سرطان ناگهانی اتفاق نمی‌افتد

طی هفته های اخیر «مرتضی پاشایی» خواننده محبوب پاپ، «مجید بهرامی» بازیگر سینما و تئاتر ایران و «غلامحسین مظلومی» مرد سرطلایی فوتبال ایران، جان خود را بر اثر سرطان از دست دادند، اما 300 هزار ایرانی دیگر نیز در چنگال این بیماری گرفتار هستند.

به گزارش ایرنا، سالانه 70 تا 90 هزار نفر در کشور به سرطان مبتلا می شوند؛ بیماری که هر چند پیشگیری از آن آسان است و هر روز درمان های جدیدی برای آن پیدا می شود اما افزایش صعودی آن و مرگ و میر ناشی از سرطان های مختلف جای تامل دارد.

اینکه مرتضی پاشایی و مجید بهرامی در اوج جوانی و شهرت قربانی بیماری سرطان می شوند، می تواند تلنگری برای جلب افکار عمومی به این بیماری خطرناک و در عین حال قابل پیشگیری باشد زیرا این چهره ها فقط نمونه ای از قربانیان سرطان هستند.

اکنون 17 درصد مرگ ومیرها در کشور ناشی از سرطان ها است، بطوریکه سرطان رتبه دوم مرگ و میر در کشور را به خود اختصاص داده است.

** نقش عوامل محیطی در بروز سرطان

«سرطان مانند سوختگی و آپاندیس ناگهانی ایجاد نمی شود، بلکه سیر آن تدریجی است.»، این عبارت گفته دکتر علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

این گفته، اهمیت نقش عوامل محیطی و پیشگیری آسان آن در بروز سرطان را بیش از پیش روشن می کند، زیرا 70 درصد عوامل بروز سرطان در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، مربوط به شیوه زندگی و نیز مصرف سیگار است.

** دخانیات و مواد مخدر از مهمترین عوامل بروز سرطان

معاون وزیر بهداشت می گوید: ثابت شده مصرف سیگار و تریاک سرطان زا است و با توجه به اینکه ایران بالاترین مصرف کننده تریاک در جهان است، سرطان های دستگاه گوارش و ادراری از این طریق ایجاد می شود.

به گفته سیاری، اکنون برآورد می شود، هفت میلیون و 300 هزار نفر بویژه زنان، جوانان و نوجوانان سیگار مصرف می کنند و تعداد زیادی از کودکان زیر پنج سال نیز در زمره سیگاری های تحمیلی محسوب می شوند.

علاوه بر سیگار و مواد مخدر، قلیان هم موجب سرطان می شود چنانکه مطالعات اخیر محققان دانشگاه ایالتی سن دیگو در کالیفرنیا آمریکا نشان می دهد که احتمال بروز سرطان خون در افرادی که قلیان می کشند یا در معرض دود قلیان قرار دارند، بیشتر از سایر افراد است و متاسفانه مصرف قلیان نیز در کشور رو به افزایش است.

شاید از همین روست که دکتر «علی قنبری مطلق» مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفته است که طی 10 تا 15 سال آینده، میزان ابتلا به سرطان در کشور به دو برابر افزایش خواهد یافت.

به هرحال 70 درصد عوامل بروز سرطان در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، مربوط به شیوه زندگی و نیز مصرف سیگار است.

** دیگر عوامل ایجاد کننده سرطان

عوامل ارثی مانند داشتن سابقه خانوادگی سرطان، عوامل زیست محیطی مانند آلودگی هوا، عوامل فرهنگی و اقتصادی مانند ازدواج در سن پایین، عوامل ویروسی، عوامل فیزیکی مانند بیش از حد قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و عوامل شیمیایی و دارویی از دیگر عوامل ایجاد کننده سرطان به شمار می روند.

اما در این میان شاید عوامل تغذیه ای نقش بیشتری در بروز سرطان ایفا کنند بطوریکه تغذیه نامطلوب و نامناسب مانند مصرف کم میوه و سبزی در ایجاد سرطان های روده بزرگ، مقعد و سینه نقش بسزایی دارند.

اما از سوی دیگر باقیمانده سموم روی میوه و سبزی نیز سرطان زا هستند، چنانکه نیتروزامین(نوعی ترکیب سرطان زا) یکی از مهمترین دلایل ابتلا به سرطان معده است که از طریق کودها و سموم شیمیایی موجود در میوه و سبزی وارد بدن می شود و سازمان غذا و دارو وجود سم و آفت نباتی در برخی میوه ها را تایید کرده است.

** نقش دولت، مردم و رسانه در کاهش آمار سرطان

عضو هیات علمی انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی(ره) می گوید: مسایل محیطی شایع ترین عامل بروز سرطان به شمار می رود.

دکتر «علی کاظمیان» تصریح می کند: مواجه با مواد سرطان زا مانند سیگار، مواد قندی، آلودگی هوا، تغییر روش زندگی و آب آلوده هر کدام می تواند درجاتی از خطر سرطان را ایجاد کند.

وی اضافه می کند: حتی مسایل شغلی افراد، استرس و عادت ها می توانند در بروز سرطان نقش داشته باشد.

عضو هیات علمی انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی(ره) می گوید: متخصصان با تبیین ویژگی های بیماری و راه های پیشگیری، رسانه ها با اطلاع رسانی بیشتر در مورد سرطان، مردم با رعایت اصول بهداشت و سبک زندگی سالم و دولت با استانداردسازی های بهداشتی می تواند در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشد.

** اقدام برای شناخت عوامل سرطان زا در کشور

برای شناخت دقیق عوامل محیطی سرطان زا در کشور، مرکز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری مرکز تحقیقات بیماری های گوارش و کبد این دانشگاه، بررسی عوامل شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیک زیست محیطی را آغاز کرده است.

این مراکز پس از گردآوری همه پژوهش ها و مطالعات انجام شده در این زمینه در ایران، نسبت به تهیه فهرست تمامی عوامل شیمیایی کارسینوژن(سرطان زا) مرتبط با 10 سرطان شایع کشور از جمله سرطان معده اقدام و اندازه گیری این عوامل سرطان زا را در سه منطقه مختلف تهران، نیمه شمالی و نیمه جنوبی کشور آغاز کرده تا با انجام پژوهش های هدفمند و علمی، نسبت به ارائه راه حل در مورد بخش عمده ای از عوامل شیمیایی سرطان زا در کشور دست یابد.