گفت و گو با سازندگان مجله صوتی هفدانگ

از اسناد اندک به جا مانده از ایران باستان، می توان دریافت که موسیقی همواره در نزد ایرانیان جایگاهی ویژه و خانه به خانه داشته. چه از هنگام هخامنشیان که بنا به گفته ای یکی از زبان و خط های به کار رفته در این دوران تنها برای موسیقی و آواز بوده و چه در دوران ساسانیان که شکوه آن در دربار خسروپرویز بیش از پیش هویداست.

به گزارش سایت "هنرآرت"، این آشنایی با موسیقی ایرانی پس از اسلام در ایران نیز دنباله داشت و هیچگاه از ذهن ایرانیان پاک نشده. این روند تا هنگام معاصر نیز دنباله داشته و با گسترش رفت و آمدها بین ایران و دیگر فرهنگ ها (به ویژه غرب)، موسیقی آن ها نیز به ایران آمد و مردم هر چه بیشتر با این سیک موسیقی آشنا شدند. هنوز هم می توان در جای جای ایران این دلبستگی به آشنایی و فراگیری موسیقی را در بین ایرانی ها دید. اما امروز با گسترش رسانه ها و اینترنت و شیوه های نوین ارتباط، نیاز به نشر و آشنایی همگان با سبک و ریشه و رویدادهای موسیقیایی احساس می شود؛ افسوس که به دلیل انحصار رسانه ی شنیداری و دیداری در ایران نزد صدا و سیما، فرصت سوزی های فراوانی شده در این سال ها و امکان ورود به این سازمان سترگ با آن بوروکراسی گسترده یا ناممکن می نماید و یا نیازمند گذر از هفت خوان رستم و برخی کارهای دیگر!

خوشبختانه با گسترش نفوذ اینترنت و دستگاه های همراه هوشمند و همچنین شبکه های اجتماعی، راهکار قانونی تازه ای برای هنرمندان و هنردوستانی که شور و دلبستگی خدمت کردن به هنر این کشور را دارند فراهم گشته. در همین راستا بود که از پاییز امسال و هم گام با زادروز استاد صدای ایران - محمدرضا شجریان - برنامه ی شنیداری (پادکست) به نام هفدانگ در فضای مجازی منتشر شد که بسیار مورد استقبال کاربران اینترنت شد و فصل تازه ای در فرهنگ سازی و آشنایی با موسیقی را در بین دوستداران آن گشود.

این برنامه ی شنیداری که هر ماه و در مناسب های ایرانی منتشر می شود، نتیجه ی تلاش دو برادر هنرمند هنردوست است که در کنار آشنایی با فضای موسیقی و هنری ایران و نواختن چندین ساز، با فضا و چهارچوب های اینترنت و شبکه های اجتماعی نیز آشنایی دارند. در همین راستا تصمیم گرفتیم تا برای آشنایی شما خوانندگان گرامی با سازندگان این برنامه - سعید و مسعود برزی - به گفتگو بنشیم که نتیجه ی آن پیش روی شماست:

* خودتان را معرفی بفرمایید.

سعید برزی: سلام به مخاطبان عزیز سایت هنرآرت، خیلی خوشحالم در خدمت شما هستم. من سعید برزی، لیسانس اقتصاد وکارشناسی ارشد موسیقی از دانشگاه هنر هستم البته اینها ربطی به هم ندارند (با خنده). از کودکی با تشویق پدر، مادر و برادر بزرگ ترم سنتور و آواز را شروع کردم. موسیقی را نزد استادانی چون داریوش طلایی، محمدرضا لطفی، مجید کیانی، سیامک آقایی، مهران مشگری، جهانگیر مهرپروران، احمد رضاخواه و علی جهاندار کار کردم. در دانشگاه هم از کلاس درس استاد شریف لطفی، امیر اسلامی، زنده یاد حامد مهاجر و هومان اسعدی بهره بردم. در حوزه رسانه هم از ابتدا به عنوان یکی از موسسان سایت دراب فعالیتم را شروع کردم و در حال حاضر در بخش موسیقی تیوال و عصر ایران نیز فعالیت می کنم.

