زنبورداران روانه بازارسیاه دارو شدند

زنبور عسل یکی از مهم‌ترین حشره‌های موجود بر روی کره زمین است که حیاتش به ۱۵۰ میلیون سال قبل بر می‌­گردد. در واقع زمانی که هنوز انسان­‌ها بر این کره خاکی زیستی نداشته‌اند، زنبورها مشغول به زندگی و گرده افشانی برای رشد و تکثیر گیاهان مختلف بوده‌اند.

اما در دنیای امروز، آلودگی‌های زیست محیطی و استفاده از انواع آفات باعث شده زندگی این حشره مفید وابسته به انسان باشد و دیگر زنبورها به تنهایی نمی‌­تواند از پس مداخلات انسان در طبیعت برآیند. به همین  دلیل زنبورداری که در گذشته تنها به جمع‌آوری عسل از کندوهای طبیعی اختصاص داشت، حال به عنوان یک شغل با چالش‌های جدیدی پیش روست.

فعالیت ۷۰۰ زنبور دار در استان بوشهر

مدیر اتحادیه زنبورداران استان بوشهر در گفت­‌و­گو با ایسنا بیان کرد: به طور تقریبی در استان بوشهر ۷۰۰ نفر زنبوردار بومی و بیش از ۲ هزار نفر زنبور دار مهاجر به این شغل مشغولند و در تمام شهرستان‌های استان برداشت عسل انجام می‌­شود اما زنبورداران دشتستان، دشتی و جم در این بین بیشترین سهم را دارند.

فرهاد عسگری با اشاره به اینکه سال زنبورداری از شهریور ماه آغاز می‌شود، افزود: هر ساله دو "عسل چهل گیاه" در بهار و "عسل کُنار" در پاییز از مراتع استان بوشهر برداشت می‌شود و در فصل کوچ نیز با توجه به مهاجرت زنبوردار یک برداشت حاصل از کوچ داریم.

وی با یاداوری اینکه در سال ۱۳۹۸ "عسل کُنار" تولید شده در دشت پلنگ شهرستان دشتی استان بوشهر به ثبت ملی رسید، عنوان کرد: این استان به علت داشتن ۵۰ هزار هکتار درخت "کُنار" یکی از مراکز مهم تولید این عسل محسوب می‌شود و در حال حاضر، عسل "کُنار" در ایران به نام بوشهر شناخته می‌شود چون این عسل نسبت به سایر تولیدات استان‌های جنوبی از کیفیت بالاتری به خصوص در عطر و طعم برخوردار است.

سبز قبا، آفتی برای زنبورستان‌ها

مدیر شرکت تعاونی زنبورداران شهرستان دشتی تصریح کرد: در سال جاری در کنار خشکسالی فصل پاییز، هجوم پرنده سبز قبا(زنبورخوار) نیز باعث کاهش ۴۰­درصدی جمعیت زنبورها و تولید عسل شده است.

عسگری با اشاره به اینکه کشور ما در مسیر کوچ و مهاجرت این پرندگان قرار دارد، اضافه کرد: پرنده‌های زنبورخوار در حالت طبیعی از انواع حشرات تغذیه می‌کنند اما سم‌پاشی‌های بی‌رویه منبع اصلی غذایی آن‌ها از بین برده است بنابراین آن‌ها با حمله به زنبورستان‌ها خسارت‌های زیادی را به کلونی‌های زنبور عسل کشور وارد می‌کنند.

وی با ذکر این نکته که سازمان محیط زیست حامی این پرنده است، ادامه داد: جامعه زنبورداران نیز با کشتن سبزه‌قبا مخالف است اما باید راهی برای جبران خسارات زنبورداران در برابر این آفت‌ اندیشیده شود.

بیمه کلونی‌های زنبور از حرف تا عمل

عسگری با تأکید بر اینکه کلونی‌های زنبور عسل شامل بیمه می‌شوند ولی هنوز اقدامی برای بیمه زنبورداران انجام نشده، بیان کرد: یکی از اصلی‌ترین نیاز ضروری زنبورداران بحث بیمه است که سالهاست این قضیه در حد صحبت باقی مانده و همچنان به زنبور دار که جزیی از این جامعه است و در شرایط سخت کوهستان و میان حشرات و جانوران گزنده و همراه با خطرات گوناگونی کار می‌کند، بیمه‌ای تعلق نگرفته است.

کوچ‌های بدون مجوز زنبور و ملکه‌های بی‌شناسنامه

مدیر شرکت تعاونی زنبورداران شهرستان دشتی گفت: استان بوشهر جز مناطق کوچ‌پذیر کشور است و زنبورداران مهاجر هر ساله در دو مرحله وارد این استان می‌شوند که می‌تواند از طرفی خطر ابتلا کلونی‌های بومی را نیز به بعضی بیماری‌ها افزایش دهد.

عسگری عنوان کرد: با توجه به اینکه تمام زنبورداران مهاجر باید قبل از کوچ مجوزهای لازم را دریافت کنند تا علاوه بر کاهش خطر انتقال بیماری، تداخلی در حریم سایر زنبورستان‌های بومی و مهاجر نیز صورت نگیرد اما همچنان شاهد کوچ‌های بدون مجوز هستیم.

