دریافت سود نقدی در مجامع پرترافیک تیرماه تنها نقطه امید فعالان بازار سهام بود که از سه شنبه گذشته در بازار سهام نشانه هایی از برگشت شرایط دیده شد.نشانه های برگشت بازار در حالی به یقین نزدیک می شود که ارز در بازار تهران به میزان قابل اعتنایی تضعیف شده است.

عصر ایران ؛ علیرضا باغانی^* - برای بورسی که از 16 فروردین ماه سال جاری تاکنون تکانه مثبت قابل اهمیتی به خود ندیده و در 75 روز معمولا یا منفی بوده و یا درجا زده،رشد 1000 واحدی شاخص یک اتفاق هیجان انگیز و بزرگ است.

فعالان بازار سهام در حالی با ناامیدی کامل خود را برای تابستان داغ و ماه مبارک رمضان آماده می کردند و دریافت سود نقدی در مجامع پرترافیک تیرماه تنها نقطه امید آن ها بود که از سه شنبه گذشته در بازار سهام نشانه هایی از برگشت شرایط دیده شد.
نشانه های برگشت بازار در حالی به یقین نزدیک می شود که ارز در بازار تهران به میزان قابل اعتنایی تضعیف شده است.

دستیابی به یک توافق و البته برداشته شدن فشارهای بانکی و باز شدن سوئیفت می تواند نرخ دلار زیر 3300 تومانی کنونی را تقریبا تا 3100 تومان به پایین هل دهد و حداقل 5 درصد از ارزش آن بکاهد.

با این فرض بانک مرکزی خود را برای تطابق قیمتی دلار رسمی با آن آماده می کند. دلار رسمی تا روز پنجشنبه 2912 تومان شده و فاصله به مراتب کمتری با نرخ دلار آزاد یافته است.

پروسه توافق با غرب در حالی وارد مراحل نوشتن متون نهایی شده که اعتراضات مخالفان توافق به اشکال مختلف بروز می کند و در مجلس نیز مصوبات محکمی در مقابل آن تصویب می شود.در دولت اما همچنان با امیدواری این مذاکرات پیگیری می شود و کارشناسان و معاونان وزیر خارجه تا روز دهم تیر ماه در وین خواهند ماند.

هر چند افت قیمت دلار برای صادرکنندگان بورسی خبری خوبی نیست، اما تنزل این ارز معتبر می تواند نشانه ای از در پیش بودن توافق هسته ای باشد.در کنار افت قمیت دلار که یک نشانه خوب برای بورس است،رشد ارزش معاملات روزانه و همچنین سنگینی وزنه خرید حقیقی ها نسبت به حقوقی ها (در آخرین روز معاملاتی هفته حقیقی ها 68 درصد از ارزش ریالی خریدها را بر عهده داشتند و در مقابل 53 درصد از فروش ها توسط بازیگران حقیقی رقم خورده است)دیگر نشانه هایی است که می تواند از برگشت قطعی بازار سهام و اصطلاحا پایان خشکسالی 530 روزه یا به تعبیری واضح تره حدودا 18 ماهه بازار سهام خبر دهد،دوران خشکسالی که از دقیقا از 15 دی 92 شروع شد و شاخص بورس را از قله 89500 واحدی به زیر کشید.

در مجموع روز چهارشنبه تمام شاخص ها رکورد هفته های اخیر را شکستند.علاوه بر صعود 1001 واحدی شاخص کل ، ارزش معاملات سهام و حق تقدم در شکل عادی خود به 142 میلیارد و 700 میلیون تومان رسید که در مقایسه با روز سه شنبه رشد 117 درصدی داشت.

تعداد نمادهایی که بیش از یک میلیارد تومان داد و ستد شدند از 10 نماد در روز سه شنبه به 34 نماد رسید که 73 درصد از ارزش معاملات را در اختیار داشتند.تعداد نمادهایی که با وجود عدم توقف معامله نشدند از 50 نماد روز سه شنبه به 27 نماد کاهش پیدا کرد .روز چهارشنبه از ابتدای ساعت معاملات جو مثبت و افزایش تقاضا وجود داشت عاملی که تا دقایق پایانی ادامه پیدا کرد اما در دقایق پایانی افزایش عرضه ها به خصوص در صنعت بانکداری را شاهد بودیم.