مسعود برزی: من مسعود برزی هستم، لیسانس مدیریت بازرگانی و فوق لیسانس مدیریت رسانه از دانشگاه علامه طباطبایی. خیلی جالب بود زمانی که من و سعید با هم قبول شدیم تصادفا هردو دانشگاه علامه پذیرفته شدیم، من در رشته مدیریت بازرگانی، سعید هم در رشته اقتصاد. از همان دوران کودکی موسیقی کار می کردیم و موسیقی تبدیل به عضوی جدایی ناپذیر از زندگی ما شد و سه تار و آواز را نزد اساتیدی چون داریوش طلایی، مسعود شعاری، محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، علی بیانی، وصال عربزاده، مجید کیانی، جهانگیر مهرپروران و سیامک آقایی آموزش دیدم. فعالیت روزنامه نگاری را به طور حرفه ای از حوزه IT و در روزنامه فناوران شروع کردم و الان هم در یکی از ماهنامه های تخصصی این حوزه یعنی ماهنامه پیوست نوشتن را ادامه می دهم. در کنار این ها در حوزه موسیقی سایتی با نام دراب را به همراه برخی از دوستان راه اندازی کردیم و الان هم در بخش موسیقی تیوال و عصر ایران مشغول به فعالیت هستیم. در واقع سوای فعالیت روزنامه نگاری ام در حوزه آی تی بخش زیادی از فعالیت های من و سعید به طور مشترک در زمینه موسیقی است.

* چگونه شد به فکر ساختن پادکست هفدانگ افتادید و به سراغ روش های دیگر رسانه ای نرفتید؟

سعید برزی: یک دلیلش این بود که موسیقی عملا یک هنر شنیداری است، برای همین مخاطبان علاقه مند به این رشته جای این که در یک روزنامه یا سایت درباره یک مطلب موسیقیایی بخوانند، آن مطلب را می توانند بشنوند و الان با توجه به پیشرفت تکنولوژی و بهبود فضای اینترنت به صورت نسبی، بهتر می شود از این طریق با مخاطب ارتباط برقرار کرد.

مسعود برزی: در پاسخ به سوال شما و در ادامه صحبت های سعید باید بگویم که به سراغ روش های دیگر رسانه ای که رفته بودیم (با خنده). در تیوال هم فعالیت های زیادی در زمینه تولید پادکست داشتیم و الان هم داریم. در عصر ایران هم فعالیت های نوشتاری را دنبال می کنیم ولی رویکردمان در هفدانگ به خاطر تحلیلی بودنش، با فعالیت های گذشته مان متفاوت است.


* واژه ی «هفدانگ» از کجا آمده؟

سعید برزی: انتخاب اسم جزو سخت ترین بخش هایی هست که یک نفر برای شروع یک کار یا ایجاد یک برند باید انجام دهد. با مسعود تبادل نظر می کردیم و در حین هم فکری با هم، کلمه دانگ را پیشنهاد کردم. در واقع دانگ یک واژه تخصصی مختص به موسیقی ایران هست، به معنی فاصله چهارم یا تتراکورد در موسیقی غربی که به عربی هم معنای ذی الاربع می دهد که در رسالات قدیم موسیقی هم استفاده شده است. این واژه در موسیقی ایران بسیار استفاده می شده و الان هم کاربرد دارد و از نظر من اصطلاح قشنگ و جذابی بود و در عین حال موسیقیایی. در ادامه برای این که دوست داشتیم این اسم آهنگ و زیبایی بهتری داشته باشد، عدد هفت را کنار آن استفاده کردیم؛ چون در فرهنگ ما عدد نمادین و مقدسی هم هست و نمادهایی از آن در موسیقی ایرانی هم وجود دارد مانند هفت دستگاه. البته از شش دانگ که در آواز مصطلح است یک دانگ هم بالاتر می رود. (به خنده)

مسعود برزی: یادم است زمانی که سعید ایده اش را داد، در همین نرم افزار تلگرام چت می کردیم و در نهایت به اسم هفت دانگ رسیدیم ولی برای این که بهتر خوانده شود حرف «ت» را برداشتیم و شد هفدانگ.

