تقریبا دو ماه مانده به پایان مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع هستهای در شرایطی که مذاکرهکنندگان در نیویورک مشغول بررسی گزینههای مختلف برای فایق آمدن بر موانع اصلی بر سر راه توافق هستند، رسانههای غربی اخبار مهمی را در باره دو موضوع اصلی توافق احتمالی یعنی اندازه برنامه غنیسازی اولیه ایران و نیز چارچوب برداشته شدن تحریمها علیه ایران منتشر کردهاند.
به گزارش «تابناک»، خبرگزاری آسوشیتدپرس امروز در خبری که هنوز درستی یا نادرستی آن تائید نشده، اعلام مدعی شد آمریکا به دنبال نرم کردن موضع خود در قبال برنامه غنی سازی ایران و موافقت با حفظ نیمی از برنامه غنی سازی تهران و البته اعمال محدودیت های دیگری بر روی استفادهی احتمالی از این برنامه به عنوان راهی برای رسیدن به تسلیحات هسته ای است.
به گفته ی دیپلمات های غربی، پیشنهاد جدید آمریکا به ایران این اختیار را می دهد که بیش از 4500 سانتریفیوژ خود را فعال نگه دارد و البته خواهان محدود کردن میزان اورانیوم غنیشده و نظارت بیشتر برای رسیدن به این هدف است که فاصله ایران تا توانایی تولید مواد لازم برای ساخت بمب اتمی حداقل یک سال شود.
ایران در حال حاضر حدود نه هزار سانتریفیوژ فعال دارد و دیپلمات های غربی گفتهاند که این طرح آمریکا یکی از چندین پیشنهادی است که پنج بعلاوه یک تهیه کرده و هنوز به طور رسمی به ایران ارائه نشده است.
نکته مهم این است که نمیتوان وجود چنین پیشنهادی را قطعی دانست زیرا یکی از رسانههای غربی ضمن اشاره به خبر آسوشیتدپرس، با طرح این ادعا که ایران در مذاکرات خصوصی قبلی حاضر شده موضوع هفت هزار سانتریفیوژ را هم بپذیرد، این تحولات را نشانه نزدیک و نزدیکتر شدن مواضع طرفین دانسته است.
البته آخرین موضع مطرح شده در این باره از جانب مقامات ایرانی، سخنان عراقچی معاون وزیر خارجه است که در باره شرایط مذاکرات گفته: در برخی موارد درباره جزییات مسایل فنی پیشرفت های خوبی صورت گرفته است و به برداشت هایی دست یافته ایم و راه حل هایی نیز وجود دارد اما هنوز درباره موضوعات کلان و اساسی به یک درک مشترک و تفاهمی که بتواند پایه یک توافق باشد نرسیده ایم البته ناامید نیستیم و تلاش ها ادامه دارد. نظریه ها و گزینه های مختلفی از سوی ما، طرف مقابل و یا حتی کسانی از خارج مذاکرات مطرح می شود که البته کمک کننده است، ما همه این گزینه ها را مد نظر داریم و در مذاکرات درباره آنها بحث می کنیم ولی هیچ یک از این گزینه ها هنوز نتوانسته پایه ای برای یک توافق در مسایل کلیدی باشد. در نتیجه هیچ یک از اعداد و ارقامی که در رسانه ها گفته می شود مورد تایید نیست ضمن آنکه بعضی ها مسائلی را با اهداف سیاسی خاصی مطرح می کنند که این امر نیز باید در نظر گرفته شود.
اعلام این خبر، با واکنش جمهوریخواهان آمریکایی نیز همراه شده است. وی در اظهار نظری که امروز جمعه منتشر شده به دولت اوباما گفته که نباید موضع خود در برابر ایران را تغییر دهد. وی این درخواست خود را با ادعاهایی در باره حمایت ایران از تروریسم، موضوع حقوق بشر، نقش ایران در بیثباتی در عراق، افراد زندانی آمریکایی در ایران و ادعای بیاعتمادی به شفافیت ایران در موضوع هستهای همراه کرده است.
موضوع مهم دیگر که باعث عصبانیت برخی از تندروهای امریکایی و از جماه مارک دوبویتز طراح تحریمها علیه ایران شده، مواضع روز گذشته وندی شرمن مذاکرهکننده آمریکایی در باره زمانیندی برداشته شدن تحریمها علیه ایران است.
شرمن روز گذشته در گفت و گو با صدای امریکا اظهار داشت « به محض این که ما تحریمهای اصلی را تعلیق کنیم، که خیلی زود بعد از دستیابی به توافق خواهیم کرد، دنیا مثل سیلی به ایران سرازیر خواهد شد. بسیاری از هیاتهای بینالمللی پیشاپیش به ایران سفر کردهاند. مهم است که نشان داده شود که این توافق پایدار است»
دوبویتز که از طرفداران شدت تحریمها علیه ایران و تلاش برای برچیدن و یا هر چه محدودتر کردن برنامه هستهای ایران است، در توئیتر نوشته که تنها چیزی که مذاکرات ظاهرا در برچیدن آن موثر بوده، برچیدن موضع مذاکراتی امریکا بوده است.
در همین حال لورا روزن خبرنگار المانیتور در تحلیلی از آخرین وضعیت مذاکرات هستهای به نقل از یک دیپلمات غربی که نخواسته نامش فاش شود نوشته که در صورت رسیدن به توافق جامع هستهای، در ابتدا تحریمهای یکجانبه ایالات متحده و اروپا علیه ایران به سرعت تعلیق و برچیده خواهد شد ولی برداشته شدن مرحله به مرحله قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران از جمله به پاسخهای ایران به آژانس در موضوع ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران منوط خواهد بود و سرعت این روند به سرعت همکاری ایران با آژانس هماهنگ خواهد بود.