۰۳ دی ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۳ دی ۱۴۰۳ - ۰۱:۰۱
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۴۳۳۴۷۸
تعداد نظرات: ۹ نظر
تاریخ انتشار: ۱۳:۱۴ - ۰۵-۰۹-۱۳۹۴
کد ۴۳۳۴۷۸
انتشار: ۱۳:۱۴ - ۰۵-۰۹-۱۳۹۴
درنگی بر موانع توسعه یافتگی ایران (بخش سوم)

هفت مانع نظام آموزشی ایران در مسیر توسعه

به عنوان مثال فرزندان ایران در طول ۱۲ سال تحصیل فقط در حد سه سطر درباره کوروش کبیر می خوانند. از آن سو در حوزه دین هم نتوانسته ایم به شناختی رحمانی و عقلانی در نسل جدید برسیم.
مرتضی نظری
کارشناس آموزش و پرورش و توسعه انسانی

در سومین بخش از مجموعه "درنگی بر موانع توسعه یافتگی ایران"، به هفت مانعی که نظام آموزش و پرورش کشور در مسیر توسعه یافتگی به جا می گذارد، اشاره می کنم:

مانع اول: معلمانِ خسته و فرسوده

هر شغلی یک شاکله شخصیتی دارد که معرف آن شغل است. مثلا شاکله صنعت رامهندسان، شاکله بهداشت و درمان را پزشکان و پرستاران و شاکله فرهنگ را هنرمندان و نویسندگان تشکیل می دهند. درآموزش و پرورش این نقش را نه دانش آموز، نه مدیران کل ستادی و نه وزیر آموزش و پرورش بلکه «معلمان» بر عهده دارند. تصور عمومی بر این است که تمام بار تعلیم و تربیت رسمی کشور بر دوش معلمان نهاده شده. همیشه انتظارات از معلمان فراتر از تقدیر و پاداش آنها بوده است. از یک طرف کار اصلی تربیت در نظام رسمی را به معلمان می سپاریم اما معاش آنها را به جمله معروف «معلمی شغل نیست، عشق است» حواله می کنیم.

بار اصلی تربیت روی دوش معلمان است اما کارانه و ماهانه و پاداش را کارکنان اداری آموزش و پرورش می گیرند. معلمان احترام عملی می خواهند.

وظیفه وزارت آموزش و پرورش اما باید فقط پشتیبانی حرفه ای و توانمند سازی معلمان باشد. سواد و سطح دانش و مهارت معلمان باید سالانه مورد ارزیابی قرار گیرد. شغل معلمی در گزارش های جدید یونسکو به عنوان یک تخصص معرفی شده. معلمانی که فاقد مطالعه و سوادهای چندگانه هستند یا باید تقویت شوند یا بدون تعارف با دنیای معلمی خداحافظی کنند. اما در عوض باید برای معلمانِ توانمند؛ رفاه، مسکن، زندگی متوسط روبه بالا و نظام ویژه تأمین اجتماعی (بهداشت و سلامت) را فراهم آورد. با وجود معلم کم مطالعه، خسته، نا امید و بی حامی، از هیچ سندی نه تحولی بر می خیزد و نه امیدی به توسعه یافتگی می توان داشت.

مانع دوم: هویت ملیِ مخدوش دانش آموزان

دانش آموزی که عشق به کشور و میهنش را از مهد کودک حس کند و در مقاطع تحصیلی بالاتر این احساس تعلق را وجدان و درونی کند، در بزرگسالی نه به اختلاس گرایش پیدا می کند و نه از کارش می دزدد. ما عادت کردیم که برخورد با فساد و کژرفتاری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را از قوای قهریه و اهرم های پلیسی طلب کنیم حال آنکه از ریشه های تربیتی این آسیب ها غافلیم. دانش آموزانی که ریشه قوی در فرهنگ خود داشته باشند، در آینده به شهروندانی تبدیل می شوند که باهم کار کردن و کار گروهی را با باندبازی و قانون شکنی اشتباه نمی گیرند.
به عنوان یک کارشناس می گویم؛ اگر هویت ملی فرزندان ایران را جدی نگیریم
، در آینده ای نزدیک با آسیب های بسیار بزرگی مواجه خواهیم بود. نشانه های «بدهویتی» یا هویت مخدوش را در نسل جوان و نوجوان امروز به وضوح می توان دید.

