مشخص نیست در طرح تفصیلی جدید بر چه اساس کاربری یک «کاخ» که یک «اثر تاریخی با ارزش» بوده، به یکباره به پهنه تجاری، اداری تغییر می کند و شهرداری تهران، کمیسیون ماده 5 و شرکت مهندس مشاور طرح تفصیلی، بایستی به این موضوع پاسخ دهند.

معماری نیوز نوشت:
یک خانه تاریخی و ارزشمند دیگر در تهران در آستانه تخریب است. خانه ای که با وسعت 11543 متر مربع، یعنی بیش از یک هکتار بعنوان «بزرگترین خانه تهران» لقب گرفته است. آن هم در یکی از گرانترین نقاط شهر یعنی خیابان جردن (آفریقا).

به گزارش معماری نیوز، قرار است یک خانه تاریخی و ارزشمند دیگر در تهران تخریب و سپس به برجی 9 طبقه و با کاربری تجاری، اداری و مسکونی تغییر کاربری دهد. خانه ای که با وسعت 11543 متر مربع یعنی بیش از یک هکتار بعنوان «بزرگترین خانه تهران» لقب گرفته است. آن هم در یکی از گرانترین نقاط شهر یعنی خیابان جردن (آفریقا). این خانه مشهور به «کاخ ثابت پاسال» می باشد.

معماری «کاخ ثابت پاسال» از قصر «لو پتی تریانون» یکی از کاخ های جانبی ورسای در فرانسه کپی برداری شده است و اشیاء بکار رفته در آن بسیار ارزشمند است که قبل از انقلاب به روایتی حدود«15میلیون دلار» قیمت گذاری شده بود.

تصویر کاخ «لو پتی تریانون در ورسای فرانسه»

در کتاب معماران تباهي، ج3، ص 45 در مورد «کاخ ثابت پاسال» آمده است: خانه مشهور به کاخ ثابت پاسال در کوچه ناهید در ابتدای بلوار آفریقا واقع است. این خانه به مساحت بیش از یک هکتار «گران ترین و بزرگ ترین خانه شهر تهران» بوده است.

معماری این خانه از قصر «لو پتی تریانون» در ورساي فرانسه الگو گرفته شده است. دكوراسيون اين خانه را همان دكوراتوري انجام داده بود كه مسئول تداركات چادرهاي سلطنتي در تخت جمشيد بود.

پرده هاي اين خانه را از بلژيك آورده بودند و درهاي آن متعلق به يك قصر فرانسوي بود. دستگيره ها را هم از روي يك مدل مربوط به يكصد سال پيش و به صورت اختصاصي براي خانه ثابت ساخته بودند.

همچنین در کتاب: من و فرح پهلوي، اسكندر دلدم، 3 جلد، تهران، گلفام و به آفرين، 1377، ج 3: ص 1323 آمده است که: «مردم تهران آن خانه را قصر سنگي مي ناميدند».

این کاخ اما این روزها حال خوشی ندارد. پس از انقلاب این کاخ صاحبان متعددی به خود دید و عموما تردد در آن با کاربری «خاص اداری» صورت می گرفت.

همسایگانی که منازلشان مشرف به این کاخ است از بی توجهی و عدم رسیدگی ساکنین آن طی 2 سال اخیر و خشک شدن سریع درختان آن علی الخصوص درختان کاج می گویند.

تصویر فعلی کاخ ثابت پاسال

همانطور که در تصاویر هوایی مشاهده می شود بخش عمده فضای سبز و درختان این خانه یک هکتاری در سالهای اخیر خشک شده و از بین رفته است. این کاخ در آستانه تخریب قرار دارد و قرار است گودبرداری عظیمی در این خانه تاریخی برای ساخت یک مجتمع عظیم تجاری توسط یکی از سرمایه داران بزرگ تهران (با نام محفوظ) که این روزها همه جا را تبدیل به «مال» می کند، آغاز شود.

تصویر ماهواره ای مربوط به سال 1385

تصویر فعلی مربوط به سال 1393

صادق خلخالی در بخشی از خاطرات خود در باره «کاخ ثابت پاسال» می گوید:

بعد از تابستان ۶۰ که دیگر کم کم کار رسیدگی به پرونده های وابستگان طاغوت کم شده بود نزد امام رفتم و بعد از اینکه کمی از محاکمه اعضای گروه‌های سیاسی ضد انقلاب گفتم از وضعیت فساد و مواد مخدر صحبت کردم و اینکه الآن باید در این مورد هم انقلابی عمل کنیم! که امام فرمودند بروید و مسئولیت این کار را بدست بگیرید، از جماران که بیرون آمدم یک راست رفتم به «خلوت‌ترین خانه ای که سراغ داشتم»، خانه ای بزرگی که قبلاً برای «ثابت پاسال» بود و از همان جا به دادستانی انقلاب زنگ زدم و گفتم بروید هرچه قاچاقچی مواد مخدر می‌شناسید دستگیر کنید … شب نشده بود که زیر زمین و انباری‌های خانه پر زندانی شده بود»! (خاطرات آیت‌الله خلخالی. نشر سایه. چاپ پنج صفحه ۴۳۲)

کاربری این کاخ در طرح تفصیلی جدید شهر تهران به پهنه کلان (M) و پهنه (M11) یعنی مختلط تجاری، اداری و خدمات مسکونی تغییر یافته و قرار است برجی 9 طبقه و با ترکم ساختمانی 440 درصد و حداقل ضریب سکونت 50 درصد! بجای آن قد علم کند.

وضعیت فعلی کاخ با پنجره های باز و شیشه های شکسته!

استقرار ماشین های سنگین جهت آغاز تخریب و گودبرداری

معماری نیوز آماده است که توضیحات شهرداری تهران در مورد علت از بین رفتن تعداد زیادی درخت در این نقطه از شهر را منتشر کند.

علاوه بر این منتظر توضیح سازمان میراث فرهنگی هستیم تا ببینیم که آیا اساسا سازمان میراث فرهنگی از وجود این اثر معماری تاریخ معاصر در شهر تهران اطلاعی داشته و این اثر به ثبت میراث رسیده است یا نه ؟!

همچنین اگر کسی چنین استدلال کند که «ثابت پاسال» فردی طاغوتی بوده و نباید اثری از وی باقی بماند، پس باید کاخ های نیاوران، سعد آباد، مرمر، شمس، تخت جمشید، پاسارگاد و همه آثار شاهان و سلاطین را نابود کرد.

طبیعی است که هیچ عاقلی چنین نمی اندیشد و با حفظ آثار طاغوت به نسل آینده اجازه دیدن و اندیشیدن در تاریخ گذشته اش را می دهد.