عصر ایران؛ جعفر محمدی - "هر هزینه‌ای در سوریه کردیم ما به ازای آن را می‌گیریم. قرارداد ما با سوریه بسیار خوب است؛ سوریه معدن‌های فسفات دارد و قرار است 1000 میلیارد تن فسفات به ما بدهد."

این سخنان رستم قاسمی، وزیر پیشین نفت در دولت احمدی نژاد است که از باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به صدا و سیما نقل می شود. او تاکید کرده است که موافقتنامه این 1000 میلیارد تن را خودش به امضای دو دولت رسانده است.

من، سر رشته ای درباره معدن و از جمله، فسفات ندارم ولی عدد 1000 میلیارد تن، به نظرم عجیب بود. بنابر این درباره میزان ذخایر فسفات جهان کمی تحقیق کردم.
در سایت تخصصی ارانیکو آمده بود: "بر اساس آمار سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا میزان ذخایر شناخته شده فسفات جهان حدود 65 میلیارد تن برآورد گردیده که تنها بهره برداری از 16 میلیارد تن آن دارای صرفه اقتصادی می باشد و تقریباً 80% آن در صحرای غربی و مراکش قرار دارد. "

در فصلنامه علوم و فنون سازندگی (تابستان 1399) نیز آمده است که در کل معادن جهان، 68 میلیارد تن فسفات وجود دارد که 50 میلیارد تن از این ماده معدنی در مراکش است.
سایر منابع نیز اعدادی در همین حدود اعلام کرده اند.

اما سهم سوریه از فسفات جهان، آن طور که "بسام طعمه" وزیر نفت این کشور گفته است تنها 3 میلیارد تن است. البته در برخی منابعی که من جست و جو کردم عدد 1.8 میلیارد تن هم وجود داشت ولی بنا را بر همین میزان اعلام شده توسط وزیر سوری می گذارم.

حال از جناب رستم قاسمی باید پرسید که وقتی در کل کره زمین 1000 میلیارد تن فسفات وجود ندارد، چگونه سوریه می خواهد ما به ازای هزینه هایی که در این کشور کرده ایم به ما 1000 تن فسفات بدهد؟ آقای بشار اسد از کرات دیگر فسفات خواهد آورد و به ما خواهد داد؟!

جالب اینجاست که طبق خبر منتشره در خبرگزاری فارس، کشور سوریه قبل از این با انعقاد قراردادهایی با صربستان و روسیه، بخشی از همین معادن فسفات را به این دو کشور واگذار کرده است؛ طبق قرارداد اول، یک شرکت صرب معادن شرق تدمر (پالمیرا) سوریه را با سهم 70 درصدی در اختیار دارد و بر اساس قرارداد دوم، روسیه به مدت نیم قرن، سالانه 2.2 میلیون تن فسفات سوریه را استخراج می کند.

تنها خبر رسمی که تا کنون از حضور ایران در معاون فسفات سوریه منتشر شده، قرارداد "سرمایه‌گذاری ایران" در این معادن است که در 12 ژوئیه 2018 به تصویب مجلس خلق سوریه رسیده ولی تاکنون اجرایی نشده است. (دقت کنید: قرارداد سرمایه گذاری ایران)

جالب است: سوریه در بهترین شرایط 3 میلیارد تن ذخیره فسفات دارد که بخشی از آن را نیز به مدت دهها سال در اختیار روس ها و صرب ها قرار داده، آن وقت رستم قاسمی، وزیر پیشین نفت که گویای سودای ریاست جمهوری هم دارد، به مردم ایران وعده می دهد از ته مانده 3 میلیارد تن، 1000 میلیارد تن هم به ایران می دهند!

می گویند روزی پادشاهی دستور داد به بینوایی 1000 ضربه شلاق بزنند؛ جلاد در حالی که حکم را اجرا می کرد زیر لب می گفت: اعلیحضرت یا شلاق را نمی شناسند یا عدد 1000 را نمی دانند. حالا حکایت جناب رستم خان قاسمی است و قصه 1000 میلیارد تن فسفات!

بعد از تحریر:
تا زمانی که "عدد" در کشور ما کشک باشد، اوضاع همین است!

توضیح رستم قاسمی

در پی انتشار این نقد، رستم قاسمی در توضیح اعلام کرد: عدد صحیح سهم ایران در قرارداد استراتژیک معادن فسفات سوریه بیش از یک میلیارد تن و سهم روسیه حدود صدوپنج میلیون تن می‌باشد که با عرض پورش به اشتباه هزار میلیون تن را هزار میلیارد تن عرض کردم.