دو عامل در قیمت‌گذاری نفت موثر است: یکی عوامل بنیادی و نظام عرضه و تقاضاست و دیگری عوامل روانی، که با توجه به شرایط و موقعیت می‌توانند بر قیمت نفت تأثیر بسزایی داشته باشند.

به گزارش شرق، در شرایط فعلی، عوامل بنیادین وضعیت مناسبی ندارند؛ تقاضا به ‌شدت کاهش یافته است و عرضه نیز به‌وفور وجود دارد. همچنین اخباری از اقتصاد جهانی، به‌ویژه کشورهای آسیایی، می‌رسد که حاکی از نابسامانی شاخص‌هاست.

اقتصاد چین به‌دنبال سقوط سهام بورس این کشور، آسیب دیده و تقاضا نیز در آن به شدت کاهش یافته است. به‌عبارتی می‌توان گفت در یک سال اخیر، موتور رشد اقتصادی چین بسیار کند شده، درحالی‌که بخش درخور توجهی از تقاضای انرژی مربوط به اقتصاد این کشور بوده است.

مسئله دیگری که وجود دارد این است که با کاهش تقاضا در کشورهایی که قدرت اقتصادی بالایی دارند، اقتصادهای مرتبط با این کشورها نیز متأثر می‌شود و تقاضای آنها نیز کاهش می‌یابد. پس همه شرایط برای کاهش روزافزون تقاضا مهیاست و دراین‌بین، عرضه نیز با قدرت وجود دارد و متأسفانه کم هم نمی‌شود.

در آخرین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت- اوپک- سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه با توافق اعضا تثبیت شد؛ اما با وجود این مسئله، هیچ تدبیری برای کنترل این میزان تولید اندیشیده نشد و در شرایطی که حتی همان ٣٠ میلیون بشکه نیز بیش از تقاضای اقتصاد جهانی بود، راه برای اضافه‌تولید اعضا باز گذاشته شد.

براین‌اساس، شاهد هستیم گاهی تولید اوپک تا حدود ٣٢ میلیون بشکه در روز هم افزایش یافته است. در نشست اوپک، همه اعضا سقف تولید روزانه ٣٠ میلیون بشکه را پذیرفتند؛ اما عملا با اضافه‌تولید هم مخالفتی نشد. این در شرایطی است که نفت ایران هنوز به بازار عرضه نشده است و اعضا نیز قرار بود تلاش کنند جا برای ورود نفت ایران باز شود؛ اما دسته دوم از عواملی که بر قیمت نفت تأثیر زیادی دارند، عوامل روانی هستند.

در اوضاع فعلی که عوامل بنیادین بازار نفت در شرایط نامساعدی به‌سر می‌برند، اظهارات مقامات نفتی کشورمان هم می‌تواند به روند نزولی قیمت نفت در بازارهای جهانی کمک کند. افزایش عرضه نفت ایران در حالی به عنوان یک عامل روانی مؤثر بر بازار نفت جهانی ظاهر شده است که هنوز نه تحریم‌های ایران لغو شده و نه تولید افزایش یافته، اما ساز آن کوک شده است.

اظهارنظرهای پی‌درپی پیرامون ورود نفت ایران به بازار، اعلام اینکه هرچه شود و قیمت نفت به هرکجا برسد، به تولید نفت ایران اضافه خواهد شد و مسائلی ازاین‌‌دست هم به جو روانی موجود دامن می‌زند.

چرا باید چند ماه جلوتر از اینکه این عامل بخواهد اثرگذار شود، بر آن اصرار کنیم تا بازار متأثر شود؟ این در حالی‌ است که موعد لغو تحریم‌ها و اضافه‌شدن تولید نفت ایران، احتمالا به اواخر پاییز و اوایل زمستان می‌رسد و در آن زمان مطمئنا افزایش تقاضای فصلی، به راحتی می‌تواند اضافه‌تولید ایران را جذب کند.

پس دلیلی برای این حجم اظهارنظر وجود ندارد. فراموش نکنیم نفت ایران هر سِنت ارزان‌تر فروخته شود، برخلاف منافع ملی و به زیان مردم و کشور است. پس در شرایطی که همه عوامل بنیادین و روانی دست به دست هم داده‌اند تا قیمت نفت هر روز پایین بیاید، حتما باید برای موضع‌گیری‌های کارشناسی مبتنی بر شناخت فضای روانی موجود، تدبیر داشت.

تماشاخانه