ماجرای واکسن‌های تقلبی آسترازنکا چیست؟

روزنامه همشهری در ادامه نوشت: «پیگیری‌ها نشان می‌دهد که خبر منتشرشده جدید نیست. این خبر اواسط آبان امسال از سوی سازمان بهداشت جهانی منتشر و در بخشی از متن آن آمده بود: «مسئولان وزارت بهداشت ایران در اکتبر ۲۰۲۱ (مهرماه) تزریق واکسن‌های تقلبی را به WHO گزارش داده‌اند.

واکسن‌های پرشده در ویال‌های غیرقانونی که خارج از زنجیره شبکه بهداشت کشور تامین و تزریق شده است.» اما این که چرا حالا با گذشت نزدیک به سه ماه از اعلام اولیه سازمان بهداشت جهانی، بار دیگر این خبر فضای مجازی را پرکرده و اصالت این واکسن را زیر سؤال برده، جای سؤال دارد.

آن‌ هم در شرایطی که میلیون‌ها نفر در کشور این واکسن را دریافت کرده‌اند. وزارت بهداشت تقلبی‌بودن واکسن‌ آسترازنکای موجود را رد می‌کند. کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت، ورود هرگونه واکسن تقلبی از سوی وزارت بهداشت و دولت را تکذیب می‌کند و به همشهری می‌گوید: «تاکنون در سیستم توزیع شبکه بهداشت هیچ واکسن تقلبی نداشته‌ایم.»

ماجرای تقلبی‌بودن واکسن آسترازنکا چیست؟ اواسط آبان امسال بلافاصله پس از آن که سایت سازمان بهداشت جهانی مطلبی با عنوان هشدار درباره واکسن جعلی کووید-۱۹ منتشر کرد، محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت، در این‌ باره توضیحاتی ارائه کرد و گفت: «تمامی واکسن‌هایی که در نظام واکسیناسیون کشور در مراکز و پایگاه‌ها استفاده شده‌اند، اعم از آسترازنکا یا دیگر واکسن‌ها به‌ طور مستقیم از شرکت‌های تولیدکننده در دنیا خریداری شده و با نظارت دقیق در کشور توزیع و مصرف می‌شود.»

به‌ گفته این مسئول، هشدار سازمان بهداشت جهانی در این خبر همان واکسن‌های آسترازنکایی بوده که در ویال‌های غیر قانونی پر و خارج از سیستم قانونی واکسیناسیون کشور استفاده شده بود. به‌ گفته زهرایی انتشار این خبر از سوی WHO در واقع هشداری است تا افراد هوشیار شوند و واکسیناسیون خارج از سیستم بهداشتی کشور را انجام ندهند.

اواخر مرداد امسال بود که خبر تزریق واکسن‌های تقلبی آسترازنکا همزمان با دستگیری باند چهارنفره فروش واکسن‌ها منتشر شد.

حمید هداوند، جانشین رئیس پلیس تهران بزرگ، از تزریق این واکسن‌ها به سه هزار نفر از شهروندان تهرانی در ازای دریافت مبالغی کلان خبر داده و گفته بود: «این باند فروش واکسن تقلبی آسترازنکا، پوکه و شیشه واکسن‌های استفاده‌شده در یکی از بیمارستان‌های کرج را دوباره پر کرده و به‌ عنوان واکسن کرونا به مردم می‌فروختند.»‌

البته در روزنامه همشهری هم اواخر خرداد گزارشی از فعالیت مافیای تزریق واکسن فایزر در تهران در ازای دریافت مبالغی از ۲۵ میلیون تا ۶۰ میلیون تومان منتشر شد. همان زمان هم وزارت بهداشت اعلام کرد که این واکسن‌ها به‌ دلیل رعایت‌نشدن زنجیره سرما و ورود غیر قانونی، مورد تأیید نیست و غیر قابل مصرف است.

حالا کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت در جدیدترین صحبت‌هایش با همشهری ورود هر گونه واکسن تقلبی به کشور را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «تمام واکسن‌های وارداتی از سوی وزارت بهداشت کاملا مورد اعتماد و زیر نظر دولت‌ها تبادل می‌شود. ما به هیچ عنوان واکسن تقلبی در شبکه بهداشتی نداشته‌ایم و چنین مواردی احتمالا مربوط به تزریق خارج از شبکه، واردات غیر قانونی یا واردات واکسن‌هایی از سوی بخش خصوصی خارج از سیستم نظارت و تأیید وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو باشد.»

به‌ گفته این مسئول، سازمان بهداشت جهانی از همان ابتدا نسبت به‌ وجود واکسن‌های تقلبی کرونا در دنیا هشدار داده بود و مردم نباید خارج از پایگاه‌های واکسیناسیون وزارت بهداشت اقدام به تزریق واکسن کنند.

حواشی واکسن‌های کرونا به این زودی تمام نمی‌شود؛ چرا که این نخستین باری نیست که علیه واکسن‌ آسترازنکا یا دیگر واکسن‌ها اخبار غیر واقعی منتشر می‌شود؛ شایعاتی که منجر به تردید برخی در تزریق واکسن‌های کرونا شده است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت تاکنون از جمعیت ۸۴ میلیون نفری ایران ۷۲.۷۱ درصد حداقل یک دوز، ۶۴.۸۵ درصد دو دوز و ۳۰ درصد واجدین شرایط (۱۸سال به بالا) دوز سوم را تزریق کرده‌اند اما همچنان جمعیت ۷.۸ میلیون نفری در کشور وجود دارد که هنوز هیچ واکسنی تزریق نکرده‌ و در پیک امیکرون به‌شدت در معرض خطر هستند.

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، روز گذشته اعلام کرد که ۹۰ درصد افرادی که در این سویه بستری می‌شوند، واکسن تزریق نکرده‌اند. او همچنین از درگیری بیشتر کودکان با سویه امیکرون خبر داد و گفت: «واکسیناسیون کودکان ۹ تا ۱۲ ساله شروع شده و برنامه واکسیناسیون برای کودکان بالای پنج سال با واکسن‌های سینوفارم و پاستوکووک ادامه خواهد داشت.»