وی خاطر نشان کرد: در این بین، کسانی که به صورت غیر قانونی ملکه بدون شناسنامه توزیع می‌کنند نیز از دیگر عوامل انتقال بیماری‌ها در زنبورستان‌ها خواهند بود.

نوشدارو بعد از مرگ زنبور!

این زنبودار خِبره یکی دیگر از دغدغه‌های زنبورداران را نبود به‌موقع دارو، در دسترس نبودن و یا بالا بودن قیمت‌ها آن برشمرد و گفت: در حال حاضر هیج نظارتی بر روی داروهای مورد نیاز زنبورداران صورت نمی‌گیرد و آنان برای جلوگیری از افزایش خسارت ناچارند به بازاری مراجعه کنند که پر از داروهای تقلبی است.                                                

عسگری از سازمان‌های مسئول تقاضا کرد قبل از فصول مصرف نسبت به تأمین به‌موقع داروهای استاندارد و قیمت مطلوب آن‌ها تلاش کنند.

موانع صادرات عسل ایرانی

مدیر اتحادیه زنبورداران استان بوشهر تصریح کرد: متأسفانه کشورمان با داشتن رتبه بالا در تعداد کلنی و تولید عسل در جهان در مبحث صادرات جایگاه قابل بیانی ندارد و هیچ بنگاه اقتصادی از زنبوردار برای خرید عسل تولیدی حمایت نمی‌کند و آنان نمی‌توانند به موقع عسل خود را به فروش برسانند.

عسگری در ادامه اظهار کرد: اتحادیه و تعاونی‌های استان نیز توان و سرمایه خرید عسل تولیدی را ندارند و تحریم‌ها و مسائل سیاسی نیز راه ما در صادرات عسل بسته است.

وی افزود: وجود داروهای تقلبی نیز باعث شده محصولات تولیدی کشور مورد تأیید برخی استانداردها نباشند و یا عسل‌های با کیفیت نیز بخاطر نبود معیارهای اصولی در بسته‌بندی و ذائقه‌سنجی مخاطب برگشت بخورند.

این تولیدکننده عسل تاکید کرد: اگر صادرات محصولات زنبورعسل توسعه نیابد به‌حتم رونق این کسب وکار نیز از بین خواهد رفت و زنبوردارامیدی برای افزایش کمی و کیفی محصولاتش نخواهد داشت و رقابتی نیز در بین زنبورداران شکل نمی‌گیرد.

شکرتوشه‌ای برای زنبور عسل

مدیر اتحادیه زنبورداران استان بوشهر گفت: از لحاظ ظاهری نمی‌توان به راحتی عسل طبیعی را تشخیص داد چون که رنگ و غلظت عسل به فصل تولید، پوشش گیاهی و دمای هوا بستگی دارد، از سوی دیگر آنقدر به عسل‌های صنعتی اسانس و رنگ اضافه می‌شود که تشخیص آن نیز به سادگی ممکن نیست و تنها با درجه‌بندی درآزمایشگاه و درج آن بر روی محصول می‌توان به مصرف‌کننده حق انتخاب داد.

عسگری با تأکید بر اینکه در همه جای دنیا از شکر برای تغذیه زنبور استفاده می‌شود، عنوان کرد: زنبور کارگر انسان‌ها نیست که برای آنان مقدار کافی عسل تولید کنند، بلکه این حشره مفید به صورت غریزی برای فصل زمستان خود عسل جمع‌آوری می‌کند، پس باید بعد از برداشت عسل تغذیه آن‌ها را مهیا کنیم و در کنار آب و شکر به آن‌ها داروهای تقویتی نیز داده شود.

این زنبودار بومی تصریح کرد: این باور که عسل طبیعی یافت نمی‌شود، اشتباه است و هر روز از سوی متقلبان به مردم القا می‌شود و ضعف فعالیت زنبورداران به این امر دامن‌زده است.

شغلی با طعم آرامش

عسگری اعلام کرد که بیان چالش‌های زنبورداری بدین معنا نیست که زنبورداری شغلی سخت و طاقت‌فرسا است؛ اما بد نیست افراد قبل از ورود به این شغل، کمی هم از مشکلات پیش روی خود آگاه شوند.

وی زنبورداری یک شغل پاک می‌داند که با طبیعت سروکار دارد و بسیار آرامش بخش است.

این زنبور دار بوشهری که خود نیز بارها مورد گزش این حشره قرار گرفته است اظهار کرد: زنبورداری بدون نوش جان کردن نیش زنبور ممکن نیست اما بخاطر احتمال وجود حساسیت، به افرادی که برای نیش درمانی مراجعه می‌کنند  اجازه این کار را نمی‌دهد.

عسگری در پایان با اشاره به  ظرفیت بالای زنبورداری در استان بوشهر ابرازامیدواری کرد که این شغل بیشتر از گذشته مورد توجه جوانان جویای کار قرار گیرد.