میرکریمی: ترجیح می‌دهم باور نکنم یک نهاد انتظامی از "قصر شیرین" ایراد گرفته باشد

دبیر جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر در آستانه‌ی آغاز این رویداد سینمایی گفت: باید این عادت را کنار بگذاریم که فیلم‌های خوب را اسم‌های بزرگ می‌سازند.

رضا میرکریمی که با ایسنا گفت‌وگو می‌کرد در پاسخ به اینکه چه فیلم‌های شاخصی در جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر خواهیم دید؟ گفت: به عنوان دبیر فستیوال، نمره‌ی خوبی به انتخاب‌هایمان می‌دهم. البته گرایش‌هایی هم برای انتخاب‌هایمان داشتیم مثلاً کمبودهایی که در سینمای خودمان احساس می‌کردیم را در انتخاب‌ها در نظر گرفتیم.

او در عین حال خاطرنشان کرد: اما باید این عادت را کنار بگذاریم که فیلم خوب را اسم‌های بزرگ می‌سازند. سال گذشته نه تنها در جشنواره‌ی جهانی فجر بلکه در دیگر رویدادهای مهم بین‌المللی هم، پشت فیلمهای خوب اسمهای بزرگ و مهمی نبود بنابراین الان هم در جشنواره امسال این نوع فیلم‌ها حضور دارند.

پیش‌بینی این سطح از مشکلات را نداشتیم

دبیر جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر در پاسخ به این دیدگاه که "به نظر می‌رسد با توجه به بحث‌های سیاسی، اجتماعی برگزاری رویدادی جهانی در ایران سخت باشد، ارزیابی‌تان از فضایی که در آن قرار گرفته‌اید و همچنین میزان بودجه جشنواره چیست؟ " گفت: در ابتدای سال گذشته وقتی جشنواره دوره پیش، به خوبی برگزار شد و ابعاد رسانه‌ای خوبی پیدا کرد، ارزیابی خودمان و کارشناسان خارج از جشنواره این بود که جشنواره خوب و مفیدی بود اما وقتی مقدمات دوره جدید را آغاز کردیم، پیش‌بینی این سطح از مشکلات را نداشتیم.

او در عین حال گفت: البته خیلی از این مشکلات به حوزه ما مربوط نمی‌شود و مسائلی است که گریبان کشور را گرفته است؛ از تحریم تا بحران اقتصادی، تورم و جهش قیمت دلار و بسیاری موانعی که بر سر مراودات بین المللی قرار گرفته است و اصلاً استثنایی هم برای مسائل فرهنگی در نظر نمی‌گیرد و بی‌رحمانه در تمام حوزه‌ها وجود دارد. همه اینها دست به دست هم داد و حتی کمبود اعتبار برای حمایت از جشنواره و برخی دیدگاه‌های منفی مانند اینکه اصولاً برگزاری جشنواره‌ها را بی‌فایده و هدر رفت پول می‌دانند باعث شد تا دوره دشواری را سپری کنیم. اما احساس می کنم در نقطه خوبی ایستاده‌ایم و با وجود فراز و نشیب‌ها، تدارک خوبی را در نظر گرفته‌ایم. اما باید به سنگ اندازی‌ها و مسائلی که بر سر راه‌مان وجود داشت، اشاره کنیم که بخشی از آن از خارج از کشور بود.

میرکریمی در توضیح سنگ‌اندازی‌ها گفت: به شکل سازمان یافته‌ای برخی از مهمانان‌ها که علاقه‌مند بودند به ایران بیایند، برخی ایمیل‌ها به آنها ارسال می‌شد که آنها را از وضعیت کنونی ایران، نگران می‌کرد و آنها پشیمان می‌شدند که به این سفر بیایند. همه اینها حرکت‌های سازمان یافته است که قصد دارد، هیچ خبر مثبتی از ایران منتشر نشود. اما ما اتفاقاً در فضایی که خساراتی از سیل به بار آمده و همچنین تأثیر روانی تلخی که در جامعه وجود دارد و در شرایطی که خیلی‌ها دوست دارند ما را به انزوا ببرند ـ در عین حال در نقطه‌ای قرار گرفته‌ایم که کشور ما نیاز دارد تا مرجعیت سینمایی خودش را در منطقه به رخ بکشد ـ نخواستیم از کارمان دست بکشیم و این روند توان مضاعفی به ما داد.

