پایان سال است و زمان حسابرسی و ارزیابی آنچه پشت سر گذاشته شده است، سالی که هر ماهش با اتفاقاتی همراه شد؛ از سیلی که در نوروزش خانه‌هایی را ویران کرد تا ویروسی که در پایان سالش همه را خانه نشین کرد. با این حال گیشه ۹۸ سینمای ایران، با نمایش حدود ۷۰ اثر روی پرده، بیش از ۲۹۶ میلیارد تومان عایدی داشت.

به گزارش ایسنا، سینمای ایران در فصل بهار با فروشی بالغ بر ۱۱۳ میلیارد تومان، تابستان با ۶۵ میلیارد تومان، پاییز ۷۲ میلیارد تومان و در فصل زمستان با ۴۵ میلیارد تومان، یک سال پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشت.

سالی که با آمدن سیل عظیمی در برخی استانهای کشور در نوروزش آغاز شد، با ترافیک اکران در تابستان، ماه رمضان، محرم و صفر و محدودیت‌های اکران ادامه پیدا کرد و با کاهش قابل توجه فروش آثار روی پرده، سینما در گرمترین فصل سال به خواب زمستانی رفت.

در فصل پاییز هم به دلیل برخی حواشی روز جامعه، گیشه سینماها بی‌تاثیر نماند و زمستانش هم پس از گذر از روزهای آلودگی شدید هوا در کلانشهرها و جشنواره‌های فیلم و تئاتر فجر، از نیمه‌های فصل با شیوع کرونا در جهان و سپس در ایران از اوایل اسفندماه تمامی سالن‌های سینمایی مانند دیگر مکان‌های عمومی تعطیل شد و این چنین چهار فصل امسال هرکدام با اتفاقاتی یکی پس از دیگری پایان یافت.

چهار فصل سینمای ۹۸ / از سیل تا کرونا

گیشه بهاره سینمای امسال با اکران هفت فیلم نوروزی کار خود را آغاز کرد و در اکران دوم نوروزی که همزمان با عید فطر شد، چند فیلم دیگر هم نمایش خود را آغاز کردند و به این ترتیب در پایان فصل با نمایش ۱۹ فیلم بیش از ۱۱۳ میلیارد تومان پول وارد چرخه صنعت سینمای کشور شد.

فصل تابستان نیز ۱۸ فیلم روی پرده رفتند و این در حالی بود که بسیاری از فیلمهایی که نمایش خود را در اکران دوم نوروزی آغاز کرده بودند، در این فصل همچنان روی پرده بودند و به این ترتیب به گفته فعالان و کارشناسان سینمایی به دلیل کمبود سالن، تناسب مناسبی بین نمایش فیلمها وجود نداشت و همین تراکم فیلمهای روی پرده باعث شد افت شدیدی در گیشه را شاهد باشیم و فیلمسازان و پخش کنندگان نیز که اکثرا ترجیح میدهد آثار خود را در شش ماهه نخست سال به نمایش بگذارند، امسال از اکران خود راضی نبودند.

پاییز نیز از ابتدای مهرماه تا پایان آذرماه ۲۲ اثر روی پرده رفتند و در مجموع به فروشی ۷۲ میلیاردی رسیدند تا در مقایسه با تابستان افزایش فروش داشته باشیم و این چنین پاییز بعد از فصل بهار در دومین جایگاه پرفروش‌ترین فصل سال تبدیل شد. اما با این حال به دلیل برخی حواشی در کشور گیشه سینماها نیز بی تاثیر نماندند و هفته هایی این میزان فروش، رمق خود را از دست می داد.

آخرین فصل سال نیز تنها ۱۴ اثر فرصت نمایش روی پرده را به دست آوردند و توانستند ۴۵ میلیارد تومان عایدی برای سینما داشته باشند. زمستان در سالهای گذشته هم فصل پررونقی به حساب نمی‌آمد زیرا وجود جشنواره های فیلم و تئاتر فجر در بهمن ماه باعث می‌شد بیشتر توجه به آثار جشنوارهای باشد و بعد از آن هم، همه منتظر فیلمهای ویژه نوروز هستند و به دلیل انجام مقدمات سال جدید کمتر فرصت پیش می آمد تا سری به سینما بزنند. اما امسال سرنوشت به طریق دیگری رقم خورد و به دلیل شیوع ویروس کرونا و بیماری COVID 19تمامی سالنهای سینمایی کشور از اوایل اسفندماه بسته و این چنین پرونده گیشه سینمای ۹۸ بسته شد.

