مذاکرات هسته ای ایران پس از دو سال بالاخره روز 23 تیرماه در وین به سرانجام رسید و دو طرف فصل جدیدی از همکاری و دیپلماسی در خصوص حل و فصل کامل موضوع هستهای را آغاز کردند.
تیم مذاکرهکننده هستهای ایران پس از 18 روز که البته برخی اعضا حدود دوماه و برخی دیگر بیش از یک ماه است در وین به سر می برند محل مذاکرات را به مقصد خانه ترک کردند.
خبرنگارانی که در مسیر بازگشت به تهران ظریف را همراهی میکردند در میانه راه به سمت فرودگاه با این خبر که مقصد اول هواپیمای حامل وزیر و همراهانش مشهد مقدس است و هیات مذاکره کننده توقفی کوتاه برای زیارت امام رضا (ع) خواهد داشت غافلگیر شدند.
با وجود خستگی کار و سه هفته مذاکرات اما لذت زیارت امام هشتم هر چند کوتاه اما دلچسب بود.
حضور وزیر خارجه بعد از توافق فرصتی مغتنم بود تا سوالاتی از وی درباره حال و هوای شب توافق و تحولات آن از زبان او بشنویم.
او درباره تصمیمش برای سفر به مشهد پس از توافق به خبرنگاران حاضر در هواپیما گفت: اولا میرویم خدمت امام رضا (ع) و بعد اینکه به بچهها(دیپلماتها) قول داده بودم اگر توافق انجام شود برویم خدمت امام رضا (ع)، به هر حال امام رضا تمام افتخار ایران و همه چیز ماست.
وزیر خارجه ایران که خبر سفرش به مشهد در برخی رسانه ها منتشر شده بود به محض ورود به شهر با استقبال مسئولان استانداری و دیگر مقامات راهی بارگاه امام رضا (ع)شد.
با نزدیک شدن به بارگاه برخی از مشهدیها با در دست داشتن پرچم ایران سوار بر خودروهایشان اتوبوس حامل وزیر خارجه و اعضای تیم مذاکره کننده را همراهی و برای او دست تکان میدادند.
در صحن حرم نیز تعدادی از جوانان مشهدی با شعار "دکتر متشکریم" از ظریف حمایت کردند. محمد جواد ظریف در این سفر با به تن کردن لباس خدامی به پابوس امام رضا (ع) رفت.
* توافق در ساعت 23
ظریف در پاسخ به خبرنگار ایسنا که از وی پرسید لحظه توافق دقیقا کی بود؟ گفت: حدود ساعت 23 دوشنبه بود که به توافق کلی رسیدیم و بعد از آن معاونان برای تکمیل متن وارد کار شدند که فکر می کنم کار آقایان روانچی و عراقچی تا حدود سه و نیم صبح به طول انجامید.
وی در پاسخ به اینکه چرا همان نیمه شب خبر توافق اعلام نشد درحالی که منابع نزدیک به مذاکرات نهایی شدن توافق خبر میدادند گفت، گفت: قرار شد خانم موگرینی موضوع را اعلام کنند که به چه نحو و کی اعلام شود و ما هم که بچه خوب و حرف گوش کنی هستیم. (لبخند)
ظریف در پاسخ به سوال دیگر ایسنا مبنی بر اینکه آیا شما هم مثل جان کری وزیر خارجه آمریکا در روزهای آخر و ساعات پایانی برای نهایی کردن تصمیمات با تهران در تماس بودید؟ اظهار کرد: ما در سطحی اجازه کار داشتیم و از این لحاظ وضعیت و سیستم ایران نسبت به آمریکا بسیار بهتر است. ما حدود کار خود را می دانستیم. البته روزی دو، سه گزارش کلی برای آقای روحانی می فرستادیم و در این میان دوبار هم مشورتهایی مستقیم صورت گرفت که یک بار آن در بازگشت یک روزه من به تهران بود. البته سفر من از قبل طراحی شده بود و از سوی دیگر این دلیل را داشت که اجازه ندهیم با آمدن وزیران خارجه میز مذاکره شلوغ شود.
وزیر خارجه ایران در پاسخ به سوال دیگر ایسنا که اگر به توافق نمی رسیدید همین طور مذاکرات ادامه می یافت گفت: ما واقعا ضرب الاجلی نداشتیم و ضرب الاجلها مربوط به اتحادیه اروپا بود که نگران بودند تمدید برای یک هفته، یک ماه و بیشتر موج منفی ایجاد می کند.