اما به لحاظ تکنیکی زمانی می توان از برگشت قطعی بازار سخن گفت که سد 63.700 واحدی به طور قطعی شکسته شود. در حالی که هم اکنون شاخص در سطح 63.560 واحد قرار دارد.همچنین لازم است که ارزش معاملات خرد به بالاي ٢٠٠ ميليارد تومان برسد.

پایان خشکسالی 18 ماهه بورس/18 ماه فراوانی در راه است؟

بنابراین اگر بازار شنبه و یکشنبه بتواند در مقابل عرضه های احتمالی دوام بیاورد و شاخص بورس نیز موقعیت کنونی خود را حفظ کند می توان رفته رفته از پایان خشکسالی بورس که به قیمت زیان 60 درصدی سرمایه گذاران بازار سهام تمام شده(30 درصد افت شاخص و 30 درصد عقب ماندن از تورم 18 ماهه) سخن گفت.

ارزش معاملات کل هفته در دو بازار بورس و فرابورس 1.169میلیارد تومان بود که جهش زیادی نسبت به هفته گذشته نداشت.ارزش معاملات خرد ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) در بازار بورس و فرابورس معادل330 میلیارد تومان رقم خورد.این در حالی است که رشد شاخص بورس از ابتدای هفته تا انتهای هفته ( از 62.322 تا 63.560 واحد ) معادل 1.98 درصد بود و شاخص فرابورس هم از ابتدای هفته تا انتهای هفته توانست خود را از 691 تا 700 واحد بالا بکشد و 1.3 درصد رشد کند.

فعلا 30 درصد در سهام باشید

اما بازار سهام با ورود به ماه مبارک رمضان به طور سنتی با رکود معاملاتی می تواند رو برو شود از طرفی دیگر از اول تیرماه گزارش های 3 ماهه بیشتر شرکت ها روانه سامانه کدال خواهد شد و از این حیث لازم است که علاقه مندان به بورس در نحوه سرمایه گذاری در بازار سهام احتیاط بیشتری را به خرج دهند.اکنون می توان گفت که بهترین زمان برای خرید سهام در بورس است اما تنها کافی است که خللی در روند مذاکرات هسته ای به وجود بیاید مثلا حتی اگر اعلام شود که مذاکرات تمدید می شود نیز بازار بورس براحتی می تواند دوباره دوران رکود و خشکسالی را از سر بگیرد.در این میان رکود سنتی رمضان و گزارش های 3 ماهه ای که احتمالا چندان دلچسب نخواهند بود نیز می توانند شرایط نامناسب احتمالی را تشدید کنند.

با این حال پیشنهاد می شود دارندگان سرمایه مازاد 30 درصد از سرمایه خود را وارد بازار سهام کرده و سهام صنایعی همچون خودروسازی،بیمه ،حمل و نقل و بانکداری را با دید میان مدت و بلند مدت خریداری کنند.30 درصد دیگر از سرمایه خود را می توانید به خرید اوراق مشارکت و صکوک حاضر در بازار سهام که دارای بازدهی ثابت و تضمین شده است اختصاص دهید و 40 درصد دیگر را همچنان در بانک نگاهدارید تا بتوان اطمینان بیشتری به آینده کرد.

در جدول زیر جزئیات 16 اوراق قابل معامله در بازار سهام از نظرتان می گذرد:

