متن کامل گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود از افزایش اورانیوم غنی شده به بیش از 1300 کیلوگرم خبر داد.

به گزارش عصر ایران به نقل از ایسنا، متن کامل گزارش آژانس به شرح زیر است:

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی
GOV/2020/26

۵ ژوئن 2020

توزیع محدود
راستی آزمائی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231  (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل متحد (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می دهد.

B. سابقه

2. در تاریخ 14 ژوئیه 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، بهمراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که "راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3. در دسامبر 2016 و ژانویه 2017 مدیرکل نه (9) سند ، که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری‌هائی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته‌ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.

4. در 8 می 2019، ایران بیانیه‌ای منتشر کرد که از جمله حاوی این مطلب بود که «...در راستای اعمال حقوق خود، همانطور که در بندهای 26 و 36 برجام مصرح است، شورای عالی امنیت ملی ایران دستوری مبتنی بر توقف برخی اقدامات ایران ذیل برجام از امروز صادر کرد.»,

5. در 5 ژانویه 2020، ایران اعلام نمود که برنامه هسته ای اش دیگر "موضوع هیچگونه محدودیت در حوزه عملیاتی نخواهد بود" و اینکه ایران به همکاری با آژانس "همانند گذشته" ادامه خواهد داد. تا این تاریخ، آژانس هیچگونه تغییر در اجرای تعهدات هسته ای ایران تحت برجام ، مرتبط با این اعلامیه، یا در سطح همکاری ایران با فعالیتهای نظارت و راستی آزمایی آژانس تحت برجام مشاهده ننموده است.

6. با این وجود، باید توجه شود که در 1 ژوئن 2020، ایران به آژانس اطلاع داد که تصمیم گرفته‌ است تا اجرای یک تعهد هسته‌ای دیگر در حوزه تحقیق و توسعه ماشین‌های سانترفیوژ مرتبط با اعلان مورخ 5 سپتامبر 2019 خود را متوقف نماید (به بند 23 این گزارش مراجعه شود).

۷. علی‌رغم آثار شیوع COVID-19 بر ترتیبات سفر، آژانس به فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت خود در ایران ادامه داده است. این مهم، عمدتاً به دلیل قراردادهای منعقده توسط آژانس بهره‌برداری از خدمات هواپیماهای چارتر برای انتقال بازرسان به/از ایران بوده است. هزینه این ترتیبات از محل حمایت‌های فرابودجه‌ای دولت‎های عضو تامین شد و اجرای آن به واسطه همکاری استثنائی دولت اتریش و ایران تسهیل شد.

8. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 میلیون یورو در سال می باشد. برای سال 2020 منابع مالی فرابودجه ای برای مبلغ 4 میلیون یورو از 2/9 میلیون یورو لازم است . تا تاریخ 28 مه 2020، مبلغ  2/4 میلیون یورو منابع مالی فرابودجه‌ای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال  2020 و بعد آن در دسترس است.

C.  فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

9. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام  را منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس و به شیوه ای بی‌طرفانه و عینی راستی آزمایی و نظارت نموده است ، . آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی مارس 2020 مدیرکل ، بشرح ذیل گزارش می دهد.

C.1.  فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

10. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.، ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10).

11. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP) ادامه داده و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15). همانطور که قبلا گزارش شده است ، در 17 نوامبر 2019، آژانس راستی آزمائی نمود که مقدار تولید شده آب سنگین ایران بیش از 130 متریک تن می‌باشد(بند 14). در 11 می 2020 آژانس راستی آزمائی نمود که مقدار تولید شده و مورد استفاده آب سنگین ایران 132.6 متریک تن بوده است.،

12. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21).

C.2.  فعالیتهای مرتبط با غنی سازی و سوخت

13. ایران به غنی سازی UF6 در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) و کارخانه غنی سازی آزمایشی (PFEP) ( بخش C.3 این گزارش را ببینید) و کارخانه غنی سازی فردو (FFEP) ادامه داده است همچنانکه قبلاً گزارش شده است در 8 جولای 2019 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران شروع به غنی سازی UF6 با غنای بالاتر از 3.67 درصد از اورانیوم 235 کرده است (بند 28). از آن زمان تا کنون، ایران اقدام به غنی سازی اورانیوم تا 4.5درصد از اورانیوم 235 کرده است. ایران همچنین به انجام فعالیت‌های غنی‌سازی خاص که مطابق با برنامه تحقیق و توسعه دراز مدت خود نیست، آنچنان‌که در تاریخ 16 ژانویه 2016 به آژانس اعلام شده بود، ادامه داده است. (پارگراف 52)

14. در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز ایران همچنان بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل پیکره بندی شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند 27). ایران 96 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج  کرده است (بند 29.1).

