی جنگ، این دو جمهوری اند. اما چه شد که کار این مناطق به تجزیه و جدایی کشید؟



آغاز بحران

در اوایل سال ۲۰۱۴ اعتراضاتی گسترده کی‌یف و سراسر اوکراین را در برگرفت. نتیجه این اعتراضات برکناری «ویکتور یانوکوویچ» رئیس جمهور طرفدار مسکو بود. در اوکراین قدرت به دست کسانی افتاده بود که تمایل داشتند تا کشور را هر چه بیشتر به سمت غرب و اتحادیه اروپا بکشانند.

روسیه قادر به هضم تحولات جدید اوکراین نبود و در واکنش به شبه جزیره کریمه اوکراین حمله کرد و آن را ضمیمه خاک خود کرد، اقدامی که اروپا و ایالات متحده آن را غیرقانونی می دانند.
همزمان با حمله به کریمه، جدایی طلبان روس زبان ساکن در مناطق شرقی اوکراین دست به تصرف ساختمان‌های دولتی در دو استان دونتسک و لوهانسک در مرز روسیه زدند و از برپایی «جمهوری‌های مردمی» جدید خبر دادند. کی‌یف و حامیان غربی‌اش این اقدام تجزیه طلبان را از چشم روسیه می‌بینند.

«دو جمهوری مستقل»

حکومت‌های خودخوانده شرق اوکراین تنها قادر به تصرف بخش‌هایی از دو استان دونتسک و لوهانسک شدند اما مدعی سراسر این دو استان شدند و مبارزه‌ای برای تسخیر باقیمانده دو استان شروع کردند. نیروهای دولتی اوکراین نیز در تلاش برای پس زدن نیروهای نظامی تجزیه طلب وارد درگیری نظامی با آنها شدند.

مجموع مساحت این دو استان شرقی اوکراین که به منطقه «دنباس» معروف است، بیش از ۵۲ هزار کیلومتر مربع است، که از این میزان اکنون ۸ هزار و ۹۰۰ کیلومتر در دست این دو حکومت‌ خود خوانده است، کمی کوچکتر از مساحت جزیره قبرس.

جمعیت این دو استان روی هم رفته به ۶ میلیون نفر می‌رسد که اکنون کمی بیش از ۳ میلیون نفر در مناطق تحت کنترل دولت‌های خود خوانده هستند.

نتیجه درگیری‌های دو طرف، قربانی شدن بیش از ۱۴ هزار تن و آوارگی تعداد زیادی از مردم منطقه شد. البته از آمار تلفات حملات امروز روسیه به اوکراین خبری در دست نیست.

تجزیه طلب‌ها در مدارس تحت کنترل خود کتابهای نظام آموزشی روسیه را به کار گرفتند و حتی اقدام به برپایی برخی از جشن‌های ملی متعلق به کشور روسیه کردند. دولت روسیه نیز میان آنها حدود ۸۰۰ هزار پاسپورت روسی توزیع کرد.



تلاش‌ها برای حل منازعه

در سال ۲۰۱۵ با میانجیگری فرانسه و آلمان توافق‌ نامه‌ای میان روسیه و اوکراین امضا شد که به توافقنامه مینسک معروف شد. هدف اصلی این توافقنامه پایان دادن به درگیری میان نیروهای ارتش اوکراین و جدایی طلبان مورد حمایت روسیه در منطقه مورد مناقشه دونباس بود. براساس این توافق، اوکراین در ازای بازپس گیری کنترل مرزهای خود با روسیه، به این دو منطقه خودمختاری قابل توجهی داد.

آمریکا و متحدانش از این توافقنامه حمایت کردند، اما روسیه و اوکراین هر کدام دیگری را متهم به نادیده انگاشتن توافق می‌کنند.