* موضوع های برنامه را چگونه گزینش و تهیه می کنید؟

مسعود برزی: ما در ابتدا یک ساختار کلی را در قالب بخش های مختلفی مثل پرونده ویژه، چهره ماه، آلبوم ماه، کنسرت ماه، شعرخوانی و قرن راک در نظر گرفتیم و در کنار این ساختار کلی مد نظر داشتیم به برخی سوژه ها یا موضوعات به صورت ویژه بپردازیم؛ مثل ویژه نامه هایی که در مطبوعات منتشر می شود. به طور مشخص در پیش شماره هفدانگ می خواستیم هم زمان با زادروز استاد شجریان به عنوان چهره ماه به ایشان بپردازیم اما پس از اینکه کار را شروع کردیم با توجه به گستره آن در حین کار به این نتیجه رسیدیم که کل پیش شماره هفدانگ را به استاد شجریان اختصاص دهیم و با خود گفتیم چی بهتر از اینکه اولین شماره کارمان به طور کامل به چنین هنرمندی بپردازیم که شناسنامه موسیقی آوازی ایران هم به شمار می آیند. در کل باید بگویم دیدگاه ما در هفدانگ یک نگاه زنده و تحلیلی را در همه موضوعاتی که به آنها می پردازیم دنبال می کند.

سعید برزی: در واقع این توفیق را داشتیم که ابتدای کار هفدانگ با زادروز اسطوره آواز ایران، محمدرضا شجریان هم زمان شد چرا که جدای از خدمات ارزشمند ایشان به هنر ایران، عاشق صدای ایشان هستیم و آثارش لحظه لحظه خاطرات زندگی ما را در خود جای داده است؛ بنابراین پرداختن به ایشان در قالب چنین کاری یکی از آرزوهای ما و ادای دین کوچکی به این شخصیت بزرگ هنری ایران بود و خاطرات ساخت این کار برای ما بسیار جذاب و به یادماندنی شد.

* آیا گزینش موسیقی ها چه خارجی چه ایرانی فیلتری هم دارد؟

سعید برزی: نه، اصلا فیلتری نداریم در بحث های موسیقیایی. البته در دانشگاه من و مسعود موسیقی کلاسیک خواندیم و علاوه بر نوازندگی و آواز درس های دیگری مثل آهنگسازی، هارمونی، ارکستراسیون و ... را گذراندیم و برای همین تعصبی روی موسیقی خاصی نداریم. اگر به دو شماره ی قبل هم نگاه کنید متوجه می شوید نگاهمان بیشتر پدیدار شناسانه است؛ برعکس خیلی از اساتیدی که در محضرشان کار کردیم و در آموزه هاشون قایل به موسیقی از جنس خیر و شر بودند. به نظر من موسیقی عنصری هست که زیاد در این مرزبندی ها نمی گنجد. البته این هم داخل پرانتز بگویم یک سری سبک های موسیقی و صدای زن را هرچند هم به لحاظ موسیقایی مناسب باشد به دلایلی، نمی توانیم سراغشان برویم.

مسعود برزی: ما هم مجبوریم خط قرمز ها را رعایت کنیم، خط قرمزهایی که بعضا اصلا تعریف و قانون مشخصی درباره آنها وجود ندارد. بیش از این وارد این موضوع نمی شوم ولی درمورد سوالتان که پرسیدید به چه موسیقی هایی می پردازید، باید بگویم که دیدگاه ما در این موضوع کاملا رسانه محور هست. یعنی درست است ما کار موسیقی کردیم ولی این قسمت را بیشتر با دیدگاه رسانه ای می بینیم و با این دیدگاه به موضوعات می پردازیم. البته ناگفته نماند که بالاخره سلیقه ما هم در کار تاثیر دارد و نمی شود آن را انکار کرد.

* آیا برنامه ریزی برای روند و موضوع هایی که در برنامه ها ی آینده به آن ها خواهید پرداخت، دارید؟

سعید برزی: طبیعتا بله و گاهی این قدر موضوعاتی که در ذهنمان می پرورانیم گسترده می شود که نمی دانیم کی و چگونه به آنها بپردازیم. الان شاید 5 یا 6 موضوع در ذهن ما باشد که قرار است در آینده شکل بگیرد اما ترتیب این ها فعلا مشخص نیست که بدانیم چه زمانی کدام موضوع قابلیتش را دارد تا به آن پرداخته شود.

 مسعود برزی: همانطور که سعید گفت موضوعات زیادی در ذهن ما هست که علاقه مندیم روی آنها کار کنیم ولی گاهی اوقات ساختار دست را می بندد. به همین دلیل گفتم ما مرتب تست می کنیم ببینیم کدام فرم برای محتوایی که می خواهیم آن را انتقال دهیم بهترین حالت است.

* برای تامین هزینه های تولید چه کاری انجام می دهید؟

سعید برزی: یکی از بزرگ ترین چالش های بحث هنر ما، اقتصادش هست. تا اینجا سعی کردیم از پشتوانه های خودمان در عرصه هنر استفاده کنیم و خیلی از هزینه ها را برای این بخش با توجه به این چند سال فعالیتی که در حوزه رسانه و موسیقی داشتیم کاهش دادیم.