مهمانان خارجی جشنواره‌ی جهانی فجر چگونه پول‌شان پرداخت می‌شود؟

این سینماگر درباره‌ی تعداد مهمان‌های خارجی توضیح داد: در جشنواره‌ی پیش‌رو شاهد حضور بیش از ۲۰۰ مهمان خارجی از حدود ۷۰ کشور هستیم و قریب به ۱۷۰ فیلم از بیش از ۵۰ کشور در مدت ۹ روز برگزاری این جشنواره به نمایش گذاشته خواهد شد. طبق معمول امسال "دارالفنون" را هم با تمام ورک شاپ‌هایش خواهیم داشت و تلاش کردیم علی رغم اینکه بودجه ما تقریباً از منابع مختلف اسپانسری تامین شده و حداقل اتکا را به بودجه سازمان سینمایی داشتیم و مجموع بودجه افزایش زیادی نداشته باشد و در عین حال حجم فعالیت‌ها کاهش پیدا نکند بنابراین این روند دوندگی ما را افزایش داد و از این جهت نوید یک جشنواره پر اتفاق را به مخاطبان می‌دهیم.

بودجه‌ی جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر چقدر است؟
دبیر جشنواره‌ی جهانی فجر خاطرنشان کرد: سال گذشته جشنواره با ۸ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان اعتباری که وزارت ارشاد در اختیار جشنواره گذاشته بود، اداره شد و حدود یک و نیم میلیارد در آن جذب اسپانسر داشت؛ یعنی جشنواره با همه ابعاد فعالیت خود کمتر از ۱۰ میلیارد هزینه داشت. امسال سازمان سینمایی به خاطر مشکلات بودجه، کمتر از ۵ میلیارد تومان به جشنواره اختصاص داد و بقیه مبلغ را جشنواره از طریق نهادهای مختلف و جذب اسپانسر تأمین کرد که هم در بخش خصوصی و هم دولتی مانند شهرداری همکاری های با ما داشته‌اند. همچنین وزیر ارتباطات چون این جشنواره را به عنوان یک رویداد مهم و ویترین بین المللی می‌بینند، آن را مورد حمایت قرار داد اما باید بعد از جشنواره، رقم نهایی را حساب کنیم که به نظر می‌رسد با وجود جهش قیمت دلار، بودجه ما تنها ده درصد افزایش پیدا کرده است.

رضا میرکریمی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره‌ی این دیدگاه که حجم فیلم‌های به نمایش درآمده در این رویداد به نظر زیاد است، خاطرنشان کرد: نُرم جشنواره‌های مطرح دنیا که احتمالاً از سال آینده ایران هم عضو یکی از ۱۵ جشنواره درجه یک خواهیم شد، نمایش بالای ۲۰۰ فیلم است که فیلم های داخلی را در حجم نمایشی به حساب نمی‌آورند.

20 فیلم کمتر از پارسال نمایش می‌دهیم

او ادامه داد: در جشنواره‌های برلین، ونیز، کن، تورنتو به طور مثال ۴۵۰ فیلم نمایش داده می‌شوند. اتفاقات ما امسال نسبت به سال گذشته ۲۰ فیلم کمتر نمایش می‌دهیم که بیشتر به خاطر محدودیتهای مالی‌مان بوده است، زیرا ما هیچ خط اعتباری نداریم و باید آن را به صورت نقدی پرداخت کنیم‌. مشکلاتی که بر سر راه پُست (ارسال فیلم‌ها) هم وجود دارد از دیگر سختی‌های کار ما بود.

دبیر جشنواره‌ی جهانی فجر با اشاره به هزینه‌ی مهمانان خارجی این رویداد خاطرنشان کرد: مهمانانی که از خارج از کشور می‌آیند، ما باید بلیت را از مبدا خودشان بخریم، درحالی که ارز دولتی برای بلیت‌هایی صادر می‌شود که از تهران صادر شود. به همین دلیل ما امسال میهمانانی داریم که بخشی از هزینه‌های بلیت آنها را پرداخت کرده‌ایم. در این میان حتی میهمانانی داریم که هیچ کمکی به آنها نشده، این یعنی حتی محل اسکان هم نداده‌ایم، اینها کسانی بودند که دوست داشتن به جشنواره بیایند و به عنوان کارشناس حضور داشته باشند. بخشی از مهمانان ما فقط سرویس هتل دارند. در نهایت ما فقط برای فیلمسازانی که فیلم‌هایشان در بخش مسابقه پذیرفته شده و عُرف جشنواره های جهانی است، بهای بلیت را پرداخت کرده‌ایم.

میرکریمی درباره‌ی تعداد مهمانان خارجی، جشنواره‌ی جهانی فجر گفت: مهمانان خارجی ما چند دسته هستند، بخشی از آنها مدیران جشنواره‌های جهانی، برنامه‌ریزان یا نمایندگان انتخاب فیلم از طرف جشنواره ها هستند که جمعیت حدود ۵۰ تا ۶۰ نفری دارند. امسال سال خوبی برای بازار است زیرا نزدیک به ۵۰ خریدار به جشنواره می‌آیند و تعدادی هم فروشنده_خریدار برای عرضه کالاهای خود از منطقه می‌آیند. بخشی هم دانشجویان دارالفنون هستند که نتوانستیم مانند سال گذشته این بخش را با تعداد بیشتری برگزار کنیم و امسال با ۶۰ نفر برگزار خواهد شد که ۳۰ نفر خارجی و ۳۰ نفر ایرانی هستند. اساتید دانشگاه‌ها و کسانی که برای سخنرانی‌ها و ورک شاپ‌ها دعوت می‌شوند نیز از دیگر میهمانان خارجی ما هستند. به غیر از اینها، مجموعه‌ای از مهمانان داریم که از میان فیلمسازان هستند که یا فیلم دارند یا برای انتقال تجربه می‌آیند.

او در پاسخ به اینکه آیا هزینه حضور خریداران فیلم هم به عهده جشنواره است؟ گفت: بله. برای ترغیب فعالیت در بازار پیشنهادات بهتری برای خریداران داریم و بخشی از پول بلیت شان را هم پرداخت می‌کنیم اما فروشندگان هزینه‌هایشان با ما نیست.

میرکریمی در پاسخ به این دیدگاه که به نظر می‌رسد قرار گرفتن جشنواره‌ی جهانی فجر در لیست درجه الف کار شما را سخت کند چون باید فیلم ها اولین نمایش‌شان در جشنواره شما باشد، این درحالی است که شما رقبای قدرتمندی چون جشنواره‌ی ونیز و کن دارید، بنابراین بهتر نیست برای تبدیل شدن به یک جشنواره‌ی درجه یک آسیایی در منطقه تلاش کنید؟ گفت: این تعریف فقط شامل ۴ یا ۵ فستیوال می‌شود که تنها فیلمهای را می‌پذیرند که اولین نمایش‌شان در آن جشنواره باشد. در حالی که فیاپ ۱۵ جشنواره را واجد ویژگی‌های جشنواره الف شناخته است. ما از بین نزدیک به هزار جشنواره بین‌المللی که در دنیا برگزار می‌شود، می‌توانیم شانزدهمین جشنواره شویم. قیدهای منطقه‌ای نیز وجود دارد مثلاً برای غرب آسیا تنها فیلمهایی می‌توانند در جشنواره جهانی فجر شرکت کنند که در این کشورها نمایش نداشته باشند. البته استثنائاتی حتی در جشنواره‌های معتبر هم وجود دارد.

میرکریمی گفت: امسال هم برای سومین بار است که نماینده فیاپ در جشنواره‌ی جهانی فجر حضور خواهد داشت تا ارزیابی خود را ارایه بدهد و نتیجه را در جشنواره کن اعلام خواهد کرد. این‌ نماینده هر دوره به ما گفته است که شما معیارهای جشنواره جهانی الف را رعایت می‌کنید.

در غرب آسیا رقیب نداریم

دبیر جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر در پاسخ به اینکه "بر اساس این تعریف که ارایه کردید، ما می توانیم به یک جشنواره منطقه‌ای تبدیل شویم؟" توضیح داد:بله. هدفمان وقتی برنامه ۵ ساله برای این جشنواره تعریف می‌کردیم همین بود که بتوانیم به یکی از جشنواره‌های مهم آسیا تبدیل شویم و می‌توانم بگویم الان در همین نقطه هستیم و در غرب آسیا رقیب نداریم.

او خاطرنشان کرد: یک جشنواره پرخرجی در حاشیه جنوب کشور برگزار می‌شد که در رقابت با ما تعطیل شد و در غرب آسیا هم تنها هستیم. در شرق پوسان، توکیو و شانگهای به لحاظ سخت افزاری شرایط بهتری از ما دارند و به لحاظ توانایی مالی از آنها عقب تر هستیم. اما به لحاظ مهمانان، تعداد نشست های علمی و تعداد فیلم‌هایی که نمایش داده می‌شود بسیار سرتر هستیم. تنها زرق و برق آن جشنواره‌ها را نداریم با این حال محتوای مثال‌زدنی داریم.

دبیر جشنواره‌ی جهانی فجر خاطرنشان کرد: در گزارش نماینده "فیاپ" نوشته شده بود که حجم نشست‌های علمی این جشنواره و کنفرانس‌های مطبوعاتی بسیار زیاد است. ما هم‌اکنون غرب آسیا را نمایندگی می‌کنیم و نقطه تلاقی خوبی با دنیا هستیم و جای خوبی برای ترانزیت کالاهای فرهنگی شده‌ایم.

با اهداف جشنواره‌ی ما سازگاری نداشت که خارج از مرکز شهر جشنواره را برگزار کنیم

میرکریمی در پاسخ به اینکه آیا علاقه‌مند نبودیم با توجه به راه‌اندازی "ایران مال" که سالن‌های وسیع‌تر و بهتری دارد، مکان برگزاری جشنواره را از "چارسو" جا به جا کنید،گفت: با اهداف جشنواره ما سازگاری نداشت که بخواهیم جشنواره را خارج از مرکز شهر برگزار کنیم. این مرکزیت شهر و ارتباط تنگاتنگ مردم با میهمانان را دوست داشتم‌. جشنواره فقط برای فیلم نشان دادن به آدم ها تشکیل نمی‌شود بلکه ما می خواهیم پُلی باشیم که با فرهنگ و با فضای عمومی، روان ما و مراودات مردم با هم مهمان‌هایمان آشنا شوند، این بخشی از کار جشنواره است.

او تصریح کرد: هیچ جشنواره بین المللی در دنیا برگزار نمی‌شود، مگر آنکه در وهله اول منافع ملی خودش را در نظر بگیرد. مذاکرات خوبی با شهردار تهران داشتیم. او هم در برگزاری این رویداد کمک کرد و هم گروهی را مشخص کردند که در مرکزیت شهر چند زمین را پیش بینی کردند تا بتوانیم مرکزی برای جشنواره‌ها داشته باشیم. اینکه محلی برای گردهمایی های هنری در طول سال داشته باشد، امیدوار کننده است اما راه طولانی در پیش داریم.

دبیر جشنواره‌ی جهانی فجر در پاسخ به اینکه نتیجه قطعی حضور جشنواره‌ی جهانی فجر در میان جشنواره‌های الف دنیا چه مقطعی اعلام می‌شود؟ گفت: باید به رای گذاشته شود. ما تنها یک اختلاف کوچک در فیاپ داریم آن هم در تاریخ برگزاری است. آنها اصرار دارند از این تاریخ جابه‌جا شویم، زیرا نزدیک به جشنواره کن است. البته چیزی که برای ما عجیب است این است که جشنواره مسکو به بهانه جام جهانی تاریخش را عوض کرد و در این روند همزمان با جشنواره ما قرار گرفته است اما در این تاریخ باقی ماند. بنابراین تا وقتی که به جشنواره‌های دیگر هم خرده وارد نشود ما تمکین نخواهیم کرد اما با رایزنی هایی که در حال وقوع است، امیدوارم بتوانیم امسال نظر آنها را جلب کنیم تا از این قضیه کوتاه بیایند.

مشکل ما کوچک بودن سالن‌هاست

میرکریمی در پاسخ به این دیدگاه که "اگر بخواهیم این جشنواره را با دیگر رویدادهای بین‌المللی مقایسه کنیم آیا تعداد کم سالن های سینمایی و کم بودن گستردگی آن باعث نمی‌شود که مخاطبان کمتری داشته باشید و مردم کمتر با آن درگیر شوند؟" توضیح داد: ما مشکلات سخت افزاری زیادی داریم. فضای مناسبی برای برگزاری جشنواره و سالن‌های متعددی که مردم بتوانند به تعداد بیشتری در آن حضور پیدا کنند نداریم. از طرف دیگر جشنواره های جهانی، هر فیلم را بیشتر از ۳ بار نمایش نمی‌دهند. ما به اندازه سه بار نمایش هر فیلم‌، مخاطب داریم و مشکل ما در حال حاضر کوچک بودن سالن‌هاست و ما حتی حق نمایش یک سالن هزار نفره را هم پرداخته‌ایم اما در سالن ۱۵۰ نفره فیلم را نمایش می‌دهیم. اگر تعداد سینماها را بالا می بردیم، مخاطب بیشتری می‌داشتیم بنابراین تعداد نمایش‌مان بیشتر می‌شد که ما حق انجام چنین کاری را طبق عرف جشنواره‌های جهانی نداریم.

او خاطرنشان کرد: ما از یک سال پیش تبلیغات‌مان را شروع کردیم و باشگاه جشنواره جهانی هم عضو گیری می‌کند و چند هزار نفر، عضو دارد که کارت‌هایشان را تحویل گرفتند و حتی بخشی از سانس‌ها برایشان زودتر باز شده است تا بتوانند بلیت رزرو کنند؛ آنهم با تخفیف های بسیار بالا، حتی کارگاه‌های آموزشی را برایشان در نظر گرفته‌ایم که می‌توانند رزرو کنند. هدف ما این است که مخاطب عام عضویت در باشگاه را بپذیرند تا بتوانیم در طول سال هم با آنها همکاری داشته باشیم. البته جشنواره بلیت فروشی به قیمت آزاد هم دارد و هر کس بخواهد می‌تواند آن را تهیه کند اما ظرفیت آن کم است.

دبیر جشنواره‌ی جهانی فجر در پاسخ به اینکه چند سالی است که پوستر این جشنواره عکسی از برخی فیلم‌های ایرانی است اما وقتی اسم گرافیست در زیر پوستر قرار می‌گیرد، مخاطب دنبال یک اتفاق است و شاید این سوال به وجود بیاید که تنها انتخاب عکس صورت گرفته و طراحی خاصی وجود نداشته باشد ! توضیح داد: وقتی اسم گرافیست می‌آید، می‌تواند خلاصه شود در اینکه یک عکس را چگونه انتخاب و کادر بندی کرده است و در ادامه ترکیب چیدمان تیترها، نوشته‌ها و رنگها را در تناسب با عکس انجام داده است. گرافیک یعنی همین!