در درون مناطق تحت کنترل جدایی طلبان نیز همه طرفدار خودگردانی یا پیوستن به روسیه نیستند. در جریان یک نظرسنجی که در سال ۲۰۲۱ در مناطق تحت کنترل شورشیان رخ داد، کمی بیش از پنجاه درصد خواهان خودگردانی یا پیوستن به روسیه بودند. روسیه اما اینگونه تبلیغ می‌کند که شرق اوکراین جملگی روس زبانانی هستند زیر سلطه اوکراین.

رهبران جمهوری‌های خود خوانده

هر یک از این دو جمهوری خودخوانده دولت و رئیس جمهور مستقل خود را دارند.

دنیس پوشیلین در سال ۲۰۱۸ در انتخاباتی که از سوی دولت اوکراین غیرقانونی خوانده شد، رهبر به اصطلاح جمهوری خلق دونتسک شد، لئونید پاسچنیک نیز خود را رهبر منطقه جدایی طلب لوهانسک می‌نامد.

بر اساس گزارش هایی که تأیید نشد، بسیاری از مقامات نظامی و جدایی طلب در چند سال گذشته در جنگ، رقابت‌های گروهی داخلی و یا عملیات نیروهای اوکراینی کشته شده اند.

الکساندر زاخارچنکو رهبر شورشیان دونتسک، که در یک بمب گذاری در کافه دونتسک در آگوست ۲۰۱۸ کشته شد، برجسته ترین قربانی شورشیان در درگیری تا به امروز است. برخی تحلیل‌گران امور امنیتی، دست نیروهای امنیتی اوکراین را در قتل او می‌بینند.

الکساندر زاخارچنکو رهبر مقتول شورشیان دونتسک

سرنوشت این دو جمهوری چه خواهد شد؟

منازعه شرق اوکراین اخیرا دوباره داغ شده است و مشخص نیست او دو سرزمین به دامان اوکراین بازگردند، همچون کریمه به خاک روسیه ضمیمه شوند یا دو دولت خودخوانده باقی بمانند.

با فرض اینکه این دو سرزمین همچنان به صورت خودخوانده، خود را دو کشور مستقل ببینند، از آنجایی که احتمالا تنها توسط روسیه و بلاروس به رسمیت شناخته شوند، شانسی برای ارتباط با جهان نخواهند داشت. از آنجایی که از نظر عمده کشورهای جهان چنین کشورهایی وجود ندارد، پس گذرنامه‌های آنها نیز به رسمیت شناخته نخواهد شد. سفر به این سرزمین‌ها یا خروج شهروندان این دو جمهوری خود خوانده به دیگر کشورها با مسائل و چالش‌های جدی حقوقی روبه رو خواهد شد. اینها به جز تحریم‌هایی است که به گفته کشورهای غربی علیه آنها اعمال خواهد شد.

با این وجود ارائه صدها هزار پاسپورت روسی میان مردمان این دو منطقه تا حدودی می‌تواند چالش‌های حقوقی وضعیت شهروندان این مناطق را کاهش دهد.


عضویت اوکراین در ناتو، زنگ خطری برای روسیه

روسیه همچنین به شدت نگران عضویت احتمالی اوکراین در ناتو است. برای مسکو، قابل قبول نیست که ناتو را در امتداد مرزهای خود ببیند.

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در نشست سال ۲۰۰۸ خود که در بخارست برگزار شد از تمایل اوکراین و گرجستان برای پیوستن به این پیمان و عضویت در ناتو استقبال کرد.

این در حالی است که پس از آن برنامه عملی اقدام جهت عضویت به این کشورها پیشنهاد و ارائه نشد و اعضای ناتو اعلام کردند که باید به «برخی سوال ها و ابهام‌های باقی‌مانده» در خصوص این درخواست‌ها پاسخ دهند.

ساموئل کراپ، محقق ارشد علوم سیاسی در اندیشکده سیاستگذاری جهانیِ «رند کورپوریشن» در خصوص ارائه برنامه‌های اقدام برای عضویت به دو کشور اوکراین و گرجستان می‌‌گوید: «طی چهارده سال گذشته هیچ حرکتی در این جهت صورت نگرفته است.»

ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهوری سابق اوکراین که از معدود سیاستمداران اوکراینی نزدیک به مسکو بود پیش‌تر اعلام کرده بود که نیازی به پیوستن کشورش به ناتو نیست، چرا که پارلمان اوکراین در سال ۲۰۱۰ به وضعیت «غیر متعهد» این کشور رای داده است.

این در حالیست که پس از برکناری یانوکوویچ و الحاق شبه جزیره کریمه اوکراین به خاک روسیه، آرسنی یاتسنیوک، نخست وزیر وقت اوکراین اعلام کرد که دیدگاه کشورش در خصوص عضوت در ناتو به کلی تغییرکرده است.

پارلمان اوکراین در سال ۲۰۱۷ لایحه‌ای را تصویب کرد که در آن عضویت در ناتو به عنوان یکی از اهداف کشور قانونی شد و بار دیگر در فهرست مطالبات قانونی اوکراین قرار گرفت؛ مسئله‌ای که زمینه اصلاح در قانون اساسی را نیز فراهم کرد.

اوکراین در سال ۲۰۲۰ موفق شد از جانب ناتو به عنوان «شریک فرصت‌های پیشرفته» شناخته شود، وضعیتی که امکان اشتراک اطلاعات و دسترسی بیشتر به برنامه‌ها و رزمایش‌های این سازمان را برای کی‌یف فراهم می‌کند.

ساموئل کراپ در این خصوص می‌گوید: «این همان وضعیتی است که احتمالاً به عنوان تواناترین و مهم ترین شریک غیرعضو ناتو از آن برخوردار است.»

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور فعلی اوکراین طی ماه جاری بارها اعلام کرد که تمایل کشورش برای عضویت در ناتو به قوت خود باقی است و در قانون اساسی این کشور نیز بر آن تاکید شده است.

این در حالیست که برخی تحلیل‌گران از جمله رافائل لاس، عضو شورای روابط خارجی اروپا اعتقاد دارند که اوکراین در حال حاضر معیارهای لازم برای عضویت در ناتو را در اختیار ندارد.

بر اساس این دیدگاه کشورهای متقاضی باید در بعد سیاسی، دست به اصلاحات مورد تاکید در برنامه اقدام عضویت بزنند و در بعد نظامی، نیز از شرایط لازم برای تقویت امنیت پیمان و نه لطمه زدن به آن برخوردار باشند.

با این حال، حمله امروز روسیه به اوکراین، معادلات را پیچیده تر کرد و باید به انتظار روزها و هفته ها و ای بسا ماه های آتی نشست تا ببینیم نتیجه آتش بازی روس ها در خانه همسایه چه خواهد شد؟!

بیشتر بخوانید:

روزنامه مستقل روسی فعالیت خود را تا زمان پایان جنگ اوکراین متوقف کرد

پوتین، روسیه را به سمت فروپاشی می‌برد

شوک مردم در کیف اوکراین/ هجوم به سوپر مارکت‌ها، فرار از شهر (عکس)

4 سناریوی کرملین: پایان جنگ از نظر پوتین چه شکلی است؟!

حمله روسیه به اوکراین به فرمان پوتین / وعده غرب برای تحریم شدید روسیه

وقتی اوکراین با دست خود دندان‌ هسته‌ای‌اش را کشید/ 30 سال پیش سومین قدرت اتمی بزرگ دنیا بود

مقایسه قدرت نظامی روسیه و اوکراین/ آیا روسیه همچنان برتری های نظامی خود را حفظ کرده است؟!/ تشریح 3 مسیر حمله احتمالی (+عکس)

تماشاخانه

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

تراژدی در یک دریاچه، از فریاد کمک تا حبس ابد / مادری که دو بچه‌اش را کشت حالا چه می‌خواهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر