.png "عصر ایران")
۱۵ آبان ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۵ آبان ۱۴۰۳ - ۱۹:۵۳
ماجرای حذف ارز ترجیحی از تجهیزات پزشکی (فیلم) ایران به روایت آثار؛ قسمت بیست و هشتم: انیمیشن پنج‌هزارساله
قدیمی‌ترین انیمیشن جهان در ایران / بزی که روی سفال می‌پرد (فیلم)
ظرفی سفالین از تمدن پنج‌هزار ساله شهر سوخته، یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستانشناسی در ایران است.
کیفیت پایین:
کد ویدیو
دانلود
کیفیت خوب:
عصر ایران؛ محسن ظهوری ـ تصویر یک بز روی سفالی پنج‌هزار ساله نقش بسته، اما ثابت نیست و تکان می‌خورد. به همین دلیل هم آن را قدیمی‌ترین انیمیشن یا همان پویانمایی در جهان دانسته‌اند؛ نخستین تلاش انسان برای ثبت تصویر متحرک، در پنج هزار سال پیش. روی ظرفی سفالین که از مهم‌ترین یافته‌های باستانشناسی در یکی از شگفت‌انگیزترین محوطه‌های تاریخی ایران است. داستان این جام سفالی را در این قسمت از «ایران به روایت آثار» می‌بینید.
«ایران به روایت آثار» مجموعه گزارشی ویدئویی است که هر هفته شنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها در عصر ایران منتشر می‌شود. قسمت بیست‌و‌هشتم این مجموعه را می‌توانید روز شنبه ۱۲ مهرماه ببینید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در قسمت قبل منتشر شد:
ایران به روایت آثار؛ قسمت بیست و هفتم: کتیبه بیستون
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شهر سوخته یکی از مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی ایران است؛ خرابه‌هایی در حوالی زابل امروز، به جامانده از شهری که پنج هزار سال پیش در اوج شکوه و زیبایی بوده. منطقه بزرگی به وسعت ۲۸۰ هکتار با گورستان، بناهای یادبود، بخش مرکزی، ناحیه مسکونی و بخش‌های صنعتی. شهری که در زمان قاجار مورد توجه کلنل «چارلز ادوارد ییت» از نظامیان کشور بریتانیا قرار گرفت و چون بقایایی از خاکستر در آن دیده بود، در کتاب خود به آن لقب شهر سوخته داد. اهمیت این منطقه با بررسی‌های «اورِل اِشتِین» باستان‌شناس مجارستانی‌‌الاصل در سال ۱۳۱۷ مشخص شد و پس از آن سالها گذشت تا کاوش در شهر سوخته آغاز شود؛ وقتی هیات باستانشناسی ایتالیایی به سرپرستی «ماریتسو توزی»، سال ۱۳۴۶ کار روی این محوطه را آغاز کرد که تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت. پس از آن کاوش‌ها تا ۱۸ سال متوقف ماند، تا سال ۱۳۷۶ که دوباره از سر گرفته شد و مهم‌ترین کشفیات آن به سرپرستی سیدمنصور سیدسجادی انجام گرفت.
در این سالها یافته‌های شهر سوخته حیرت همگان را برانگیخت؛ جمجمه‌‌ای از یک انسان که جراحی شده بود، چشم مصنوعی متعلق به یک زن، یک تخته بازی و البته این ظرف سفالین. جامی به ارتفاع حدود ۱۰ سانتی‌متر با پایه‌ای استوانه‌ای شکل که پنج تصویر از یک بز و درخت روی آن نقش بسته؛ پنج تصویر که هم‌شکل نیستند و تنها با چرخاندن جام است که هدف سازنده به چشم می‌آید.
بز در تصویر اول ایستاده و به درخت نگاه می‌کند. در تصویر بعدی آماده جهیدن است و در تصویر سوم به سمت درخت پریده. تصویر چهارم و پنجم هم بز را روی شاخه و در حال خوردن نشان می‌دهد.