تصور کنید! نسلی بی ریشه و بی اطلاع از دیرینه خود که هیچ چیز برایش مهم نیست! نه ایران، نه مردم و نه ارزشهای اخلاقی. چراکه امواج سهمگین و احاطه کننده فرهنگ جهانی نه دلش به حال ایرانیت بچه های ما می سوزد و نه تربیت دینی آنها. پس این مسولیت فرهنگی بر دوش مربیان رسمی و غیر رسمی است.

ما در تمام سالهای پس از انقلاب هنوز نتوانسته ایم به یک تعریف و تصویر متعادل از هویت ایرانی و اسلامی برای دانش آموزان برسیم. امروز ما با نسلی مواجهیم که نه تصویر درست و واقع بینانه ای از فرهنگ و تمدن ایرانی خود دارد و نه شناخت درستی از فرهنگ دینی. به عنوان مثال فرزندان ایران در طول ۱۲ سال تحصیل فقط در حد سه سطر آن هم بسیار تعارف آمیز درباره کوروش کبیر می خوانند. از آن سو در حوزه معارف دینی نیز نتوانسته ایم به شناختی معقول، رحمانی و عقلانی در نسل جدید دست یابیم.

دانش آموزان را بیشتر به ظواهر دین متمایل کرده ایم. مراد من، سنگین تر شدن کفه ایرانیت یا اسلامیت نیست بلکه نشان دادن واقعیات شکوه تمدنی و فرهنگی ایرانی و اسلامی در ذهن دانش آموزان است.

توسعه بدون فرهنگ، توسعه نیست. نمی توان ریشه یک نهال را خشکاند و بعد انتظار قد کشیدن آن را داشت.آموزش و پرورش باید منصفانه و آگاهانه به بچه ها کمک کند تا بفهمند که نه عشق به ایران نافی مسلمانی بچه هاست و نه مسلمانی آنها مزاحم افتخار به هفت هزار سال فرهنگ و تمدن آنها.

مانع سوم: شخصیت ضعیف و سرکوب شده دانش آموزان

توسعه از جنس رسیدن است نه از جنس رساندن. در رساندن، اراده های غیر مداخله می کنند و در رسیدن (رسش)، اراده خود فرد. رسیدن از جنس تربیت است و تربیت اساساً در شرایطی خودانگیخته، اختیاری، بدون فشار و اضطراب و بدون ترس، با مشارکت و مداخله آزادانه و آگاهانه فرد فرد یادگیرندگان معنی پیدا می کند.
هم آموزش و هم پرورش، اگر بدون مشارکتِ از سر تمایل و اختیارِ یادگیرندگان باشد، آموزش و پرورش نیست، اردوگاه کار اجباری است.

نظام آموزشی ما عموما با الگوی اقتداری و عمودی اداره می شود. ادبیات و سبک ارتباطی این نهاد مهم توسعه باید به ادبیات افقی متمایل شود. هیچ لزومی ندارد چشم یک میلیون کنشگر و نیروی فرهنگی و آموزشی به یک ساختمان زمخت سیمانی در خیابان سپهبد قرنی تهران خیره بماند که قرار است چه خوابی برای ۱۳ میلیون معلم و شاگرد ببینند.
سالهاست رویکردهای مدیریتی دنیا به ویژه در حوزه مدیریت آموزش به سمت کاهش تمرکز، برون سپاری، کاهش تصدی گری و تفویض منطقی امور معطوف شده اما آموزش و پرورش ما هنوز ارباب - رعیتی و متحدالشکل اداره می شود.

در ساختار آموزش و پرورش اقتداری سه گوهر گرانبهای توسعه یافتگی از دست می رود:

اول استقلال شخصیتی معلم و شاگرد، دوم قدرت انتخابگری که عصاره توسعه انسانی است و سوم تفاوت های فردی.

توسعه درون زا چیزی نیست جز شکوفایی ظرفیت های درونی و نیروی مغزی دانش آموزان. اما سبک کلاسداری فعلی ما و با این اتمسفر حاکم بر بیش از ۱۰۰ هزار مدرسه در ایران، توان تخیل و آفرینندگی بچه های ایران را به خاموشی و ضعف می کشاند. بچه های مدرسه ناخواسته با فشاری مواجهند که باید بنشینند، گوش کنند، بنویسند، امتحان بدهند و خداحافظ. چه ایده ها که در کلاس دیده نمی شود و چه استعداد ها که می پژمرد.

