۰۲ آذر ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۲ آذر ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۳
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۷۳۰۲۴۳
تاریخ انتشار: ۰۰:۱۵ - ۰۶-۰۳-۱۳۹۹
کد ۷۳۰۲۴۳
انتشار: ۰۰:۱۵ - ۰۶-۰۳-۱۳۹۹
ایران به روایت آثار؛ قسمت ششم: صور الکواکب -بازنشر

رازهای آسمان از نگاه دانشمند ایرانی در هزار سال پیش (فیلم)

«عبدالرحمان صوفی» دانشمند ایرانی با کتاب «صور الکواکب» دریچه‌های تازه‌ای از علم نجوم در زمان خود گشود؛ کتابی که موضوع قسمت ششم مجموعه «ایران به روایت آثار» است.

عصر ایران؛ محسن ظهوری ـ حدود هزار سال قبل، «عبدالرحمان صوفی» دست به کار کشف راز‌های آسمان شد. او با ابتدایی‌ترین ابزار توانست  ۱۰۱۸ جرم آسمانی را ثبت کند. موضوع قسمت ششم از مجموعه «ایران به روایت آثار» کتاب او یعنی «صورالکواکب» است. 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در قسمت قبل منتشر شد:

ایران به روایت آثار؛ قسمت پنجم: نقش آنوبانی‌نی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حالا از «آندرومدا» کهکشان همسایه‌مان تصاویر زیبایی ثبت شده، اما نخستین تصویر ترسیم شده از این کهکشان در هزار سال قبل کاری است از «عبدالرحمان صوفی»، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان ایرانی، در کتابی به زبان مسلط آن روزگار یعنی عربی، به‌نام «صور الکواکب» به معنای «پیکرهای ستارگان».

صوفی، زاده شهر کهن ری بود در روزگاری که این شهر پس از سال‌ها فرمانروایی خلفای عرب، تحت حکومت سلسله‌ای مستقل از ایرانیان اداره می‌شد. علاقه او نورهای درخشانی بود که شب‌ها بر آسمان می‌دید. صوفی برای کشف رازهای کیهان به تحصیل پرداخت و استاد ریاضی و ستاره‌شناسی در حکومت «عضدالدوله دیلمی» شد. صوفی توانست نگاه ستاره‌شناسان را به آسمان دگرگون کرده و نظرات اشتباه دانشمندان پیش از خود مثل «بطلمیوس» یونانی را تصصیح کند.

کتاب «صور الکواکب» حاصل سال‌ها تلاش‌ علمی او درباره اجرام آسمانی است؛ ترسیم صورت‌های فلکی یا همان مجموعه ستارگانی که از زمین کنار هم به نظر می‌رسند و به همین دلیل نام‌هایی مخصوص به خود گرفته‌اند. در این فیلم برخی صورت‌های فلکی او را می‌بینید و تصویری واقعی از آن‌ها که توسط تلسکوپ‌های پیشرفته امروزی ثبت شده‌اند.

صوفی با ابزارهای ابتدایی، اجرام آسمانی را رصد و میزان درخشندگی، رنگ و موقعیت آن‌ها را در کتاب خود ذکر کرده. او توانست ۱۰۱۸ جرم آسمانی را همراه با ویژگی‌های‌شان ثبت کند که برخی از آن‌ها برای نخستین‌بار توسط انسان رصد شدند. جدای از رصد کهکشان آندرومدا یا همان زن بر زنجیر که او نخستین کاشف آن است و ۶۵۰ سال بعدش، «سيمون ماريوس» آلماني آن را از تلسکوپش می‌بیند، صوفی گزارشی هم از وجود کهکشان «ابر ماژلانی بزرگ» در آسمان داده است: «و قومی گفته‌اند که در زیر سُهِیل، دو کوکب است که قدم‌های سهیل‌اند و در زیر قدم‌های سهیل، کواکب نورانی سپید است و بَطلَمیوس از این هیچ نگفته و ما ندانیم که این سخن بر حق است یا باطل.»

عبدالرحمان صوفی امروز از مهم‌ترین ستاره‌شناسان علم نجوم پیش از دوران مدرن است. کتاب او سال‌ها بعد توسط «خواجه نصیرالدین طوسی» به فارسی برگردانده شد و ترجمه‌های انگلیسی کتابش هم در مجامع بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گرفت. انجمن بین المللی نجوم به پاس تلاش‌های او دهانه‌‌ای در ماه را به نام «دهانه صوفی» نامگذاری کرده‌ تا یادش را گرامی بدارد.

ارسال به دوستان
ماشین انسان‌شویی ساخته شد! واژگونی اتوبوس در جاده زاهدان به زابل با ۲۸ حادثه‌دیده و ۴ مصدوم موز چسب‌ خورده روی دیوار ۶.۲ میلیون دلار در حراجی فروخته شد موشک‌های ویژه حزب‌الله فراتر از تل‌آویو را هدف قرار دادند/ انهدام تانک مرکاوای ارتش اشغالگر کدام سامانه مرجع اصلی اطلاعات مکانی و سکونتی افراد است؟ وزیر علوم: در چند سال اخیر، ۲۵ درصد از استادان دانشگاه مهاجرت کرده‌اند /بسیاری به خاطر معیشت می روند پیش بینی آب و هوا در هفته آینده/ آغاز بارش‌ ها از دوشنبه با ورود سامانه جدید تصویب ۱۲۴ هزار میلیارد تومان طرح برای محرومیت‌زدایی از سیستان و بلوچستان روزهای آفتابی تیم‌های ایتالیایی در زمستان اروپا دستگاه های کارت خوان اولیه چه شکلی بودند؟ (فیلم) تاریخ برگزاری کنکور ۱۴۰۴ معلوم شد فرمانده سابق نیروهای مسلح اوکراین: جنگ جهانی سوم رسماً آغاز شده است انتصاب یک قاضی برای بررسی پرداخت غرامت به قربانیان جنایات جنگی استرالیا در افغانستان «خطای کنکورد»؛ تله هزینه‌های هدر شده امروز با حافظ: دلِ عالمی بِسوزی چُو عِذار بَرفُروزی