سلطان قابوس؛ یک میانجی خوب

عصرایران؛ رضا غبیشاوی - مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 یا صحیح تر بگوییم ایران و آمریکا به توافق ختم شد و دو طرف توانستند به راهکار مسالمت آمیزی برای حل اختلاف دست یابند.

این توافق و مذاکرات گرچه از 12 سال قبل آغاز شده بود اما از یک مقطع به بعد با تغییر اساسی و مهمی روبه رو شد تا مذاکرات ضمن خروج از بن بست، در مسیر توافق قرار بگیرد. این تغییر مهم، پذیرش موضوع غنی سازی اورانیوم ایران از سوی آمریکا بود. این موضوع محور توافق فعلی و خط قرمز اصلی ایران در مذاکرات هسته ای با طرف های خارجی نیز بود.

همان مقطعی که علی اکبر صالحی وزیر وقت خارجه ایران در اسفند 91 به خبرنگاران وعده داده بود خبرهای خوشی در راه است و از این به بعد آمریکا هیچ تحریم جدیدی را علیه ایران اعمال نخواهد کرد.

پذیرش غنی سازی ایران از سوی آمریکا نیز نه در مذاکرات هسته ای عادی ایران و گروه 1+5 بلکه در گفتگوهای محرمانه و دوجانبه مقامات ایرانی و آمریکایی به میزبانی عمان عملی شد یعنی احتمالا در فاصله بین سال های 89 تا 92 . در این مذاکرات آمریکا برخلاف قطعنامه های شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد، پذیرفت ایران غنی سازی داشته باشد.
 
این مذاکرات به پیشنهاد و میانجیگری سلطان قابوس پادشاه عمان انجام شد. او در سال 88 در سفری کم سابقه به تهران ضمن دیدار با آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری، پیشنهاد انجام مذاکرات مستقیم و دوجانبه ایرانی ها وآمریکایی ها در عمان را مطرح کرد. این پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفت.

این سفر سلطان قابوس به تهران بعد از انتخابات جنجالی سال 1388 انجام شد و به همین دلیل با انتقاداتی هم روبه رو شد گرچه مسقط اهمیتی برای آنها قائل نشد.

عمان قبل از این برای زمینه سازی میانجیگری درباره موضوع هسته ای، واسطه گری را از موضوعات کوچکتر یعنی آزادسازی اتباع ایرانی و آمریکایی در آمریکا و ایران آغاز کرد و زمینه آزادی شهروندان دو کشور را فراهم کرد و در این زمینه تحسین تهران و واشنگتن را برانگیخت و توانمندی خود را در این حوزه، ثابت کرد.

علاوه بر این، سلطان قابوس در کمال امانتداری میزبان مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا بود بدون اینکه هم پیمان سنتی اش یعنی عربستان سعودی از موضوع مذاکرات آگاه شود که اگر مطلع می شد در کنار اسرائیلی ها، قطعا مانع از مذاکرات می شدند و تماس های مستقیم میان واشنگتن و تهران را عقیم می گذاشتند.


سلطان قابوس بعد از این هم مذاکرات را پیگیری کرد و پس از آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی در سال 1392 او نخستین رهبر خارجی بود که به تهران آمد و در ادامه بارها تلاش کرد مذاکرات هسته ای مسیر کامیابی را طی کند و به سرانجام برسد.
سفر 1392 سلطان به تهران، موضوع میانجیگری وی را برملا کرد و رسانه ها از آن آگاه شدند.

به ثمر رسیدن مذاکرات هسته ای و در نتیجه آن برداشته شدن تحریم ها و پذیرش فعالیت های اتمی ایران را نمی توان به دور از تلاش های عمان و شخص سلطان قابوس دانست.
به نظر می رسد عمان و نقشی میانجیگری سلطان قابوس را می توان بازهم برای حل و فصل دیگر مسائل و اختلافات مورد استفاده قرار داد.