15. در PFEP همچنانکه قبلاً گزارش شده است، ایران اتصالات بالای ماشین ها را به نحوی تغییر داد که محصول و پسماند در پنج آبشار تحقیق و توسعه، به صورت جدا از هم جمع آوری می‌شوند.(خطوط 2،3،4،5 و6) (بند 32 و 42)، که تمامی آن‌ها برای غنی‌سازی UF6 مورد استفاده قرار گرفتند. (نگاه کنید به بخش C3 این گزارش.)

16. در FFEP آژانس راستی‌آزمایی کرده است که مواد هسته‌ای از 6 نوامبر 2019 وجود داشته و ایران در یک بال (واحد 2) کارخانه از 9 نوامبر 2019، غنی‌سازی اورانیم را انجام داده است. (بند 45). از ۲۲ ژانویه ۲۰۲۰، ایران از شش آبشارُ حاوی ۱۰۴۴ سانترفیوژ IR-1 برای غنی‌سازی UF6 استفاده کرده است. (بند ۴۶) در ۳۰ مه ۲۰۲۰، آژانس راستی‌آزمایی کرد که در FFEP در فضای باقی‌مانده واحد۲، ۱۲ سانترفیوژ IR-1 در یک ساختار ۱۶ تایی و یک سانترفیوژ IR-1 در ساختار تکی به منظور اجرای «تحقیق و توسعه اولیه برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار» نصب شده‌اند.  در مجموع، آژانس راستی‌آزمایی نمود که ۱۰۵۷ سانترفیوژ IR-1 در واحد ۲ FFEP‌ نصب شده‌اند. (بند ۴۶)

17. همه سانتریفیوژها و زیرساخت‌های مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند (بندهای 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی منظم به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

18. در تاریخ 30 می 2020، آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی کمتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار نیستند.

19. در 23 آوریل 2020، آژانس تحویل بخش دوم از 5 کیلوگرم U3O8 غنی‌شده تا 20 درصد U-235 موجود در صفحه‌های نیمه ساخته سوخت TRR  را از سوی یک دولت دیگر در ایران راستی‌آزمایی کرد.

20.  ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل مجدد صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).

C.3. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

21. همانطور که قبلا گزارش شد، ایران در تاریخ نوامبر 2019 پرسشنامه اطلاعات مربوط به طراحی را برای PFEP به روزرسانی نمود، که شامل فهرستی از تمامی سانترفیوژهای مورد استفاده در PFEP می‌شد.

22. در تاریخ ۱ ژوئن2020 آژانس راستی آزمایی کرد که ایران همچنان در حال جمع‌آوری اورانیم غنی شده از طریق تزریق‌ UF6 در آبشارهایی تا 20 سانترفیوژ IR4، 10 سانترفیوژIR5 و 10 سانترفیوژ IR6 و یک آبشار دیگر از 20 سانترفیوژ IR6 و 20 سانترفیوژ IR6s و ۱۰ سانترفیوژ IR-s از خطهای دو و سه تحقیق و توسعه می‌باشد. سانترفیوژهای تکی زیر نیز با UF6 آزمایش شده ولی از آن‌ها اورانیم غنی‌شده جمع آوری نشده است، یک سانترفیوژ IR2m، یک سانترفیوژ IR3، دو سانترفیوژ IR4، یک سانترفیوژ IR5، سه سانترفیوژ Ir6، یک سانترفیوژ IR6m، یک سانترفیوژ IR6s، یک سانترفیوژ IR6sm، یک سانترفیوژ IR7، دو سانترفیوژ IR8، یک سانترفیوژ IR8s، یک سانترفیوژ IR8b، دو سانترفویژ IRs و یک سانتریفیوژ IR9. در ۱ ژوئن 2020، آژانس راستی‌آزمایی نمود که ایران، همچنین به جمع‌آوری اورانیم غنی شده از خطوط 4 و 5 و 6 (بندهای 32 تا 42) تحقیق و توسعه از طریق تزریق UF6 به یک آبشار 164 تایی سانترفیوژهای IR4، یک آبشار 164تایی سانترفیوژهای IR2m و یک آبشار 135 تایی سانترفیوژهای IR6  ادامه می‌دهد.

23. در ۱ ژوئن 2020، ایران به آژانس اطلاع داد که برای سازگارسازی PFEP‌ جهت فعالیت‌های تحقیق و توسعه، بهره‌بردار قصد دارد تا تمامی محفظه‌های غیرفعال سانترفیوژها و لوله‌کشی‌های مرتبط با آن در آبشار شماره یک را بردارد و آبشار شماره یک PFEP‌ در آینده نزدیک برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه تغییر می‌یابد و DIQ‌ مربوطه بر همین اساس اصلاح خواهد شد. (بند ۴۱)

24. در ۲۷ مه ۲۰۲۰، آژانس راستی آزمایی نمود که برای دوره چهار تا ۱۰ روز، ایران آزمایش مکانیکی 4 سانترفیوژ IR4 را به طور همزمان و تا ۱۰ سانترفیوژ IR6 را به صورت همزمان انجام داده است. این آزمایش‌ها در مرکز تحقیقاتی تهران و در یک کارگاه در نطنز بودند، انجام داده است. (بند40) از ۱۸ مه ۲۰۲۰ ایران از یک مکان جدید، فراتر از آن‌ها که در برجام مشخص شده است، برای آزمایش مکانیکی استفاده کرده است.

