راه بن‌بست ایران برای صادرات گاز به اروپا/ ترکیه به دنبال جایگزینی گاز ایران با آذربایجان

کشورهای پیرامون ما از جمله روسیه، قطر و عراق خود تولیدکننده نفت و گاز و رقیب ما هستند و در مجامع بین‌المللی مثل اوپک به منافع خودشان می‌اندیشند، با این اوضاع صادرات انرژی ما با حل نشدن مسئله تحریم‌های بین‌المللی سخت خواهد شد

این کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی گفت: صادرات گاز ایران به دو عامل اساسی بستگی دارد، یکی بحث تحریم‌ها است که باعث شده ما رسما نتوانیم صادراتی داشته باشیم، دومین موضوع سیاست‌گذاری و مشتری است، با توجه به اختلافات سیاسی و پرونده هسته‌ای عملا نمی‌توانیم به اروپایی که به شدت به انرژی ما نیاز دارند صادراتی داشته باشیم.

میرقاسم موسوی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره امکان صادرات گاز به اروپا اظهار داشت: اروپا بیش از 70 درصد از انرژی مورد نیاز خود را وارد می‌کند که بیشتر هم از روسیه و خط لوله‌ای است که از اوکراین عبور کرده و مقداری هم از کشورهای حوزه خلیج‌فارس واردات دارد که عمدتا تحت‌الشعاع اختلافات روسیه و اوکراین و اختلافات روسیه بر سر مسائل سیاسی و حقوق بشری قرار دارد، بنابراین اروپا بدنبال خطوط جایگزین است و یکی از خطوط حوزه خزر، گاز آذربایجان، ترکمنستان و یا قطر است.

وی افزود: خط لوله‌ای که قرار بود از قطر به خلیج‌فارس برود باید از سوریه عبور کند به همین دلیل روس‌ها بیشترین حضور را در سوریه داشته‌اند تا اجازه ندهند گاز قطر از سوریه منتقل شود، دومین مسئله خط لوله قفقاز بود که با بحران گازی که بین آذربایجان و ارمنستان ایجاد شد و عملا نیروهای روسیه در قره‌باغ مستقر شدند، این مسیر هم فعلا شدنی نیست، تنها مسیری که باقی مانده خط لوله نورد استریم 2 است که راه‌اندازی شده تا روس‌ها مونوپل صادرات گاز به اروپا را در دست بگیرند.

این کارشناس بین‌الملل حوزه انرژی تصریح کرد: روس‌ها علاوه بر مسئله اقتصادی در زمینه صادرات انرژی به اروپا، اهداف سیاسی را هم دنبال می‌کنند و با توجه به نیاز شدید اروپا به انرژی؛ روس‌ها از اهرم سیاسی بهره می‌برند، بعبارت دیگر هرجا که اروپا قصد دارد به بازاری غیر از روسیه برای واردات گاز ورود کند روس‌ها حضور دارند.

وی درباره صادرات گاز ایران گفت: صادرات ایران به دو عامل اساسی بستگی دارد، یکی بحث تحریم‌ها است که باعث شده ما رسما نتوانیم صادراتی داشته باشیم، اگر بخواهیم گاز صادر کنیم باید از مسیر ترکیه و یا ارمنستان، آذربایجان و گرجستان به اوکراین و سپس مدیترانه برسیم که آن‌هم با اوضاعی که در قره‌باغ و ارمنستان پیش آمده این امکان وجود ندارد، یا اینکه باید از مسیر خلیج‌فارس و کشورهای عربی عبور کنیم که در این مسیر هم قطر حضور قوی دارد و رقیب ما است. دومین موضوع سیاست‌گذاری و مشتری است؛ با توجه به اختلافات سیاسی و پرونده هسته‌ای عملا نمی‌توانیم به اروپایی که به شدت به انرژی ما نیاز دارند صادراتی داشته باشیم.

مومنی خاطرنشان کرد: در هر حال کشورهای پیرامون ما از جمله روسیه، قطر و عراق خود تولیدکننده نفت و گاز و رقیب ما هستند و در مجامع بین‌المللی مثل اوپک به منافع خودشان می‌اندیشند، با این اوضاع صادرات انرژی ما با حل نشدن مسئله تحریم‌های بین‌المللی سخت خواهد شد، ضمن اینکه برای صادرات گاز باید یک بستری فراهم شود، قراردادهایی با کشورهای مسیر ترانزیت منعقد شود و خط لوله‌هایی احداث شود که تماما زمان‌بر و هزینه‌بر است، علاوه بر اینها بحث امنیت خط لوله نیز مطرح است.

وی در ادامه گفت: اکنون قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه در حال اتمام است و به نظر می‌رسد این کشور به دنبال حضور در قفقاز و جایگزین کردن گاز ایران با آذربایجان است تا گاز ارزان‌تری دریافت کند. به هر حال مسئله انرژی یک مسئله پیچیده است و نیاز به یک دیپلماسی سیاسی، اقتصادی و امنیتی و فضاسازی مناسب بین کشورهای دخیل دارد.

این کارشناس انرژی بیان داشت: در هر حال مشکل ما این است که بسترسازی نکرده‌ایم در مورد نفت می‌توان با نفتکش اقدام به صادرات کرد و اگر تحریم اجازه ندهد غیررسمی اقدام به ارسال محموله‌ها می‌کنیم اما در مورد صادرات گاز نیاز به لوله‌کشی و عبور از کشورهای مختلف دارد که در زمان تحریم نمی‌توان این اقدامات را انجام داد چون کشورهای میزبان خط لوله قبول نمی‌کنند و حفظ و نگهداری خط نیز هزینه‌بر است. بنابراین فعلا تا زمانی که تحریم ادامه دارد ما نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری بین‌المللی و در نتیجه صادرات گاز با خط لوله داشته باشیم.