سررسید	نرخ سود	ضامن	دوره پرداخت سود	نام اوراق	ردیف
96.7.9	20٪	سرمایه گذاری امید و معادن و فلزات	3ماه یک بار	اجاره چادرملو(صچاد)	1
96.10.22	20٪	سرمایه گذاری تامین اجتماعی	ماهانه	اجاره رایتل(صایتل)	2
96.12.27	20٪	شهرداری مشهد و دولت	3ماه یک بار	مشارکت شهرداری مشهد(مشهد9612)	3
97.4.4	20٪	بانک خاورمیانه	3ماه یک بار	اوراق اجاره بوتان(بوتان)	4
97.10.20	20٪	سرمایه گذاری امید	3ماه یک بار	اوراق اجاره پترو امید(صامیا)	5
95.10.22	20٪	بانک پارسیان	3ماه یک بار	اوراق مرابحه مگا موتور(صمگا)	6
97.5.28	20٪	موسسه اعتباری کوثر	3ماه یک بار	اجاره کاشی پرسپولیس	7
97.1.23	20٪	موسسه اعتباری کوثر	3ماه یک بار	اوراق مشارکت نفت و گاز پرشیا	8
95.12.27	20٪	بانک شهر	3ماه یک بار	اوراق مشارکت دزفول	9
96.1.28	20٪	بانک اقتصاد نوین	3ماه یک بار	اجاره لیزینگ رایان سایپا	10
97.12.18	22٪	بانک رفاه	3ماه یک بار	اوراق اجاره رایتل2	11
98.12.25	22٪	بانک صادرات	3ماه یک بار	اوراف مشارکت رایان سایپا	12
97.12.18	22٪	شهرداری تبریز و دولت و بانک شهر	3ماه یک بار	اوراق مشارکت قطار شهری تبریز	13
97.2.28	20٪	موسسه مالی و اعتباری کوثر	3ماه یک بار	اوراق اجاره قائد بصیر	14
95.5.5	20٪	بانک گردشگری	3ماه یک بار	مشارکت نارنجستان	15
98.2.19	22٪	موسسه اعتباری عسکریه	3ماه یک بار	مشارکت سیمان کردستان	16

دغدغه های بعد از توافق

اما در حالی که کشور در آستانه بزرگترین گشایش سیاسی و اقتصادی خود قرار دارد که بیم و امیدهای فراوانی نیز برای فعالان اقتصادی وجود دارد.بی شک تاثیر هر رخداد مثبت اقتصادی بستگی به ظرفیت هایی دارد که در درون هر اقتصادی وجود دارد. این ظرفیت ها شامل همه ظرفیت های نهادی، سازمانی و سرمایه انسانی می باشد. این موضوع آن قدر اهمیت دارد که بسیاری از جوامع حتی با بروز رخدادهای منفی توانسته اند با تکیه بر همین ظرفیت ها این تهدیدها را به فرصت های بی نظیری برای اقتصاد خود تبدیل نمایند. در واقع بیم ها ونگرانی های فعالان و صاحب نظران اقتصادی در صورت توافق ها ناشی از نگرانی های ناشی از ظرفیت های کنونی اقتصاد ملی در بهره گیری از این فرصت هاست.

غلامرضا سلیمانی امیری خبره بازار سرمایه و مدیرعامل سرمایه گذاری غدیر در تحلیلی از شرایط بازار سهام گفته است: ایجاد توافق هسته ای موجب آن می شود که فعالان اقتصادی نسبت به آینده اقتصاد ملی خوشبین شده و در این صورت ورود پس اندازهای خرد به بازارهای سرمایه از جمله بورس سرعت بیشتری پیدا کند. اما نکته نگران کننده در این زمینه شکل گیری الگوهای ذهنی فعالان بازارسرمایه در چند سال اخیر بوده که بیشتر رویکردی کوتاه مدت و متمرکز بر نوسان گیری بوده است. این درحالی است که یک بازار سرمایه پویا نیازمند رویکرد بلندمدت عاملان اقتصادی به این بازار می باشد.

این الگوی ذهنی موجب آن می شود که شرکت کنندگان بازار سرمایه بسیار کم حوصله بوده و خود این امر می توانند زمینه ساز فرصت طلبی گروه ها و افراد سودجو و در نهایت از دست دادن این فرصت گردد.
بیم دیگری که ناشی از دل نگرانی نسبت به ظرفیت های سازمانی، نهادی و سرمایه انسانی اقتصاد ملی وجود دارد، تمرکز اندک فعالان اقتصادی به ورود کالاهای سرمایه ای در مقایسه با کالاهای مصرفی است. هر توافق بین المللی می تواند زمینه ساز گشایش ارزی برای اقتصاد ملی گردد و بیم آن وجود دارد که به دلیل فقدان ظرفیت های لازم و البته برخی مطالبات به حق جامعه ناشی از تنگناهای تحریم، این گشایش ارزی بیشتر صرف ورود کالاهای مصرفی گردد.