رنگ آبی: فروش سال 98 / رنگ سیاه فروش سال 97 / رنگ سبز فروش سال 96

نگاه آماری به امسال و سال‌های قبل / پیشرفت، پَسرفت یا درجا زدن؟

۲۹۶ میلیارد و ۴۳۴ میلیون تومان حاصل نمایش ۷۳ اثر روی پرده سینماها در سال ۱۳۹۸ شد. این رقم در سال ۹۷، حدود ۲۴۲ میلیارد تومان و در سال ۹۶ حدود ۱۷۳ میلیارد تومان بوده است.

این اعداد و ارقام در حالی محاسبه می‌شود که سال ۹۸ بهای بلیت‌اش مانند سال‌های گذشته در ابتدای دوره افزایش پیدا کرد و بین ۵ تا ۱۸ هزار تومان (بدون محاسبه ارزش افزوده ) قیمت گذاری شد.

با نگاهی به نمودار فروش ماهانه در سال ۹۸، در فروردین، خرداد، تیر،آبان، آذر، دی و بهمن نسبت به سالهای گذشته افزایش فروش را شاهد بودیم که البته تفاوتش آنچنان چشمگیر نیست. یعنی در ۱۲ ماه تنها در حدود نیمی از سال شاهد استقبال از گیشه بودیم و در ماه های دیگر مانند اردیبهشت، مرداد، شهریور، مهر و اسفند در مقایسه با سالهای ۹۷ و ۹۶ نمودارها کاهش فروش را نشان می‌دهد.

سینماروها و انتخاب‌هایشان

در مجموع ۱۲ ماه سال، ۲۶ میلیون مخاطب به سینماها آمدند و به تماشای آثار روی پرده نشستند که از این تعداد ۱۱ میلیون نفرشان تهرانی ها بودند و درآمدی حدود ۱۷۰ میلیاردی از مجموع فروش سال را به خود اختصاص دادند.

این تعداد مخاطب برای تماشای فیلمها به ترتیب این ۱۰ سینماها را انتخاب کردند: کوروش، آزادی، ایران مال، باغ کتاب، هویزه مشهد، مگامال، اطلس مشهد، هنر شهر آفتاب شیراز، چارسو و پردیس ملت تهران به عنوان پر مخاطبترین سینماهای کشور بودند.

این آمارها در حالی مشخص شده که تعداد مخاطبان در سال ۹۷ حدود ۲۸ میلیون نفر بوده و امسال نزدیک به دو میلیون مخاطب را از دست داده است.

پرفروش‌های سال

فیلم کمدی «مطرب» به کارگردانی و تهیه کنندگی مصطفی کیایی که از نیمه آبان ماه نمایش خود را آغاز کرد و به مدت ۱۶ هفته روی پرده سینماها نمایش داشت با فروشی بیش از ۳۸ میلیارد تومان و بیش از دو میلیون مخاطب رکورد پرفروش‌ترین فیلم را در سینمای ۹۸ از آن خود کرد که در مقایسه با فیلم «هزارپا» ابوالحسن داوودی که سال گذشته بیشترین میزان فروش را به خود اختصاص داد تنها حدود ۵۰۰ میلیون تومان بیشتر بوده است.

در جایگاه دوم پرفروش ترین فیلم سال، «متری شیش و نیم» سعید روستایی با حدود ۱۰ میلیارد فاصله از پرفروش‌ترین اثر سال، ۲۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان فروش را در ۲۱ هفته اکران داشته و پس از آن کمدی «تگزاس۲» مسعود اطیابی با فروش ۲۵ میلیاردی در ۲۲ هفته اکران در جایگاه سومین فیلم پر فروش حاضر شد.

در رتبه چهارم تا ششم نیز به ترتیب کمدی «رحمان ۱۴۰۰» منوچهر هادی با فروش ۲۲ و نیم میلیاردی در چهار هفته نمایش(این اثر به دلیل برخی تخلفات زودتر از پایان یافتن زمان قانونی اش، اکرانش متوقف شد)، «شبی که ماه کامل شد» نرگس آبیار با فروش ۱۹ میلیاردی در ۲۰ هفته اکران و «سرخپوست» نیما جاویدی با فروش نزدیک به ۱۵ میلیارد در ۲۰ هفته نمایش روی پرده سینما قرار گرفتند.

