عصر ایران و بورس 24 با تولید مطالب حقوقی مشترک تلاش می کنند تا جامعه سهامداری ایران را با حقوق خود آشنا کنند.چهارمین نوشتار از سلسله نوشتارهای حقوقی بازار سهام از نظرتان می گذرد...

لیلا علایی؛ عصر ایران-بورس 24- یشاید بهتر باشد فعالان بازار سرمایه از آیین نامه معاملات و چهارچوب انتقال عملیات و فعالیت های اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار مختصری اطلاعات داشته باشند تا با برخی از اتفاقاتی که در بازار توسط نهاد ناظر رخ می دهد بیگانه نباشند.

برای مثال بحث ابطال برخی معاملات گاها مطرح می شود و در برخی موارد عملیاتی می شود موضوعی که فعالان باید بدانند که چه موقعی سازمان اقدام به این کار می نماید. همچنین تغییراتی که ممکن است در ساعات معاملات ، حجم مبنا و ... در شرایط مختلف رخ دهد موضوعاتی است که دانستن آن خالی از لطف نیست.

چه زمانی معاملات در بورس قطعی می شود؟

براساس آیین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران«معاملات» خرید یا فروش اوراق بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است، هر معامله در صورتی قطعیت می یابد که به تایید بورس برسد. این یعنی ناظر بازار در صورتی که مشکلی باشد یا تخلفی صورت بگیرد در آن روز معاملاتی می تواند اقدام به ابطال معاملات نماید.

بورس می تواند تا قبل از تایید اطلاعات و قطعیت معاملات نسبت به ابطال برخی از معاملات در شرایط خاص اقدام نماید.از جمله:

*سهام فروخته شده بیش از 5 درصد توسط یک کد معاملاتی در نماد عادی سهم طی یک جلسه معاملاتی

*معاملاتی که خریدار و فروشنده یکسان باشد.

*معاملات خارج از دامنه نوسان قیمت مجاز روز صورت پذیرد.

*معامله با بازار گردان بیش از مقدار مجاز روزانه تعیین شده در قرار دادبازار گردانی

*زمانی که حجم مبنا و حد نوسان قیمت برای یک نماد اعمال نمی گردد، معاملاتی که با نوسانات غیر عادی قیمت همراه باشد یا در حجم غیر عادی معامله می شود به تشخیص مدیرعامل بورس

،معاملاتی که در اثر خطای سامانه معاملاتی رخ می دهد از قبیل فروش بیش از دارایی سهامدار پس از اعلام مدیر سامانه معاملاتی یا شرکت سپرده گذاری

* سایر مواردی که طبق مقررات مصوب یا مصوبات هیئت مدیره بورس مشخص شود. این مورد مربوط به شرایط خاص است و در اختیار هیئت مدیره بورس.

آیا امکان تغییر در زمان و ساعت معاملات مقدور است؟

بر اساس ماده 2آیین نامه معاملات ساعت و روز های انجام معامله انواع اوراق بهادار در بورس به استثنای روزهای تعطیل رسمی توسط هیئت مدیره بورس تعیین می شود و تغییرات ساعت و روزهای دائمی انجام معامله حداقل 15 روز قبل از انجام بایستی به اطلاع عموم برسد.

کنترل ساعات شروع و پایان کار معاملات که در شرایط عادی از ساعت 9تا 12:30 است و پیش گشایش بازار ساعت 8:30 است و هر گونه تغییر دائمی در این ساعات حداقل 15 روز قبل باید اطلاع رسانی شود. در برخی شرایط خاص بورس می تواند با اطلاع رسانی در سامانه معاملاتی زمان معاملات را تغییر دهد.

چه زمانی بورس می تواند از انجام معامله جلوگیری کند؟

بر اساس ماده 6 آیین نامه معاملات در شرایطی که نوسان غیر عادی در قیمت پیشنهادی یا معاملاتی اوراق بهادار در هر جلسه مشاهده شود هیئت مدیره بورس می تواند از انجام آن جلوگیری کند. همچنین هیئت مدیره می تواند اختیارات این ماده را به مدیر عامل تفویض کند. در صورتی که کارگزار خریدار یا فروشنده نسبت به جلوگیری از معامله اعتراض داشته باشد می تواند با ذکر دلایل اعتراض خود را به سازمان ارائه کند و ظرف 48 ساعت به اعتراضات رسیدگی خواهد شد.

برای آن که معاملات به درستی و در زمان مقرر انجام شود و حقوق تمام سهامداران و فعالان بازار رعایت شود بر اساس قانون اقداماتی توسط بورس در حوزه عملیات روزانه بازار و انجام خواهد شد.

انتقال عملیات و فعالیت های اجرایی سازمان دارای چارچوب هایی است که در زیر به اختصار به آن اشاره می شود.

1_ نظارت بر تالارهای معاملات

2_نظارت بر عملیات و سامانه

*محدودیت نوسان روزانه قیمت ، حجم سفارشات و حجم مبنا

محدودیت دامنه نوسان و حجم مبنا در زمان بازگشایی نماد پس از برگزاری مجمع عادی و فوق العاده یا جلسه هیئت مدیره در صورتی که تصمیمات مجمع یا هیئت مدیره بر قیمت یا تصمیم سرمایه گذاران تاثیر گذار باشد. از قبیل تصویب صورت های مالی تصویب سود سهام تصمیم گیری در خصوص افزایش یا کاهش سرمایه و تحقق آن، بازگشایی نماد پس از انتشار اطلاعات با اهمیت،بازگشایی نماد حق تقدم و حق تقدم استفاده نشده در روز اول و سایر مواردی که براساس آیین نامه ها و دستور العمل های مصوب مجاز باشد.

*نظارت بر کار سامانه معاملاتی

*ابطال معاملات یا عدم تایید قطعیت معاملات

بورس می تواند تا قبل از تایید اطلاعات و قطعیت معاملات نسبت به ابطال برخی از معاملات در شرایط خاص اقدام نماید که در بالا به تفصیل توضیح داده شد.

*تایید و انتشار اطلاعات معاملات در بازار

3-توقف و بازگشایی نماد

4- معاملات خاص

5- بازار سازی سهام

6-معاملات حق تقدم

7-اصلاحات و تغییرات

وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

بیشتر بخوانید:

سود واهی چه جرمی دارد؟