وی ادامه داد: مخصوصا بعد از اینکه آمریکاییها از ضرب الاجل 9 جولای عبور کردند دیگر فشاری نبود و کار را دنبال کردیم.
ظریف تاکید کرد که ما از روز اول گفتیم هیچ ضرب الاجلی نداریم و اگر ادامه می یافت "من می ماندم" اما باید بودید و می دیدید که دوشنبه شب لاوروف و فابیوس چه کار میکردند که مساله همان شب تمام شود.
اما سوالی که ظریف در برابر آن سکوت کرد موضوع حضور نیافتن سرگئی لاوروف در مراسم قرائت بیانیه مشترک در مرکز رسانه ای وین بود.
با وجود آنکه وزیر خارجه روسیه در نشست عمومی وزیران خارجه ایران و 1+5 حضور یافت و به همراه دیگران وزیران در مقر سازمان ملل عکس یادگاری گرفت و در حالی که عکاسان و تصویربردارن حضور وی در مرکز رسانه و در پشت صحنه را تایید می کنند و حتی عکسهایی از حضور وی منتشر شد اما از سوی مقامات ایرانی و نیز محمد جواد ظریف پاسخ ابتدایی به این عدم حضور این بود که لاوروف قرار بود برای مراسم شام در ازبکستان حضور یابد و اصرار داشته است که مذاکرات تا ساعت 24 دوشنبه شب تمام شود اما او راضی میشود با توجه به ادامه مذاکرات تا نیمه شب در وین بماند. با این حال ظریف در برابر اینکه لاوروف با وجود آنکه در سالن کنفرانس حضور داشت اما بر روی سن نیامد سکوت کرد.
روز سه شنبه و قبل از ساعت 10:30 بیش از 500 خبرنگار، تصویربردار از رسانههای مخلتف در مرکز رسانهای وین حاضر شدند تا پس از برگزاری نشست عمومی وزیران دو طرف در جمع خبرنگاران حضور یابند و بیانیه مشترک را قرائت کنند.
جان کری، اولین وزیری بود که با دو عصای زیر بغل وارد سن شد و پس از آن فیلیپ هاموند و بعد ظریف و سایرین اما خبری از لاوروف نبود. وزیران گویی خود از نبود لاوروف غافلگیر شده بودند، با اشاره دست و نگاه به اطراف انگار چیزی را جستجو می کردند و بعضی از آنها نیز نیم نگاهی به پشت صحنه داشتند تا شاید از لاوروف نشانی بیابند. آنها حتی جای لاوروف مقابل پرچم کشورش را خالی نگه داشتند. اما او نیامد و شش وزیر به علاوه موگرینی بعد از دو دقیقه سن را ترک کردند. ظریف و موگرینی پس از وقفه ای کوتاه برای قرائت بیانیه مشترک بدون دیگر وزیران به روی سن برگشتند.
تصاویری که بعد از این مراسم از پشت صحنه حضور وزیران در محل کنفرانس منتشر شده است و اغلب توسط عکاسان و همراهان آنها بوده، نشان میدهد که وزیران خارجه از طریق یک تلویزیون شاهد قرائت بیانیه توسط ظریف و موگرینی هستند.
پس از اعلام توافق بر سر متن برنامه جامع اقدام مشترک و در حالی که قرار بود متن فارسی و انگلیسی آن هماهنگ با هم در رسانهها و سایتهای مختلف منتشر شود، اما هنوز ساعتی نگذشته متن انگلیسی در برخی سایتها منتشر شد که به نظر میآید این اقدام از سوی روسها صورت گرفته است؛ اقدامی که حتی محمد جواد ظریف در کنفرانس خبریاش مقابل رسانههای ایرانی در کوبورگ نسبت به آن انتقاد کرد و آن را خلاف توافق میان طرفین عنوان کرد.
به همان اندازه که امروز بسیاری از مردم عادی برای دیدن یا گرفتن یک عکس کنار محمد جواد ظریف اشتیاق دارند، در بین خبرنگاران نیز این اشتیاق دیده می شود.
بازار عکسهای سلفی در حالت های مختلف در هواپیمای وزیر هنگام بازگشت از وین داغ، داغ بود و در این میان برخی برای ثبت یک عکس از سر و کول همکاران خود بالا می رفتند.
خنده های ظریف سوژه یکی از خبرنگاران شد و گفت اگر در برنامه خندوانه حضور پیدا کنید "خنده" شما رکورد می زند و ظریف در پاسخ با خنده گفت می خواهند من بروم آنجا و فیلمم کنند.