دانش آموز باید به حدی از اعتماد به نفس و بزرگ منشی برسد که؛ پرسش کند، نفی کند، رد کند، دوباره ببیند، خودش تجربه کند، بیازماید، به نقد بکشد، حرف بزند و از همه مهمتر «انتخاب کند». رسیدن به این نقطه، مستلزم کاهش تراکم جمعیت کلاس، کاهش تمرکز ستاد مرکزی وزارت آموزش و پرورش و ادارات و باز گذاشتن دست مدیران مدارس و معلمان برای فراهم آوردن میدان وسیعی از پرواز احساسات و اندیشه های دانش آموزان است.

* این بحث ادامه دارد و در روزهای آتی ، 4 مانع بعدی را مورد بررسی قرار خواهیم داد... .

ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۹
در انتظار بررسی: ۶۱
غیر قابل انتشار: ۰
خبازي مقدم
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۵۵ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
3
70
به شتر گفتند چرا گردنت كج است گفت كجايم راست است كه گردنم باشد
سيستم اموزشي ما ناكارامدتر ازاني است كه بيان كرد در كلاس دختر بنده معلم امده از روح وجن حرف ميزند حالا دخترم بدون همراه مادرش حتي حمام هم نميتواند برود شب روزش شده ترس وحشت
ابراهیم
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۱۴ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
2
57
نمونه بارز توسعه نیافتگی آموزش و پرورش کشور ما تولید دانشجویانی است که فقط دارای مدارک عالیه ولی تهی از بار دانش و سواد .
mer
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۵۳ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
1
45
اقای نظری از شما سپاسگذارم وخداوند بر توان شما بیفزایدبه مطالعه و پیگیری خود ادامه دهید تنها راه توسعه یافتگی اصلاح نظام آموزشی است .
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۳۵ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
3
20
Big like
hadad
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۳۷ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
1
28
بسیار زیبا و قشرده بیان شد.
دبیر فیزیک
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۴۰ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
1
46
احسنت
معلمان خسته
دانش آموزان بی هویت
آموزش و پرورش عقب مانده
نجفی
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۵۳ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
1
15
بسیار عالی بود.
لطفا ادامه دهید.
ahmadi
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۱۸ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
3
17
درود بر شما... بنظر کمی دیر نشده؟؟!!!
یونس موحد
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۵۱ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۵
2
28
بسیار عالی.
آیا دولتمردان و سیاستگذاران حوزه آموزش و پرورش اطلاعی از این موانع ندارند !!!!!!؟؟؟؟؟ و اینکه آیا غیر از اینست که سرنوشت هر مملکتی بسته به تربیت صحیح فرزندان آن کشور است ! پس ما به کدامین سو میرویم !! ؟ برای این کار همین امروز هم که شروع کنیم دیر است .امیدوارم که مقاله های اینچنین تلنگری باشد برای مراکز تصمیم گیری که...
فواید و خواص گیاه تاج خروس شگفت انگیز است + روش مصرف نفوذی یا شبکه نیابتی؟ ۲ کشته بر اثر سقوط جرثقیل تاور کرین در کرمانشاه تله‌پورت کوانتومی چیست؟ لحظه به رگبار بستن مناره یک مسجد در حال اذان توسط نظامیان اسرائیلی - غزه (فیلم) یک زن دارای تابعیت ترکیه در دولت جدید سوریه سمت گرفت جزییات تکان‌ دهنده از مرگ یک زن در مرکز نگهداری از معلولان تشکر ترامپ از ایلان ماسک به خاطر کمک به پیروزی در انتخابات (فیلم) بازداشت 3 نفر به دلیل آلودگی ۱۷۰ هکتار زمین کشاورزی در لرستان آتش گرفتن چادر‌های آوارگان بر اثر بمباران غرب خان یونس در جنوب نوار غزه توسط اسرائیل (فیلم) تکذیب روایتی از دیدار پزشکیان و رهبری با موضوع حجاب پست معنا دار خبرگزاری آناتولی ترکیه : در 22 روز اتفاق افتاد، 2 رئیس و 2 وزیر! (عکس) عضو شورای عالی فضای مجازی: مسئله رفع فیلترینگ این هفته در شورای عالی فضای مجازی به نتیجه خواهد رسید (فیلم) نماینده گم‌شده کنگره در یک مرکز مراقبتی پیدا شد لحظه باورنکردنی شکار تمساح توسط کوسه در سواحل استرالیا (فیلم)