این درحالی است که به دلیل رشد اندک انباشت سرمایه در سال های اخیر، کشور ما نیازمند سرمایه گذاری گسترده در حوزه های مختلف اقتصادی است.با آشکار شدن زمینه توافق بین المللی و وجود ظرفیت های بالای اقتصاد ایران، کشورهای بسیاری به دنبال برقراری ارتباط با گروه های مختلف اقتصادی کشور به جهت بستن قرار داد و سرمایه گذاری در ایران هستند. در این زمینه نگرانی هایی وجود دارد که به چند نکته اشاره می گردد:

1.با توجه به آن که منابع ارزی کشور محدود است، بیم آن می رو که منابع ارزی به سمت سرمایه گذاری هایی سوق داده می شود که در حال حاضر اولویت های اصلی اقتصاد ملی نیستند. با توجه به ضعف تاریخی توانمندی های نهادی و سازمانی در این حوزه، توجه ویژه به این نکته ضرورت خواهد داشت تا سرمایه گذاری های انجام شده موجب افزایش توان تولید در اقتصاد ملی گردد. در این زمینه مسایل آمایش سرزمین و مناطق محروم با توجه به رویکردهای اقتصادی مقاومتی نیازمند تمرکز ویژه خواهند بود.

2.با توجه به فرصت های مناسب بازار ایران و رقابت بین گروه های مختلف خارجی، وجود توانمندی های نهادی و سازمانی در اقتصاد ملی می توانند زمینه ساز فرصت های مناسب فناوری گردد. این امر که تحت تاثیر نحوه مذاکرات ومسایل حقوقی بستن قرار داد با طرف های خارجی است، نیازمند توانمندی های لازم در حوزه سرمایه انسانی است که در این حوزه به لحاظ تاریخی برخی نگرانی ها وجود دارد.

چالش حضور عربستان در سهام تولیدکنندگان روغن خوراکی

اما در هفته های گذشته سهام صنعت روغن در ایران دستخوش شایعات و گمانه زنی های متعددی بود تا جایی که در این شایعات صافولای عربستان را به عنوان سرمایه گذار اصلی صنعت روغن در ایران معرفی می کردند و این که عربستان از محل حضور موثر در صنعت روغن ایران توانسته سودهای سرشاری را به دست آورد.

اما ظاهرا فقط صافولای عربستان در شرکت صنعتی بهشهر(برند لادن و بهار) به عنوان سهامدار عمده حضور دارد و حضور عرب ها در صنعت روغن ایران فقط به این شرکت محدود می شود.در این خصوص مرتضی داداش مدیرعامل هلدینگ توسعه صنایع بهشهر به عنوان سهامدار عمده شرکت مارگارین(برند آفتاب و خروس) در مقام توضیح بر آمده و رشد قابل توجه صنعت روغن در سال 82 توسط بخش خصوصی را مورد اشاره قرار داد و این که شرکت توسعه صنایع بهشهر با توجه به مالکیت 53 درصدی خود از کارخانه روغن صنعتی بهشهر و مارگارین، بخش نرم افزاری مدیریت خود را به منظور رقابت با بخش خصوصی و برای حضور در بازارهای جهانی ایجاد کرد.

این مقام مسئول با بیان این که در بررسی‌هایی که انجام شد، سرمایه گذاری در شرکت صافولاعربستان گزینه مناسبی برآورد شد، اظهار داشت: صافولا عربستان در سال 82، حدود 5 میلیون تن گردش تولید، بازاریابی و فروش در منطقه خاورمیانه داشته، بنابراین در آن سال با مجوز دولت و فیپا مصوب شد که صافولای عربستان در مجموعه صافولا بهشهر متشکل از 51درصد شرکت صنعتی بهشهر و 53درصد مارگارین، به میزان 49درصد شراکت کند.بر این اساس وی از صافولا بهشهر به عنوان شرکت مشترک ایران و عربستان نام برد که به موجب آن در داخل کشور این شرکت 53درصد سهام مارگارین و 51درصد سهام صنعتی بهشهر را نیز مالک شد.