و در ادامه فیلم‌های کمدی «چشم و گوش بسته»، «چهار انگشت»، «ما همه با هم هستیم» و «زیر نظر» به ترتیب با فروش ۱۲ میلیارد تومان، ۱۰ میلیارد تومان، ۱۰ میلیارد تومان و هشت میلیارد تومانی در رتبه های بعدی فیلم‌های پرفروش سال قرار گرفتند.

وضعیت فروش میانه جدول / میلیاردی شدند، اما سود هم کردند؟

به غیر ۱۰ فیلم پرفروش جدول، ۲۷ فیلم دیگر شامل: جهان با من برقص!، سامورایی در برلین، ایکس لارج، ماجرای نیمروز ۲: رد خون، زهرمار، منطقه پرواز ممنوع، هزارتو، بنیامین، زندانی‌ها، ایده اصلی، جان دار، قصر شیرین، مسخره باز، پیشونی سفید ۳، ژن خوک، کلوپ همسران، قسم، نیوکاسل، ۲۳ نفر، غلامرضا تختی، تپلی و من، تورنادو، خانه پدری، خوب، بد، جلف ۲: ارتش سری، درخونگاه، مردی بدون سایه و شاه کش؛ در گیشه ۹۸ به ترتیب از ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان تا حدود یک میلیارد تومان فروش داشتند و بقیه آثار نمایش داده شده در این سال زیر یک میلیارد تومان عایدی برای سینما داشتند.

بود و نبود تنوع ژانر در سینمای ایران

همانطور که در جداول مشخص است در بین ۱۰ فیلم پرفروش سال کمدی ها از جایگاه خوبی برخوردارند و مانند سالهای گذشته و شرایط رایج در سینمای ایران سکوی اول را به نام خود کنند.

البته در مقایسه، آثار درام و اجتماعی نیز توانستند موقعیت خوبی داشته باشند و مخاطبان را به سینما بکشانند.

سینمای کودک و نوجوان هم با نمایش ۶ اثر «پیشونی سفید ۳ (موزیکال)» با سه میلیارد تومان فروش، «تولدت مبارک » با ۵۳ میلیون تومان، «تپلی و من» با یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، «تورنادو» با یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، «منطقه پرواز ممنوع (ماجراجویانه)» پنج میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان و «بنیامین(انیمیشن)» با فروشی بیش از پنج میلیارد تومان سهم کودکان و نوجوانان از گیشه سال ۹۸ بودند.

فیلم «معکوس» در ژانر اکشن، «۲۳ نفر» و «صدای منو می شنوید» دفاع مقدس، «آخرین داستان» انیمشین با داستانی حماسی و اساطیری از معدود آثاری بودند که در ژانرهایی نسبتا متفاوت از دیگر فیلمها روی پرده نمایش داشتند که با توجه به آمار فروش استقبال خوبی هم از آنها نشد تا جایی که به طور مثال «معکوس» اولین ساخته پولاد کیمیایی با فروش حدود ۱۵۰ میلیون تومانی اش، جزء پنج فیلم کم‌فروش سال قرار گرفته است.

بنا بر این گزارش، داده ها و اطلاعاتی که در این گزارش استفاده شده، از سایت سینماتیکت و همچنین سامانه فروش سینمای ایران استناد شده است.

البته لازم به ذکر سامانه فروش سینمای ایران که از اسفند ماه سال گذشته فعالیت خود را آغاز کرده بود و امکان دسترسی به اطلاعات را به صورت عمومی ایجاد کرده بود چندماهی است که با اختلالاتی مواجه شده و دسترسی را با مشکل مواجه کرده است.

در تماسی که ایسنا با مدیر عامل موسسه سینماشهر داشته، وی بیان کرد از این اتفاقات مطلع نیست و سازمان باید پاسخگو باشد که در نهایت هم این پیگیری‌ها به نتیجه‌ای نرسید.

امسال هم مانند سالهای گذشته با تمام فراز و فرودش به پایان رسید و تنها امیدواری ما به شروع یک سال جدید و با برنامه و پررونق، هم برای مخاطبان و هم برای فعالان فرهنگ و هنر و کشور است.