آیا پوتین با ایران هماهنگ است؟

عصر ایران ؛ مازیار آقازاده - برای بسیاری از ناظران مسایل منطقه تحولات هفته های اخیر در سوریه چرخش هایی بسیار مهم و تعیین کننده به نظر می رسند.

استقرار ابزار و ادوات جنگی روسی در سوریه، ساخت پایگاه نظامی روسیه در لاذقیه، اعلام اعزام احتمالی نیروهای روسی به سوریه برای مبارزه با داعش و در کنار همه این تحولات تایید تلویحی این تحولات از سوی مقامات واشنگتن – با وجود برخی ابراز نگرانی ها- و سفر عجولانه هفته گذشته بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل به روسیه به همراه هیاتی عالی رتبه امنیتی همگی حکایت از وقوع تحولات جدیدی در عرصه دیپلماتیک و نیز میدانی در جنگ داخلی سوریه می دهد.

حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران روز جمعه در دیدار با جمعی از اصحاب رسانه های آمریکایی در نیویورک در پاسخ به سوالی درباره تحولات اخیر در سوریه اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران با وجود همکاری با روسیه برای حل و فصل بحران سوریه، با این کشور در ائتلاف خاصی نیست.

از سوی دیگر هفته گذشته حسین امیر عبدالهیان معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه به مسکو سفر کرد و با مقامات روسی درباره بحران سوریه رایزنی کرد. امیر عبدالهیان در مسکو اعلام کرد ایران و روسیه درباره راه حل بحران سوریه همکاری می کنند و این همکاری ادامه خواهد یافت.

اما سوال های جدی و جدیدی برای ناظران درباره تحولات هفته های گذشته در سوریه به میان آمده است و با کنار هم قرار دادن همه این تحولات ذکر شده، این سوال به میان می آید که آیا ایران و روسیه همان طور که در 4 سال و نیم گذشته در یک جبهه تقریبا واحد در مورد سوریه قرار داشته اند، درباره حضور موثر و میدانی روس ها در عرصه جنگ داخلی روسیه و استقرار نیروها و پایگاه های جدید روسی در منطقه نیز در هماهنگی کاملی هستند؟

با عبارت دیگر اگر زمانی نیروهای حزب الله لبنان به عنوان مهم ترین نیروهای سازمان یافته و منسجم خارجی در نقش حامی نیروهای دولتی سوریه در جنگ داخلی این کشور بودند و حتی در سال 2013 به حمایت این نیروها جنگ داخلی سوریه تا حدود زیادی به نفع نیروهای دولتی برگشت و اوضاع به نفع نیروهای حامی بشار اسد و به ضرر مخالفان مسلح تحت حمایت آمریکا، اروپا ، ترکیه و کشورهای عربی منطقه در آمد؛ آیا با افزایش حضور روسیه نیز همچنان می توان بر ادامه برتری دست " محور مقاومت " - مورد حمایت و رهبری ایران - در جنگ داخلی سوریه امید داشت؟

روسیه با افزایش حضور نظامی در سوریه به دنبال چه اهدافی است ؟ آیا روس ها می خواهند قدرت نمایی کنند و پس از انضمام شبه جزیره کریمه به خاکشان (در آوریل 2014) و به جان خریدن تحریم های اقتصادی غرب ، با به دست گرفتن کنترل امور در سوریه این پیام را به جامعه جهانی برسانند که روسیه از لاک حیاط خلوت پیرامونی خود علی رغم تحریم های کشورهای اروپایی و آمریکا بیرون آمده است و این تحریم ها تاثیری در قدرت و نفوذ ژئوپلتیک روسیه نداشته است.

آیا ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه با استفاده از اهرم سوریه می خواهد از کشورهای اروپایی و آمریکا امتیاز بستاند؟ در این صورت او تا چه میزان به ملاک ها و خط قرمزهای ایران در سوریه  متعهد خواهد ماند؟

ایران و روسیه در 4 سال و نیم گذشته از زمان آغاز ناآرامی ها و جنگ داخلی سوریه در دو نقش مکمل یکدیگر به یاری دولت بشار اسد شتافتند. روس ها بیشتر در سطح بین المللی کوشیدند با استفاده از اهرم حق وتوی خود جلوی افزایش فشارهای بین المللی بر اسد را بگیرند و به همراه چین سه بار قطعنامه کشورهای غربی علیه حکومت سوریه را وتو کردند.

ایران اما نقش موثر و فعالتری در حمایت از دولت اسد در سوریه داشته است. دولت ایران از سوریه پشتیبانی اقتصادی داشته است و از همه مهم تر نیروهای حزب الله لبنان که موتلف منطقه ای مهم جمهوری اسلامی به شمار می رود در عرصه جنگ داخلی سوریه و در میدان نبرد علیه گروه های تروریستی فعال در سوریه جنگیدند و جلوی پیشروی آنها به سمت مناطق تحت کنترل دولت سوریه را گرفتند.

حالا با ورود روسیه به ماجرا و در صورت به دست گرفتن اتاق جنگ داخلی سوریه از سوی روسیه، چه اتفاقی خواهد افتاد و شخص پوتین کارت امتیاز کنترل بر دولت دمشق و ماشین جنگی نیروهای حامی بشار اسد در سوریه را به چه قیمتی روی میز معامله خواهد گذاشت؟ و آیا اساسا پوتین با هدف معامله گری با غرب  (اروپا و آمریکا) وارد این عرصه شده است و یا اینکه هدف های بلندمدت تری از افزایش حضور نظامی در سوریه دارد؟ و آیا اساسا روسیه قادر خواهد بود هدایت ماشین جنگی حامی دولت بشار اسد را به دست بگیرد یا نه؟

اینها سوالات و ابهاماتی جدی است که پاسخ به آنها با رصد کردن تحولات سیاسی و دیپلماتیک و بحران سوریه و تحولات میدانی عرصه جنگ داخلی این کشور در روزها و هفته های آتی ، راحت تر می نماید؛

 اما یک نکته را نباید از نظر دور داشت و آن اینکه به نظر می رسد روس ها به لحاظ مشروعیت بین المللی چراغ سبز اقداماتی را  که می خواهند در هفته ها و ماه های آتی در سوریه انجام دهند، کسب کرده اند و این واقعیت را می توان از موافقت صریح واشنگتن با مشارکت روسیه و ایران در هر گونه راه حل سیاسی برای آینده سوریه و نیز پذیرش حضور احتمالی بشار اسد در هر گونه طرح سیاسی برای آینده سوریه از سوی مقامات اروپایی و آمریکا در روزهای گذشته ، متوجه شد.