۰۲ آذر ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۲ آذر ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۳
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۴۸۹۷۲۱
تعداد نظرات: ۲۱ نظر
تاریخ انتشار: ۲۰:۳۷ - ۰۵-۰۶-۱۳۹۵
کد ۴۸۹۷۲۱
انتشار: ۲۰:۳۷ - ۰۵-۰۶-۱۳۹۵
نوشتاری به یاد داوود رشیدی

پنج منهای یک / وداع در روز اخوان ثالث/ آمدم، دیدم و رفتم...

داوود رشیدی را می ستاییم. هم به خاطر فیلم هایی که بازی کرد و هم به خاطر فیلم هایی که قبول نکرد بازی کند.
 عصر ایران؛ مهرداد خدیر- «از مرگ برای خودم نمی‌ترسم. مرگ، واقعیتی است که آدم باید آن را قبول کند. با این حال وقتی به مرگم فکر می‌کنم بُغض امانم را می‌گیرد.  به خاطر درد و غمی که خانواده و نزدیکانم تحمل می‌کنند ناراحت می‌شوم.

ناراحت می شوم مخصوصا برای نوه‌ام «سینا» که خیلی به من وابسته است و نمی‌تواند مرگ مرا بفهمد و باور کند. دوست دارم سرپا بمیرم. مثل پدرم. دوست دارم تلپ بیفتم. من روی سنگ قبر خودم را نمی‌نویسم اما اگر قرار باشد خودم نوشته‌اش را انتخاب کنم شبیه جمله سزار خواهد بود که گفت:

 Veni/vidi/ vici

یعنی «آمدم، دیدم و پیروز شدم». من هم روی سنگ قبرم می نویسم:

آمدم، دیدم و رفتم

و حالا داوود رشیدی پس از یک عمر دیدن و البته آموختن بهتر دیدن رفته است و نمی دانیم بر روی سنگ آرامگاه او این نوشته را حک می کنند یا نه چرا که امروز – پنجم شهریور 1395- پیکر هنرمند را به بهشت زهرا منتقل کردند و هنوز تشییع و به خاک سپرده نشده و در قطعه هنرمندان آرام نگرفته تا ببینیم چنین خواهد شد یا نه.

پنج منهای یک / وداع در روز اخوان ثالث/ آمدم، دیدم و رفتم...
شاید هم خانواده او ترجیح دهند شعری از مهدی اخوان ثالث را بنویسند چرا که تاقبل از این اتفاق، پنجم شهریور برای اهل فرهنگ و هنر یادآور مرگ این شاعر در سال 1369 بود:

ز پوچِ جهان هیچ اگر دوست دارم
تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم

تو را ای کهن پیرِ جاویدِ برنا
تو را دوست دارم اگر دوست دارم

...
هنر وار اندیشه ات رخشد و من
هم اندیشه ات هم هنر دوست دارم...

داوود رشیدی به هنر  بازیگری شهرت داشت اما تنها بازیگر تئاتر و تلویزیون و سینما نبود که اهل اندیشه هم بود.

دانش آموخته کنسرواتوار ژنو در کارگردانی و بازیگری تئاتر و لیسانس حقوق سیاسی از دانشگاه ژنو.

اگر فضای سیاسی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 تغییر نکرده بود مدرک دانشگاهی او از سوییس آن هم در آن روزگار به قاعده می یابد مسیر دیگری پیش او می گشود اما داوود رشیدی از میان آن دو تئاتر را برگزید و به اداره تئاتر پیوست و گروه تئاتر امروز را پایه گذاشت. کِی؟ 50 سال قبل. گروهی که از دل آن این نام ها برآمدند:

پرویز فنی زاده، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سیاوش طهمورث، سوسن تسلیمی و مرضیه برومند و همسر خود را از خانواده همین آخری برگزید.

داوود رشیدی را برای تئاتر ساخته بودند اما مثل خیلی های دیگر نمی توانست در تئاتر محدود بماند و هر چند در سال 1347 خورشیدی « درانتظار گودو» از ساموئل بکت را روی صحنه بُرد اما سه سال بعد و در آغاز دهه 50 در برابر دوربین هم قرار گرفت: فرار از تله و با درخشش در این فیلم به چهره ای تلویزیونی و سینمایی بدل شد.

داوود رشیدی اما تنها بازیگر شاخص تئاتر نبود که بازی در مقابل دوربین را بر اجرا روی صحنه ترجیح  دادند.

جز او عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، علی نصیریان و محمد علی کشاورز نیز چنین کردند اما چنان از جان مایه گذاشتند که به 5 ستون بازیگری سینما بدل شدند و وقتی هر 5 نفر مقابل دوربین بازی می کردند آن اثر می درخشید خاصه اگر کارگردان علی حاتمی می بود.

