ایالت ها به دلیل استقلالی که از دولت فدرال دارند می توانند در حوزه ایالت خود قوانین خاصی را تعیین کنند. تصمیم گیری در این رابطه هم به عهده فرماندار و اعضای کنگره ایالتی است. در بعضی از موارد و هنگامی که مسئله ای مناقشه برانگیز است، مسئولان ایالتی ترجیح می دهند تصمیم گیری را به مردم ایالت واگذار کنند و رفراندوم برگزار شود.
همزمان با انتخابات ریاست جمهوری امسال، در 33 ایالت در کنار انتخابات مجلس نمایندگان و سنا، رفراندوم هم برگزار شده است و این مردم ایالت بودند که درباره مسائل مختلفی از جمله، قانونی شدن استفاده از ماریجوانا، کنترل سلاح، لغو حکم اعدام، افزایش دستمزدها، حق شکار، مالیات تنباکو و بیمه درمانی تصمیم گیری کردند.
نکته قابل توجه این است که در هر ایالت با توجه به فضای سیاسی آن، نتایج
رفراندوم متفاوت بوده است. مثلاً در ایالت های محافظه کار دغدغه مردم حق شکار بوده
است و در ایالت های لیبرال، حفظ محیط زیست و ممنوعیت شکار. و یا در ایالت های
لیبرال قانونی شدن استفاده از ماریجوانا، اهمیت داشته است. در ایالت های محافظه
کار لغو مجازات اعدام رای نمی آورد اما در ایالت های لیبرال، اعدام لغو می شود. به
طور مثال در آریزونا قانونی شدن ماریجوانا رای نمی آورد اما در ایالت همسایه اش، کالیفرنیا،
ماریجوانا قانونی می شود.
قانونی شدن استفاده از ماریجوانا: یکی از موارد جنجالی در سال های اخیر مسئله استفاده از ماریجوانا است. موضوعی که همچنان در سراسر کشور ممنوع است ولی اخیراً در برخی از ایالت ها استفاده درمانی از آن مجاز شده است. امسال هم تعدادی دیگر از ایالت ها درباره آن تصمیم گرفتند. استفاده از این ماده مخدر در میان جوانان آمریکایی رواج بسیاری دارد و به همین دلیل مسئولین به فکر چاره جویی برای برخورد با این پدیده شده اند.
در آریزونا قانونی شدن ماریجوانا رای نیاورد و 52 درصد از مردم به آن رای منفی و 48 درصد رای مثبت دادند. قرار بود با قانونی شدن فروش ماریجوانا، 15 درصد از مالیات فروش این محصول به امور آموزشی و بهداشتی اختصاص پیدا کند. در آرکانزاس استفاده درمانی از ماریجوانا رای آورد. 53 درصد از مردم رای مثبت و 47 درصد رای منفی دادند.
در کالیفرنیا استفاده درمانی از ماریجوانا برای افراد بالای 21 سال مجاز شد. 56 درصد مردم رای مثبت و 44 درصد رای منفی دادند. استفاده درمانی از ماریجوانا در فلوریدا هم برای افرادی که بیمار هستند با رای 71 درصدی مردم مجاز شد.
در ایالت مین با رای 50.2 درصدی مردم افراد 21 سال به بالا می توانند از ماریجوانا استفاده کنند. در ماساچوست هم استفاده از ماریجوانا آزاد شد. 54 درصد از مردم رای مثبت به این لایحه دادند. در مونتانا با رای 58 درصد مردم، شرایط استفاده درمانی از ماریجوانا گسترش یافت.
در نوادا هم استفاده از ماریجوانا برای افراد بالاتر از 21 سال با رای 54 درصدی مردم قانونی شد. در داکوتای شمالی هم 63 درصد از مردم با استفاده درمانی از ماریجوانا موافقت کردند.
کنترل سلاح: یکی از مسائل بحث برانگیز در آمریکا مسئله ممنوعیت یا مجاز بودن فروش اسلحه است. در نوادا با رای 50.4 درصدی مردم شرایط بررسی پیشینه افراد در هنگام خرید سلاح گسترش یافت. اما در مین این لایحه رای نیاورد و 52 درصد از مردم به آن رای منفی دادند. در کالیفرنیا 62 درصد از مردم به ممنوعیت فروش مقادیر بالای خشاب و بررسی پیشینه فرد در هنگام خرید خشاب رای مثبت دادند.
لغو مجازات اعدام: آمریکا جزء کشورهایی محسوب می شود که مجازات اعدام در آن اجرا می شود و از آمار قابل توجهی هم در این زمینه برخوردار است. در کالیفرنیا مردم با لغو مجازات اعدام مخالفت کردند. 54 درصد از مردم این ایالت به لغو اعدام رای منفی دادند. اما در نبراسکا 61 درصد مردم به لغو حکم اعدام رای مثبت دادند.
افزایش حداقل دستمزدها: در آریزونا افزایش حداقل دستمزدها به ساعتی 10 دلار با رای مثبت 59 درصد از مردم روبرو شد. در کلرادو هم 55 درصد از مردم به افزایش حداقل دستمزدها به 9.30 دلار موافقت کردند. در مین افزایش حداقل دستمزدها به 12 دلار در ساعت تا سال 2020 مورد موافقت 55 درصد از مردم قرار گرفت. در ایالت واشینگتن، مردم با افزایش حداقل دستمزدها به 13.5 دلار در ساعت تا سال 2020 موافقت کردند. 57 درصد از مردم رای مثبت به این لایحه دادند.
حق شکار: در ایالت های محافظه کار که دارای حیات وحش غنی ای هستند داشتن حق شکار از دغدغه های مردم محسوب می شود. 81 درصد مردم کانزاس به قانونی شدن شکار و تله گذاشتن در حیات وحش رای مثبت دادند. 79 درصد مردم ایندیانا هم به قانونی شدن شکار و ماهیگیری رای مثبت دادند.
اما در نقطه مقابل در ایالت لیبرال اورگن، با رای 69 درصدی مردم قانونی تصویب شد که براساس آن فروش اجزای بدن و محصولاتی که از 12 حیوان به دست آمده باشد ممنوع خواهد بود. این 12 حیوان شامل: یوزپلنگ، فیل، پلنگ خالدار آمریکایی، گربه وحشی، شیر، مورچه خوار، یک نوع ماهی خاص، کرگدن، لاک پشت، کوسه، ببر و وال می شوند.
افزایش مالیات بر تنباکو: در ایالت کالیفرنیا مالیات بر تنباکو با 2 دلار افزایش در هر پاکت سیگار مورد موافقت مردم قرار گرفت. 63 درصد مردم به این لایحه رای مثبت دادند. عواید حاصل از این افزایش درآمد صرف بیمه درمانی می شود. اما در کلرادو با افزایش 1.75 دلاری مالیات تنباکو در هر بسته سیگار موافقت نشد و 53 درصد از مردم به آن رای منفی دادند.
از دیگر نگات قابل توجه در نتایج رفراندوم های ایالتی می توان به مخالفت مردم نیوجرسی برای گسترش کازینوها اشاره کرد. 77 درصد از اهالی نیوجرسی با این مسئله مخالفت کردند. در اوکلاهما 57 درصد از مردم با صرف بودجه عمومی در امور دینی مخالفت کردند و با رای 63 درصدی مردم در میزوری افراد فقط با داشتن کارت شناسایی می توانند در انتخابات رای بدهند.