عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- شاید متعجب شوید اما هیتلر قطعا فرصت استفاده از گاز سارین را در جنگ جهانی دوم در اختیار داشت اما چنین تصمیمی را اتخاذ نکرد! در واقع نازي ها اولين گروهي بودند كه به طور تصادفي موفق به توسعه اين تركيب شيميايي فسفري مخرب سيستم اعصاب و در عين حال بسيار مرگبار شدند.

در اواخر سال 1938، گرهارد شرادر دانشمند و شيمي دان آلماني در تلاش براي اختراع آفت كشي مقرون به صرفه بود كه بتواند با كارايي بالا از مزارع و باغ هاي اين كشور محافظت كند. وي پس از جمع آوري تيمي متشكل از متخصصين مختلف، با تركيب فسفر و سيانيد به ماده اي دست يافت كه براي مقاصد كشاورزي محصولي به شدت سمي محسوب مي شد.

سارين مايع شفاف بي رنگ و بي بويي بود كه در دسته عوامل عصبي از جنگ افزارهاي شيميايي طبقه بندي مي شد و مي توانست عضلات قلب و سيستم تنفسي را فلج كرده و فرد را ظرف چند دقيقه به مرگ ناشي از خفگي دچار سازد.

پس از اقدام اوليه و اصلي شرادر، شركت خوشه اي شيميايي و دارويي I.G. فاربن ارتش آلمان را از اين اكتشاف مهم آگاه ساخت. برخي از دانشمندان آلماني كه تحت تاثير اين رويداد قابل ملاحظه قرار گرفته بودند، با الهام از واژه تابو مايع به دست آمده را "تابون" نام گذاري كردند. همانطور كه اشاره شد شرادر تركيب توليد شده خود را "سارين" مي خواند. گفتني است كه عنوان سارين به افتخار چهار كاشف اصلي آن انتخاب شد: Schrader، Ambros، Gerhard Ritter و von der Linde

تاريخ چه مي گويد؟

با پايان يافتن جنگ جهاني دوم، آلمان نازي نزديك به 12000 تن تركيب شيميايي كشنده -كه براي كشتار ميليون ها انسان كافي بود- را توليد كرد. با توجه به اين مسئله كه منتج به ايجاد نوعي برتري نظامي قطعي مي شد، از همان اوايل شروع جنگ افسران آلماني بلند پايه به هيتلر فشار مي آوردند تا از سارين در برابر مخالفان خود استفاده كند.

اما با اين حال هيتلر از اجراي چنين عملياتي عليه نيروهاي متفقين كه مستلزم به كار گيري تسليحات شيميايي بود، خودداري مي كرد.

همانطور كه در گزارشي از روزنامه واشینگتن پست آمده است، برخي از مورخان اين عدم تمايل هيتلر به استفاده از گازهاي شيميايي خطرناك مانند سارين را به تجربه شخصي وي به عنوان سرباز در جنگ جهاني اول مرتبط مي دانند. هرچند آلمان اولين كشوري بود كه موفق به رها سازي گاز كلر به سوي سربازان فرانسوي در دومين نبرد ایپر در آوريل سال 1915 شد، اما بريتانيا و فرانسه نيز اين حمله شيميايي را طي جنگ بزرگ با گازهاي سمي خردل و همچنين كلر تلافي كردند.

اين جنايات جنگي ضمن برافروختن خشم عمومي، جنگ جهاني اول را به مسير وحشتناك تري سوق مي دادند.

ایان کرشاو تاريخ نگار بريتانيايي و نويسنده "هيتلر: يك بيوگرافي" در كتاب خود توضيح مي دهد كه چگونه رهبر نازي خود قرباني يك حمله شيميايي با گاز خردل در نزديكي ايپر در شب 13 يا 14 اكتبر سال 1918 شد. وي به همراه چند تن از رفقايش كه به علت حمله شيميايي توسط گازهاي سمي به طور نسبي بينايي خود را از دست داده بودند، تنها با حرکت کنار يكديگر و پيروي از دوستي كه وضعيت بهتري داشت موفق به عقب نشيني شدند.