این اتفاق در کمال الملک رخ داد. جمشید مشایخی نقش خود کمال الملک را بازی می کرد و داوود رشیدی رضا شاه شد. عزت الله انتظامی هم ناصر الدین شاه. آخر جمشید مشایخی یک بار ناصر الدین شاه شده بود. محمد علی کشاورز هم اتابک اعظم و علی نصیریان مظفر الدین شاه و بدین ترتیب سه سلطان بازیگری نقش سه شاه را در یک فیلم سینمایی برعهده گرفتند.



پنج منهای یک / وداع در روز اخوان ثالث/ آمدم، دیدم و رفتم...

در « هزار دستان» هم باز حضور این 5 بازیگر شاخص در کنار هم بسیار خوش نشست. داوود رشیدی در اینجا نقش مفتش را بازی می کرد.مفتش شش انگشتی. نقشی که هرگز فراموش نمی شودو رشیدی نازنین را واداشت در نقش مفتشی چنان فرومایه فرو رود.

عزت الله انتظامی خان مظفر بود و علی نصیریان ابوالفتح و محمد علی کشاورز هم شعبان شد. شعبان استخوانی و همه را به یاد شعبان جعفری می انداخت. جمشید مشایخی هم که رضا خوش نویس بود و باز این 5 نفر غوغا کردند.

گفت و گوهای داوود رشیدی و جمشید مشایخی در قالب مفتش و خوش نویس از ماندگارترین صحنه هاست و زنده یاد رشیدی چنان در این نقش فرو رفت که بسیاری او را با این صحنه ها و در قالب شخصیت منفی به خاطر می آورند.

در سال های اخیر البته غایب بود. هم به خاطر بیماری و هم وسواسی که در قبول نقش داشت.

هیچ یک از این 5 نفر حاضر به بازی در سریالی مانند «معمای شاه»نشدند. (بعد تر و در میانه سریال البته جمشید مشایخی پیوست اما نقش چندان قابل اعتنایی نیست). سریالی که تاریخ را بر پایه قرائتی تنگ نظرانه و دور از ظرافت های علی حاتمی به تصویر می کشد و بازیگری مانند جعفر والی را وامی دارد در کلیپی که از او در پانزدهمین جشن سالانه انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر پخش شد از بازی در « معمای شاه» اظهار پشیمانی کند و صادق زیبا کلام هم سراغ او برود و بر دست های او بوسه بزند. چون هنر، سفارشی نمی شود و باید از درون هنرمند بجوشد. 

داوود رشیدی هنرمند بود و هنرمندانه زیست اما هیچ گاه از سیاست و جامعه علی الاطلاق دوری نجُست. چندان که در نهادهای مدنی هنری فعال و مسؤول بود و در بزنگاه ها از اظهار نظر سیاسی یا انتخاباتی ابا نداشت.

از خصوصیات این 5 نفر ( داوود رشیدی، علی نصیریان،محمد علی کشاورز، عزت الله انتظامی و جمشید مشایخی) یکی هم این است که فرزندان آنان نیز درراه هنر یا علم قدم گذاشته اند و آبروی هنر و هنرمند را پاس داشته اند حال آن که چه بسا کسانی می کوشیدند این انگاره را القا کنند که جماعت هنرمند را با خانه و خانواده سر و کاری نیست.

از داوود رشیدی دو فرزند به یادگار مانده و طبعا دخترش – لیلی – که چون پدر به بازیگری اشتغال دارد و ترجیح می دهد بیشتر در برابر دوربین خاله اش – مرضیه برومند- بازی کند نام آشناتر است.

حالا از این 5 نفر یکی رفته و من مانده ام که وقتی پس از این می‌خواهم برای چندمین بار «‌هزار دستان» علی حاتمی را تماشا کنم جایی که به صحنه‌های بازجویی از رضا تفنگچی  و آماده سازی لوازم شکنجه برای ترساندن او می رسم نفرت خودم را نثار مفتش شش انگشتی کنم که می گوید:

« ضیافت، حالاست. سفره کاغذ، پهن. قدح مرکّب، پُر. اشتهایت چه شد، قلم؟ بنوش. بنوشتن درآ! ای تشنه‌ی ایام محبس» یا به یاد خود بازیگر بیفتم و به یاد لطافت‌ها و زندگی و اندیشه انسانی او و از حال و هوای فیلم، خارج شوم؟