مدیرعامل هلدینگ توسعه صنایع بهشهر در مورد در اختیار گرفتن مدیریت صافولا بهشهر از سوی سهامدار عربستانی، عنوان کرد: در یکی از بندهای قرار داد خرید ذکر شد که مدیریت به مدت 3 سال در اختیار صافولا عربستان قرار گیرد. صافولا بهشهر در حقیقت با این سیاست شراکت با طرف عربستانی را آغاز کرد که از مدیریت بروز خارجی برای نگاه به بخش صادرات استفاده کند. امادر سال های پس از شراکت با صافولا عربستان، این شرکت عربستانی از سهام شناور در صنعتی بهشهر و مارگارین استفاده کرده و سهم خود را به حدود 80درصد در دو شرکت مذکور افزایش داد. از سوی دیگر توسعه صنایع بهشهر در سال 87 به منظور مشارکت در افزایش سرمایه‌های بانک اقتصاد نوین، 31 درصد دیگر از سهام خود در صافولا بهشهر را واگذار کرد. با این محاسبات از این تاریخ به بعد توسعه صنایع بهشهر مالک 20درصد و صافولای عربستان مالک 80درصد صافولابهشهر شد. اما از آنجایی که سهام صافولای عربستان در بازار جهانی خرید و فروش می‌شود و به دلیل قوائد انحصار بیش از 40درصد بازار کالا را نمی تواند در اختیار داشته باشد، طبق برنامه، تصمیم به سرمایه گذاری 40درصد از بازار خود در شرکت صنعتی بهشهر گرفت.

جدایی مارگارین از صافولا

سهامدار عمده مارگارین افزود: به همین دلیل بود که بخشی از ماشین آلات مارگارین در صنعتی بهشهر نصب شد. از آنجایی که ما نیز در سال 2013 فروش روغن را از سبد بهپخش از دست داده بودیم، ناگزیر به خرید کارخانه روغن شدیم. نهایتا بعد از کارشناسی های انجام شده، مقرر شد که 10درصد سهام صافولا بهشهر را در مقابل 80درصد سهم مارگارین با صافولای عربستان تهاتر کنیم، مساله ای که در سال 93 اتفاق افتاد و در حال حاضر نیز مارگارین تحت پوشش توسعه صنایع بهشهر فعالیت می‌کند.

وی درخصوص نسبت شراکت در صافولا، گفت: در حال حاضر به نسبت 10درصد توسعه صنایع بهشهر و 90درصد صافولای عربستان در شرکت صافولا بهشهر شراکت داریم،یعنی سهم ما در صافولا بهشهر(شرکت مشترک ایران و عربستان) فقط10 درصد است.

داداش از پررنگ نشان دادن نقش سرمایه گذاران عربستانی در صنعت روغن به عنوان اقدامی از سوی رقبای تجاری برای گرفتن سهم بازار روغن های برند لادن و بهار نام برد و در مورد مباحث مطرح شده مبنی بر کمک صافولا به برخی شورشی های منطقه، توجه سهامداران و سرمایه گذاران را به خروج و ورود های نقدینگی در ترازنامه و صورت‌های این شرکت که در بورس نیویورک تبادل می شود، جلب کرد.

او همچنین گفت:ما نیز بازار را رصد کرده و با واقعیت ها سروکار داریم. فارغ از اهمیت سهم 10 درصدی در صافولا بهشهر اصل شراکت هم نقش مهمی دارد. بر این اساس در تلاشیم شریکی نداشته باشیم که خلاف منافع اقتصادی کشور گام بردارد.

وی با اشاره به سرمایه 74 میلیارد تومانی صافولا، تصریح کرد: توسعه صنایع بهشهر در این شرکت عضو هیات مدیره ندارد.در حقیقت صافولا شرکتی خارجی بوده و به دنبال همکاری شرکت ایرانی با اعتبار توسعه صنایع بهشهر است.

سیامک ربیعی مدیرعامل شرکت بورسی مارگارین نیز با اشاره به پیش بینی فروش 571 میلیارد تومانی شرکت مارگارین در سال 94 و پیش بینی سود 657 ریالی هر سهم آن در سال جاری، در مورد سهم 10 درصدی این شرکت از بازار تولید روغن های خوراکی،گفت:این شرکت که در زمینه فروش روغن های خوراکی رتبه دوم را در بین بیش از 42 شرکت تولید کننده دارا است، فعالیت مجدد خود را پس از تغییر سهامداری از شرکت صافولا بهشهر به شرکت توسعه صنایع بهشهر آغاز کرده است.

*کارشناس بازار سرمایه