مسعود برزی: یک واژه که این روزها خیلی استفاده می شود و در اصطلاح مد شده «استارت آپ» هست که می توان آن را کسب و کارهای نو ترجمه کرد. هفدانگ یک استارت آپ هست و مدت زیادی از عمرش نگذشته و ما هم خیلی انتظار نداریم این چرخه اقتصادی به این زودی ها شکل بگیرد؛ اما مشخصا در این خصوص بسیار فکر کرده ایم و برنامه های منظم و موثری را برای آن در نظر گرفته ایم و خدا را شکر خیلی زودتر از آنچه فکر می کردیم مورد توجه قرار گرفته ایم و برای خودمان طرح تجاری این کار را هم از پیش معین کرده ایم و مرتب در حال به روز کردن آن هستیم.

* سایت هایی که نام آن ها روی کاور برنامه ها می آید، چه کمکی کردند؟

سعید برزی: کمک بسیاری در تبلیغات و پخش این کار در فضای وب انجام دادند. من اگر بخواهم کارم را جایی تبلیغ کنم باید کلی هزینه کنم ولی این وبسایت ها و پلتفرم ها به لحاظ تبلیغاتی ما را حمایت می کنند.

مسعود برزی: در حقیقت به خاطر اعتباری که پیش از این و به واسطه فعالیت هایمان در رسانه های مختلف ایجاد کردیم، توانستیم در تبلیغات و توزیع اینترنتی اتفاق ویژه ای را رقم بزنیم که در این میان سایت های عصر ایران و تیوال تاثیر ویژه ای داشته اند که جا دارد از مدیریت محترم این دو مجموعه تشکر کنم.

* برنامه ای هم برای گسترش دارید یا در حد ایده است؟

مسعود برزی: چشم انداز مشخصی را دنبال می کنیم و برای آن برنامه های معینی را هم تدوین کردیم ولی همه چیز را پله پله اجرا می کنیم.

سعید برزی: به منظور اینکه مخاطبان هفدانگ بتوانند بخش های مختلف رادیو را به صورت مستقل هم بشنوند به زودی وبسایت ساده ای را راه اندازی می کنیم تا مطالب به صورت مجزا و بخش بخش در آن منتشر شود. برای مثال اگر شنونده ای بخواهد فقط بخش «آلبوم ماه» را بشنود، تنها آن را دانلود می کند یا به صورت آنلاین گوش می کند. البته در کنار این اتفاق کماکان انتشار مجله صوتی هفدانگ را در سایت های دیگر خواهیم داشت.

* و سخن پایانی.

سعید برزی: امیدوارم مخاطب های عزیزی که مجله صوتی هفدانگ را می شنوند با نظراتشان ما را یاری کنند و این که در یک تعامل دو طرفه بتوانیم هنر موسیقی، هنری که در ایران کم لطفی های زیادی به آن می شود، از این طریق بهتر و دقیق تر بررسی کنیم و با تعمق بیشتری به مسایل و مباحث مربوط به موسیقی بپردازیم. هر چند این قبیل موضوعات بیشتر در رسانه ملی باید به آن پرداخته شود ولی متاسفانه به خاطر رویکرد صدا و سیما و برخی نهادها و سازمان های دیگر در این امر، امیدواریم بتوانیم به نوبه خودمان ارزش افزوده ای در این حوزه داشته باشیم.

مسعود برزی: اینترنت فضایی را به وجود آورده که بالاخره کسانی که در این حوزه احساس می کنند می توانند کاری انجام دهند، محتوای مد نظرشان را تولید می کنند. در واقع امروز با وجود رسانه های تعاملی، مخاطبان حق انتخاب بیشتری نسب به گذشته دارند و از این رو نقش بسیار مهم و عمده ای را در رشد و ارتقای رسانه ها ایفا می کنند. طبیعتا در فضای وب و اینترنت ما خیلی دوست داریم این تعامل ایجاد شود و من فکر می کنم بزرگ ترین سرمایه چنین رسانه هایی ارتباط مستقیم تر و بی واسطه تر با مخاطبان هست که امیدواریم با نظرات، پیشنهادات و انتقاداتشون ما را در مسیر رشد و تعالی فعالیت هایمان یاری کنند.