نخستین دیدار حساس ترامپ و پوتین

عصر ایران؛ مازیار آقازاده - دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا امروز (جمعه – هفتم ژوئیه 2017) در حاشیه نشست رهبران گروه بیست در شهر هامبورگ آلمان برای نخستین بار با ولادیمیر پوتین همتای روس خود دیدار و گفت و گو می کند.

این نخستین دیدار از بسیاری جهات اهمیت داشته و زیر ذره بین رسانه ها و ناظران است چه آنکه در ماه های گذشته – پیش و پس از پیروزی ترامپ در انتخابات بحث برانگیز ریاست جموری نوامبر 2016 آمریکا – دونالد ترامپ و مجموعه ای از نزدیکترین یاران سیاسی و اعضای خانواده او متهم به داشتن روابط فراتر از معمول با مقامات سیاسی، بنگاه های اقتصادی و دستگاه اطلاعاتی روسیه شده اند.

پرونده ارتباط روسیه و دولت ترامپ تا کنون قربانیانی داشته و این پرونده که هم اکنون از سوی پلیس فدرال و کنگره آمریکا پیگیری می شود از جهات بسیاری مشابه پرونده رسوایی " واترگیت" برای ریچارد نیسکون رییس جمهور اسبق آمریکاست.

در چنین شرایطی نخستین مواجهه نزدیک ترامپ و پوتین از بسیاری جهات دارای اهمیت است. ترامپ در ماه های گذشته در بدبینانه ترین فرضیات به اسب تروای دولت روسیه در داخل هیات حاکمه آمریکا تشبیه شده است. دولت روسیه از سوی نهادهای اطلاعاتی آمریکا متهم به انجام حملات سایبری و مداخله در روند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شده است و بسیاری از شخصیت های دموکرات و حتی جمهوریخواه کنگره آمریکا به شدت نسبت به این مساله حساس و عصبی هستند.

جدای از همه اینها هنوز ابعاد روابط کاری و تجاری – شخصی – برخی از نزدیکان دولت ترامپ از جمله " جرد کوشنر" داماد  و مشاور سیاسی نزدیک او با روس ها در هاله ای از ابهام قرار داد و اتهاماتی درباره روابط تجاری او با افراد و شرکت هایی از روسیه مطرح شده است.

دولت های آمریکا و روسیه پیش از نخستین دیدار ترامپ و پوتین از یکدیگر گلایه های جدی دارند، از جمله اینکه پوتین خود را به خاطر انعطاف  بیش از حد و عدم مقابله به مثل در برابر قضیه  اخراج دهها دیپلمات روسی از آمریکا – به فرمان باراک اوباما و در  دسامبر 2016 – و نیز تحریم های روسیه از جانب آمریکا به خاطر بحران اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه – در سال 2014- از دولت ترامپ طلبکار می داند و در نقطه مقابل  در حالی که شاید ترامپ جایگاه خود در مقام کنونی را مدیون هکرهای روسی باشد اما هیات حاکمه آمریکا به شدت از دخالت دولت روسیه در روند انتخابات اخیر در آمریکا شاکی است و از دونالد ترامپ انتظار دارد در نخستین دیدار حضوری با رییس جمهور روسیه ، این موضوع را  پیش بکشد؛ هر چند که شاید ترامپ شخصا از طرح این موضوع در نخستین دیدارش با پوتین اکراه داشته باشد.

ترامپ در جریان  کارزار انتخاباتی بارها از شخصیت پوتین تمجید کرده و او را رهبری لایق برای کشورش دانسته است؛ تعریف و تمجیدهایی که از سوی رقبای سیاسی او و حتی اعضای ارشد حزب جمهوریخواه آمریکا ناخوشایند دانسته شد و بسیاری از چهره های سیاسی آمریکا از نامزد جنجالی سابق و رییس جمهور پرحاشیه کنونی آمریکا به خاطر این تعریف و تمجیدها انتقاد کردند.
علاوه براینها روسیه و آمریکا هم اینک در برخی بحران های بین المللی از جمله جنگ داخلی سوریه در دو جبهه مقابل هم قرار گرفته اند و انتظار می رود در نخستین دیدار ترامپ و پوتین مسایل و بحران های بین المللی همچون همکاری دو کشور در حل بحران سوریه ، مبارزه با داعش و نیز بحران اتمی شبه جزیره کره به بحث و رایزنی گذاشته شود.

ترامپ از زمانی که پا به کاخ سفید گذاشته است به نحو آشکاری با بحران تناقض و تعارض بین مسایل و مشکلات شخصی و مسئولیت های سیاسی اش مواجه است و موضوع نحوه مواجهه با روسیه نیز یکی از همین مسایل است؛ در حالی که دو حزب اصلی آمریکا و بسیاری از اعضای کنگره از ترامپ انتظار دارند در برابر موضوعاتی چون بحران اوکراین، قضیه سوریه و نیز مساله دخالت روس ها در روند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا واکنش قاطع و جدی نشان دهد اما سابقه اظهار نظرها و علایق و سلایق شخصی ترامپ نشان می دهد او طالب رویکرد متفاوتی است و می خواهد با فاصله گرفتن از موضع سنتی آمریکا در قبال روسیه با جلب همکاری ولادیمیر پوتین از او برای حل و فصل برخی بحران های بین المللی کمک بگیرد.

باید دید لحن و رفتار دو رهبر در نخستین مواجهه حضوری شان به چه سمت و سویی خواهد بود؛ این نخستین دیدار بدون تردید برای ترامپ بسیار سخت تر از پوتین خواهد بود چه آنکه رهبر کارکشته روسیه نزدیک به دو دهه است که کلید اصلی حکمرانی در روسیه را در دست داشته و رقبای داخلی چندان قدرتمندی برای به چالش کشیدنش ندارد و در روسیه حرف و تصمیم "اول و آخر" از آن اوست، اما ترامپ هم به لحاظ تازه کار بودن و عدم تجربه دیپلماسی بین المللی و هم از منظر تناقض و تعارض میان دیدگاه ها و نفع شخصی و مسئولیت های سیاسی و انتظارات هیات حاکمه آمریکا از او و از همه مهم تر پرونده بحث برانگیز مداخله روسیه در انتخابات آمریکا و رابطه برخی از اعضای نزدیک کابینه و خانواده اش با دولت روسیه زیر ذره بین رسانه ها و نهادها و احزاب سیاسی آمریکاست و هیچ بعید نیست در ادامه تحقیقات مربوط به این پرونده جنجالی و بحث برانگیز و پیدا شدن شواهد و مدارک بیشتری از ارتباطات نزدیکان و یا حتی خود ترامپ با نهادها و افرادی در دولت روسیه، او حتی به سرنوشتی مشابه ریچارد نیسکون دچار شود و منصبش را از دست بدهد.