تلاشی برای نمایش حرکت در تصویر که در نوع خود بینظیر است. گرچه قبلا تلاش‌هایی برای ایجاد توهم حرکت نقش‌ها شده بود، مثل این ظرف سفالی که ماهی‌های نقش‌شده‌اش انگار در حال حرکتند. به‌خصوص اگر ظرف را بچرخانیم.
اما تلاش سازنده گمنام شهر سوخته در زمان خود ایده‌ای بسیار تازه و خلاقانه بوده، به‌خصوص که به مهارت و دقتی نیاز داشته تا بتواند نقش این بز را در پنج تصویر بدون خطا اجرا کند، چراکه هنرمند نمی‌توانسته نقش را پاک کند و دوباره آن را ترسیم کند.
ایده متحرک کردن تصویر این هنرمند، امروز برای ما آشناست؛ شبیه این نقاشی‌ها که در کنار کتاب یا دفتر می‌کشیدیم و با ورق زدن سریع به آن‌ها حرکت می‌دادیم. یا دستگاه‌ها و ابزارهایی که در قرن‌های اخیر برای متحرک کردن یک تصویر ساخته‌اند. جام سفالین شهر سوخته این ایده را حدود پنج هزار سال پیش اجرا کرده، اما متاسفانه کار او تداوم نداشته و جز ساخت معدود ظرف‌هایی با نقوش متحرک مثل این جام از تمدن عیلام، نمونه‌ای شبیه به ظرف سفالین شهر سوخته نمی‌یابیم.
اما هنرمند سازنده این ظرف چطور آن را به دیگران نشان می‌داده؟ آیا آن را روی چرخ‌های ابتدایی سفال‌گری می‌گذاشته و با چرخاندن آن حرکت بز را به نمایش می‌گذاشته؟ نمی‌دانیم، اما این را می‌دانیم که این شهر کهن پر از ایده‌های نوین بوده؛ از معماری خانه‌ها و سیستم فاضلابش گرفته تا لباس‌ها و اشیای نبوغ‌آمیزی که بر جای گذاشته‌اند. شهری که هزار سال محل زیست مردمانی شد که توانستند روش‌های نوینی برای زندگی راحت پیدا کنند و سرانجام با خشکسالی و تغییر اقلیم مجبور به ترک آن شدند. کجا رفتند و چه شدند؟ نمی‌دانیم. اما بعید است که این مردمان پس از ترک شهر سوخته، جای دیگری را آباد نکرده باشند. این را به‌جامانده‌های‌شان در شهر سوخته می‌دانیم؛ یکی از آن‌ها همین جام سفالین با نقشی از بز که برای خوردن غذا روی درخت می‌پرد و هنوز هم از شگفت انگیزترین یافته‌های باستانشناسی در جهان است.
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
هریس: «ترامپ» دیدگاهی کاملا متفاوت با برنامه من دارد شهردار جمهوری‌خواه: به ترامپ رای نمی‌دهم/ چشم‌انداز دوره دوم ریاست‌جمهوری او «وحشتناک» است اولین نتیجه انتخابات آمریکا اعلام شد مهاجرت نیروی کار، تهدیدی جدی برای صنایع غذایی ایران حدادی: من تابعیت هیچ کشوری را ندارم درخواست تندروهای اسرائیل: اخراج فلسطینی ها از غزه / ساخت شهرک های اسرائیلی در غزه مرسدس بنز سی ال600؛ از آن تحفه هایی که کمتر می توان دید! (عکس) نیویورک تایمز در آستانه انتخابات با چالش اعتصاب کارکنان روبرو شد درخواست ترامپ از مردم آمریکا گاردین: نتیجه انتخابات آمریکا بر جنگ غزه و اوکراین تاثیرگذار خواهد بود تصادف مرگبار در سیستان و بلوچستان؛ راننده بدون گواهینامه عامل حادثه برج خورشید؛ شاهکار معماری بر اساس انقلابین! (+تصاویر) توصیه ملی‌پوش پیشین مصر؛ صلاح! به عربستان نرو حمله پهپادی اوکراین به بلگورود؛ یک کشته و چندین ساختمان تخریب شد (+عکس) روسیه: پیروز انتخابات آمریکا بر مشکلات داخلی خود متمرکز شود