25. ایران اظهارنامه های مربوط به تولید و موجودی لوله های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند 80.1 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی containment and surveillance measures  را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ نه فقط برای فعالیتهای مشخص شده در برجام بلکه برای فعالیتهایی فراتر از آنچه در برجام مشخص شده است ، مانند نصب آبشارهای جدید که در بند قبل توضیح داده شد ( بند 80.2) ، استفاده شده اند. ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند، تولید نکرده است.( بند 62)

26. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی از جمله آنهایی که از روز اجرا تولید شده اند، تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند (بند 70). در ۱۸ مه 2020 آژانس راستی آزمایی نمود که ایران با استفاده از فیبر کربن، که تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی مداوم آژانس نبوده است، لوله های روتور تولید کرده است. فرایند تولید لوله روتورها و بیلوزها تحت نظارت مداوم آژانس میباشد.

C4. ذخایر اورانیم غنی‌شده:

27. همچنان که قبلا گزارش شده است در اول جولای 2019 آژانس راستی آزمایی کرد که کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3.67 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر رفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 202.8 کیلوگرم اورانیوم می باشد.

28. تا تاریخ  ۲۰ می 2020، آژانس راستی آزمایی نمود که بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک ، میزان کلی ذخیره اورانیوم غنی شده ایران در FEP، PFEP و FFEP 1571.6 کیلوگرم (550.7 + کیلوگرم از زمان گزارش فصلی پیشین) بوده است. این ذخیره شامل1546.7 کیلوگرم اورانیوم در شکل UF6 ، 9.7 کیلوگرم به شکل اوکسیدهای اورانیم و تولیدات بینابینی، 7.7 کیلوگرم، به کل میله‌ها و ترکیبات سوخت و 7.۵ کیلوگرم به شکل پس‌ماند مایع و جامد.

29. مجموع ذخایر اورانیم غنی‌شده شامل 215.1 کیلوگرم اورانیم غنی‌شده تا 3.67 درصد U235، که تا قبل از 8 ژوئیه 2019 تولید شده است و 1356.5 کیلوگرم اورانیم غنی‌شده تا 4.5 درصد U235 که از 8 ژوئیه 2019 تا کنون تولید شده است. مورد آخر که تماماً به شکل UF6 است شامل 483.1 کیلوگرم از اورانیم غنی‌شده بالاتر از 2 درصد U235 که در خطوط 2 و 3 تحقیق و توسعه PFEP تولید شده می‌باشد.

D. اقدامات شفاف سازی

30. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و مومهای الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدینوسیله وضعیت آنها در اماکن هسته ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان  منصوب آژانس اقدام نموده و برای آژانس در اماکن هسته ای، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده از محل کار در مکان های نزدیک سایتهای هسته ای در ایران را تسهیل نموده است (بند 67.2).

31. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی containment and surveillance measures - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا بدست آمده از دیگر منابع و انتقال آنها به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر نمودن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا بدست آمده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند 69) .

E. سایر اطلاعات مرتبط

32. ایران همچنان به اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن ادامه می دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است.

33. همچنانکه قبلاً گزارش شد، در ژانویه ۲۰۱۹، آژانس ذرات اورانیوم طبیعی ساخت بشر در مکانی که توسط ایران به آژانس اظهار نشده بود، شناسایی کرده است. طی ژانویه ۲۰۲۰ متعاقب اطلاعاتی که از سوی ایران در خصوص منشاء احتمالی ذرلات اورانیم طبیعی ساخت بشر کشف شده ارائه شد، آژانس از دو تاسیسات اعلام شده ایران نمونه‌برداری محیطی انجام داد. اعلام نتایج این نمونه‌برداری‌های به دلیل عدم امکان اعلام نتیجه آزمایشگاه‌هایی که در شبکه آزمایشگاه‌های تحلیلی مشارکت دارند در نتیجه شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاده است.  

34. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

35. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در یکی از جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت  نموده است. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیون مشترک، بند 6.4.6).

F. خلاصه

36. آژانس به راستی آزمائی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که بطور معمول مورد استفاده قرار می گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقت نامه پادمان های آن اظهار شده، ادامه می دهد. ارزیابی ها در خصوص نبود فعالیتها و مواد هسته ای اظهارنشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

37. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی آزمائی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

38. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.

____________

بیشتر بخوانید

متن کامل گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران 14 اسفند 1398

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت های پادمانی خود در ایران ادامه می‌دهد 21 فروردین 1399

درخواست فرانسه از ایران برای همکاری با آژانس انرژی اتمی 14 اسفند 1398

جذاب و قدرتمند؛ رولزرویس کولینان منصوری با قیمت ۴۰ میلیارد تومان معرفی شد(+عکس)

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر