هیپنوتیزم در درمان افسردگی موثر است؟

"افسردگی" یکی از مهم‌ترین اختلالات روانی است که در توده‌های مختلف مردم به‌ویژه افراد وابسته به مواد مخدر شیوع بالایی دارد.پژوهشگران در مطالعه‌ای، تأثیر "هیپنوتراپی" را بر یکی از انواع این بیماری بررسی کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، افسردگی تبعات روانی فراوانی به همراه دارد که شاید مهم‌ترین آن‌ها، فکر و تمایل به خودکشی باشد. نوعی از این بیماری تحت عنوان "اختلال افسردگی اساسی" بیماری شایعی است که منجر به اختلالات گسترده در عملکرد فرد شده و در چند دهه اخیر هزینه‌های گزافی را به سیستم بهداشت عمومی تحمیل کرده است.

این اختلال روان‌پریشی می‌تواند با احساسات منفی، تظاهرات فرد به خلق افسرده، اضطراب منتشر، تحریک‌پذیری، احساس گناه، کاهش بهره‌وری، کاهش کیفیت زندگی همراه بوده و درنهایت به افکار یا رفتار خودکشی منجر شود.

افراد مبتلابه اختلال افسردگی اساسی در مقایسه با افراد سالم در تفسیر احساسات از طریق خلق‌وخو مشکل دارند، با شدت یافتن افسردگی، عملکرد شناختی آنان نیز کاهش می‌یابد و تعصبات آن‌ها نسبت به احساسات منفی حتی در هنگام بهبود همچنان ادامه دارد. برای درمان افسردگی اساسی از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. ولی تلاش‌های بسیاری برای رفع این مشکل از طریق روش‌های غیردارویی نیز وجود دارد که استفاده از هیپنوتیزم و تکنیک موسوم به «هیپنوتراپی» یکی از آن‌ها است.

برای بررسی بیشتر این موضوع، گروهی از پژوهشگران کشورمان از دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، دانشگاه پیام نور و دانشگاه علوم پزشکی یاسوج تحقیقی را انجام داده‌اند که در آن میزان اثربخشی «هیپنوتراپی شناختی» به شیوه گروهی بر افسردگی اساسی در افراد مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد مورد بررسی قرار گرفته است.

این مطالعه با مشارکت تعدادی از بیماران وابسته به مواد مخدر مراجعه‌کننده به مراکز اقامتی و نیمه‌اقامتی ترک اعتیاد شهر یاسوج انجام شده است.

برای انجام این آزمایش، بیماران به مدت هشت جلسه به مدت یک‌ساعت و نیم و به‌صورت یک‌بار در هفته تحت درمان به کمک تکنیک هیپنوتراپی شناختی قرار گرفتند و سپس وضعیت آن‌ها با افرادی که این مداخله را دریافت نکرده بودند، به شکلی علمی مقایسه شد.

نتایج این پژوهش نشان داد که در میانگین نمره افسردگی اساسی افراد مراجعه‌کننده به مراکز اقامتی و نیمه اقامتی ترک اعتیاد پس از انجام مدل درمانی هیپنوتراپی شناختی، کاهش قابل‌ملاحظه‌ای رخ داده است.

پیش‌تر نیز سایر تحقیق‌ها نشان داده بودند که هیپنوتراپی می‌تواند منجر به کاهش اختلالات روان‌شناختی نظیر اضطراب امتحان در دانشجویان پرستاری، کاهش اختلال خواب در زنان، درمان سندرم روده تحریک‌پذیر در بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی، درمان بیماران مبتلا به درد مزمن و درمان گرگرفتگی در بیماران مبتلابه سرطان سینه شود.

بهرام موحدزاده، محقق گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور و همکارانش می‌گویند: «افراد مبتلابه افسردگی اساسی، حداقل به مدت دو هفته دچار مشکلاتی از قبیل غمگینی، ناامیدی، بی‌حوصلگی، کاهش اشتها، کاهش عملکردهای اجتماعی، شغلی و تحصیلی، فقدان لذت و علاقه از فعالیت‌های مربوطه، فقدان میل جنسی، اختلال خواب و کاهش انرژی می‌شوند. این اختلال ممکن است خفیف باشد ولی در برخی موارد ممکن است فرد را به حد ناتوانی رسانده و با اختلالات مرتبط با مواد همراه باشد».

این محققان در تبیین نتایج حاصله می‌افزایند: «تلقینات هیپنوتیزمی، ابزار قدرتمندی هستند که به‌خودی‌خود می‌توانند تغییراتی از قبیل شناختی، جسمانی، ادراکی، فیزیولوژیکی، درونی و حرکتی در افراد ایجاد کنند. این تلقینات می‌توانند به افراد افسرده کمک کنند تا احساسات و تجاربشان را در زمینه‌های رفتاری، عاطفی، شناختی و فیزیولوژیکی به شکل مثبت تغییر دهند».

یافته‌های پژوهش فوق، به‌خوبی بیانگر آن است که هیپنوتراپی شناختی می‌تواند منجر به کاهش علائم افسردگی اساسی در بیماران وابسته به مواد مخدر شده و درنهایت به بهبودی آن‌ها بینجامد.

این یافته‌ها را مجله تخصصی «ارمغان دانش» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی یاسوج منتشر کرده است.