او با اشاره به پوستر امسال که عکسی از فیلم «دونده» امیر نادری است، گفت: درباره پوستر امسال هم باید بگویم که با توجه به آنکه در چهلمین سال انقلاب اسلامی هستیم، «دونده» اولین فیلم ایرانی است که کانون پرورش فکری آن را ساخت و توانست بعد از انقلاب به خارج از کشور راه پیدا کند و سینمایی نوین و جدید سینمای بعد از انقلاب را نشان دهد. این فیلم محتوای قابل اعتنایی دارد که مربوط به امروز است و آن هم تلاش و خود باوری است چیزی که به نظر می‌رسد می‌توانند سرلوحه وضعیت امروز کشور قرار بگیرد.

دبیر جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر در پاسخ به اینکه "آیا امسال هم بازیگران سمت‌هایی در برگزاری جشنواره خواهند داشت؟" گفت: بله امسال هم بازیگرانی با ما همکاری خواهند کرد و این باعث افتخار من است که آنها می پذیرند، شان هنری شان را خرج جشنواره‌ای کنند که منافع ملی دارد.

ترجیح می‌دهم باور نکنم

میرکریمی درباره مشکلاتی که برای دریافت پروانه نمایش فیلمش «قصر شیرین» رخ داده است، توضیح داد: امیدوارم مشکلی پیش نیاید اما گله مندم از اینکه هنوز نتوانستم بعد از سه ماه از جشنواره ملی فجر، پروانه نمایش فیلمم را بگیرم و ترجیح می‌دهم باور نکنم یک نهاد انتظامی از فیلم ایراد گرفته باشد.

اگر می‌خواهید از وضعیت دنیا مطلع شوید به جشنواره‌ جهانی بیاید

دبیر جشنواره‌ی جهانی فجر در پایان درباره‌ی نکته‌ی شاخصی جشنواره‌ی فجر پیش‌رو و دعوت از مخاطبان گفت: اگر می خواهید از وضعیت دنیا مطلع شوید به جشنواره جهانی فیلم فجر بیاید.
در سیر حوادثی که در دنیای امروز رخ می‌دهد، سرعت حوادث و تحولات پیچیده و ناگهانی بسیار زیاد است و برای آدمهای اهل مطالعه منابع محدودی وجود دارد تا اخبار دقیق، درست و قابل اعتمادی را پیدا کنند. برای اینکه بتوانیم مطالعه آزاد داشته باشیم و فراتر از خبرها و حوادث برویم و درباره زیست بشر امروز اطلاعاتی درست به دست آوریم، سینما مستقل بهترین رسانه است و بهترین جایی است که می توان این نوع فیلم‌ها را در جشنواره‌ها دید.

میرکریمی در پایان با بیان اینکه "فیلم‌هایی از بیش از ۵۰ کشور دنیا در این جشنواره به نمایش درخواهند آمد" خاطرنشان کرد:: برخی از این فیلم‌ها از لحاظ سینمایی ممکن بود نمره پایینی داشته باشند اما فرصت تحقیقاتی خوبی را ایجاد کردند که مثلا تماشاگران با خصوصیات امروزی یک فرد در یکی از کشورهای همسایه آشنا بشوند. از این زاویه ما مجموعه قابل اعتنایی را جمع کرده‌ایم. در دوره‌ای مهمانان خارجی علاقه‌ای به دیدن فیلم‌های غیر ایرانی در جشنواره‌ی جهانی فجر نداشتند اما آمار سالهای گذشته ما نشان می‌دهد، ۱۰ تا ۵۰ درصد مخاطبان فیلم‌ها را مهمانان خارجی تشکیل می‌دهند و همین عاملی شده است برای اینکه مسیر جشنواره ای از طریق جشنواره‌ی جهانی برای فیلم‌ها باز شود.

جشنواره‌ی جهانی فیلم فجر از 29 فروردین ماه تا 6 اردیبهشت ماه در پردیس سینمایی "چارسو" و "سینما فلسطین" برگزار می‌شود.

تماشاخانه

غفلت در لحظه آخر / کشتی ایران گرفتار چه دردی شده که درمان ندارد؟ (فیلم)

بیمارستان‌های ویران در بیروت با فرشتگانی که تا پای جان برای سلامت ایستاده‌اند (فیلم)

فیلم های دیگر