عصر ایران ؛ کاوه معین‌فر - به تازگی سریال بازی تاج و تخت (Game of Thrones) به پایان رسید ولی به سرعت مینی سریال چرنوبیل (Chernobyl) محصول HBO نظر مخاطبان را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است.

این سریال در مدتی کوتاه به رتبه‌ اول از 250 سریال برتر جهان در آی‌ام‌دی‌بی (IMDB) رسیده است. تا کنون از حدود 100 هزار کاربر امتیاز 9.7 را دریافت کرده که بالاترین امتیاز برای یک سریال به حساب می آید.

این یادداشت هیچ اسپویلی (لو رفتن قصه) ندارد تا نگران آن باشیم، چون کمابیش هر که اسم چرنوبیل و فاجعه آنجا را شنیده باشد راجع به آن همان اطلاعاتی را دارد که در این نوشتار به آن اشاره می‌کنیم.

چرنوبیل (Chernobyl) یک مینی سریال 5 قسمتی است که با محوریت و برگرفته از فاجعه اتمی شهر چرنوبیل اوکراین که از آن به عنوان بزرگ ترین فاجعه غیر نظامی و اتمی تاریخ بشر یاد می‌شود.

این حادثه اتمی در روز 26 آوریل 1986 (6 اردیبهشت 1365) در نیروگاه اتمی چرنوبیل اوکراین رخ داد و در آن زمان اوکراین یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی بود. انفجار و آتش‌سوزی در رآکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل موجب پخش مواد رادیواکتیو در بخش بزرگی از غرب شوروی و اروپا شد.

سریال دقیقا از زمان وقوع انفجار شروع می‌شود و لحظه به لحظه چگونگی اتفاقات بعد از آن را نشان می‌دهد، از ساعت به ساعت شروع کرده و روز به روز پیش می‌رود تا ...

در طول سریال بیش از همه این نکته جالب توجه است که علاوه بر نشان دادن روند فاجعه و پیامدهای آن، مخاطب به شکلی ساده و محسوس از فجایع زیست محیطی و تلفات وحشتناک و غیر قابل جبران ناشی از یک انفجار اتمی آگاه می‌ شود و از این حیث یک اثر کم نظیر است.

در سریال هم فردیت انسان‌ها و هم کلیت جامعه‌ شوروی سابق مد نظر قرار می‌گیرد و از کنار هیچ‌کدام به سادگی عبور نمی‌کند. از داستان یک آتش‌نشان جوان و همسرش تا مهندسان نیروگاه چرنوبیل، دانشمندان اتمی اتحاد شوروی، مقامات بلند پایه حزب و حتی میخائیل گورباچف صدر هیات رییسه اتحاد شوروی و آخرین رهبر آن.

برای برخی اثرات انفجار بر جسم و بدن این افراد مد نظر قرار گرفته (آتش نشان یا کارمندان داخل نیروگاه) و برای برخی دیگر نقش حیاتی تصمیمات و عملکرد آنها (مدیران ارشد نیروگاه، دانشمندان و ...) در چنین ساعات حساسی را به تصویر کشیده است.

یکی از تکان دهنده ترین لحظات سریال صحنه‌هایی است که برخی از اهالی شهر چرنوبیل در همان ساعات اولیه انفجار به بالای پلی رفته‌اند تا از آنجا آتش سوزی نیروگاه را نگاه کنند، باد با خود ذرات ریزی را در هوا پراکنده می‌کند، بچه‌ها و اهالی از دیدن زیبایی این ذرات معلق در هوا مسحور شده و با خوشحالی و خنده در میان آنها دویده و بازی می‌کنند غافل از اینک این ذرات همگی از سمت راکتور منفجرشده می‌آید و ضایعاتی وحشتناک بر جان و بدن آنها می نشاند.

یکی دیگر از نکات جالب توجه خودبزرگ‌بینی؛ غرور و تعصب بیش از اندازه حزب کمونیست و سردمداران وقت شوروی است که در ابتدا سعی می‌کنند از نشت خبر این انفجار به بیرون و علی الخصوص جهان بیرون از شوروی جلوگیری کنند ولی وقتی که یک نیروگاه هسته‌ای در سوئد خبر از بالا رفتن سطح تشعشات مواد رادیواکتیو چرنوبیل می‌دهد آنها ناچارند این فاجعه را اعلام می‌کنند ولی باز تا چندسال بعد حاضر نمی‌شوند از آژانس انرژی اتمی یا غرب کمکی دریافت کنند!

مواجهه با مینی سریال چرنوبیل هر بیننده‌ای را به فکر وا می‌دارد که یک اشتباه در صنایع هسته‌ای باعث چه ضرر، زیان و آسیب‌های ویرانگری می شود که عوارض ناشی از آن شاید تا صدها یا هزاران سال برجا ‌بماند.

چرنوبیل، ماجرایی واقعی را در تاریخ بازگو می‌کند و از زنان و مردانی می‌گوید که شجاعانه خود را در این راه قربانی کردند تا اروپا را از فاجعه غیر قابل تصور نجات دهند. سریالی است که می ارزد تماشا کنیم.