داوود رشیدی را می‌ستاییم. هم به خاطر فیلم‌هایی که بازی کرد و هم به خاطر فیلم‌هایی که قبول نکرد بازی کند. به خاطر وفاداری‌اش به علی حاتمی و به خاطر دوستی 50 ساله این 5 نفر و حالا یکی از این جمع کم شده است...
ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۲۱
در انتظار بررسی: ۳۰
غیر قابل انتشار: ۰
خبازي مقدم
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۴۹ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
9
267
عارفاني وارسته كه اندك اندك بدون جايگزين مناسب از بين ما ميروند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۲۸ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
2
9
البته استاد مشایخی در معمای شاه ایفای نقش کردند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۳۹ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
0
34
خدایش رحمت نماید
علی
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۵۳ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
0
28
گلهای داوودی یادش بخیر
بی نام
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۰۰ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
0
10
دقت کنید یعد مطب بنویسید جمشید مشایخی در معمای شاه بازی کرده
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
1
25
روحش شاد. . . . .
ناشناس
Germany
۲۳:۰۷ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۵
0
24
یاد تیتراژ پایانی هزاردستان افتادم.همون تابلو رو میگم با اون موسیقی تحسین برانگیز.
ناشناس
Canada
۰۰:۴۴ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
1
20
یادش به خیر. بازی اش رو خیلی دوست داشتم
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۰:۵۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
5
26
متاسفانه سینما حتی یک جانشین برای این 5 نفر تربیت نکرد. ما مانده ایم و امثال احمد پورمخبر.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۴۰ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
2
21
استاد برجسته و بی همتای هنر سینما نه عارف!!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۵۴ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
26
سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز ..... مرده آن است که نامش به نکویی نبرند.خدا رحمتش کند .
تبریزی
-
۰۷:۵۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
15
روحش شاد و یادش همیشه جاویدان
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۵۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
13
روحش شاد....
محمد
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۱۷ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
11
روحش شاد و یادش گرامی
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۴۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
23
5
بازیگر بزرگی بود و نیازی به این همه تعریف و تمجید و وا اسفاها ندارد. بازیگران بزرگتری در این مرز و بوم خواهد آمد.
داود
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۵۷ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
3
14
پس از این همه سال کی پیدا میشه جای این عزیزان رو پر کنه ؟!!!!!
محسن
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۰۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
8
جمشید مشایخی در معمای شاه حضور دارد
محسن
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۰۶ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
8
يكي از پنج اسطوره به خاك افتاد
بر خيز بزرگ مرد
اولين كس را بوسه اي ده
قدم در راه بگذار
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۱۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
7
خدا بيامرزش
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۳۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
1
9
افرین عجب شیوا و زیبا نوشتی
ناشناس
United States of America
۱۰:۳۴ - ۱۳۹۵/۰۶/۰۶
0
21
سواد این هنرمندان پیشکسوت و فرزندانی که از خود به یادگار گذاشته اند نشان می دهد که هنرمند واقعی کیست ، و متاسفم از اینکه در نسل جدید همچین چیزی نمی بینیم
واژگونی اتوبوس در جاده زاهدان به زابل با ۲۸ حادثه‌دیده و ۴ مصدوم موز چسب‌ خورده روی دیوار ۶.۲ میلیون دلار در حراجی فروخته شد موشک‌های ویژه حزب‌الله فراتر از تل‌آویو را هدف قرار دادند/ انهدام تانک مرکاوای ارتش اشغالگر کدام سامانه مرجع اصلی اطلاعات مکانی و سکونتی افراد است؟ وزیر علوم: در چند سال اخیر، ۲۵ درصد از استادان دانشگاه مهاجرت کرده‌اند /بسیاری به خاطر معیشت می روند پیش بینی آب و هوا در هفته آینده/ آغاز بارش‌ ها از دوشنبه با ورود سامانه جدید تصویب ۱۲۴ هزار میلیارد تومان طرح برای محرومیت‌زدایی از سیستان و بلوچستان روزهای آفتابی تیم‌های ایتالیایی در زمستان اروپا دستگاه های کارت خوان اولیه چه شکلی بودند؟ (فیلم) تاریخ برگزاری کنکور ۱۴۰۴ معلوم شد فرمانده سابق نیروهای مسلح اوکراین: جنگ جهانی سوم رسماً آغاز شده است انتصاب یک قاضی برای بررسی پرداخت غرامت به قربانیان جنایات جنگی استرالیا در افغانستان «خطای کنکورد»؛ تله هزینه‌های هدر شده امروز با حافظ: دلِ عالمی بِسوزی چُو عِذار بَرفُروزی بیشترین جست‌وجوی ایرانی‌ها در آبان ۱۴۰۳ چه بود؟(اینفوگرافی)