پس از حمله هيتلر به يك بيمارستان نظامي در پومِرانیا (منطقه اي تاريخي در كرانه جنوبي درياي بالتيك كه امروزه ميان دو كشور آلمان و لهستان تقسيم شده است) همان جايي كه اخبار تكان دهنده تسليم آلمان به گوش وي مي رسيد، انتقال يافت.

البته اين فرضيه كه هيتلر را مخالف سرسخت استفاده از گازهاي سمي در ميدان جنگ آن هم به دلايل اخلاقي نشان مي دهد، ممكن است آشكارا با مصرف منظم سيكلون ب (نوعي گاز مرگبار و برگرفته از سم سيانور كه آلمان نازي از آن براي نسل كشي اسيران در اردوگاه هاي مرگ هولوكاست استفاده كرده است) و ديگر مواد شيميايي توسط نازي ها براي كشتار ميليون ها نفر در محفظه هاي گازي مغايرت داشته باشد.

اما به عقيده بسياري از محققان حتي اگر اتاق هاي گاز را هم كنار بگذاريم، هيچ مدرك محكمي وجود ندارد كه تجربه نظامي هيتلر را به عدم تمايل او در استفاده از سارين عليه متفقين ربط دهد.

علاوه بر موارد فوق، فاكتورهاي ديگري نيز در وحشت هيتلر از حمله با گازهاي شيميايي موثر بودند كه از جمله مهم ترين آنها مي توان به مهارت بلیتسکریگ بالاي ارتش آلمان اشاره كرد. بلیتسکریگ واژه آلماني به معناي جنگ برق آسا است و شامل اجزاي مختلفي مانند حمله بدون خبر، استقرار نيروي تسليحاتي كوبنده، به كار گيري بمب افكن هاي شيرجه زن، بمباران پناهندگان غير نظامي، به ميدان آوردن تانك ها، ورود پياده نظام و اشغال پايتخت دشمن مي شود.

بدين ترتيب اگر بمب افكن هاي نازي از سارين يا تسليحات شيميايي ديگري استفاده مي كردند، همزمان با كشتار نيروهاي دشمن منطقه خودي استقرار سربازان را نيز آلوده مي كردند و اين موضوع به هيچ عنوان مطلوب نبود.

از طرفي ديگر هيتلر به احتمال زياد مي دانست كه در صورت تكيه بر تسليحات شيميايي در حملات خود، مخالفانش اين اقدام را تلافي خواهند كرد. وینستون چرچیل سياست مدار و نخست وزير بريتانيا براي مدت زماني طولاني در جبهه دفاع از سلاح هاي شيميايي تلاش مي كرد. وي در يادداشتي مربوط به سال 1919 موقعي كه وزير جنگ انگليس بود نوشته است: من نمي توانم اين سخت گيري شديد در مورد استفاده از گازهاي شيميايي را درك كنم! لازم نيست فقط از كشنده ترين نمونه ها استفاده شود. مي توان گازهايي را منتشر ساخت كه باعث ناتواني نيروهاي نظامي در كوتاه مدت مي شوند و هيچ تاثير جدي و خطرناكي در دراز مدت بر مبتلايان نخواهند گذاشت"

مورخان متعددي از جمله Richard M. Langworth تاكيد كرده اند كه چرچيل معتقد بود استفاده از سلاح هاي شيميايي غير كشنده مي تواند روشي انساني تر براي انجام جنگ باشد. او در يادداشتي ديگر آورده است كه گاز سلاحي بسيار مهربان تر از مهمات انفجاري است و دشمن را وادار مي سازد تا با تعداد تلفات كمتري تصميمي عاقلانه تر بگيرد.

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.

بیشتر بخوانید:

*10 واقعیت درباره گازهای شیمیایی طی جنگ جهانی اول(+تصاویر)

*تنها تانک آلمانی جنگ جهانی اول! (+تصاویر)

*تصاویری کمیاب از جنگ جهانی اول(سال 1914 الی 1916)

*خواندنی هایی درباره جنگ جهانی اول: از ماسک ادرار تا راز سبیل هیتلر!(+تصاویر)