فاجعه‌ای تکان‌دهنده که «ته‌سیگار» می‌آفریند!

«ته‌سیگار» شیء ظاهرا کوچکی است که به راحتی در هر جایی رهایش می‌کنیم یا به زیر پا انداخته و له می‌سازیم و فکر می‌کنیم که کار تمام شده است؛ در حالی که ماجرا تازه شروع شده و دست کم 15 سال هم ادامه خواهد داشت.

اعتماد با انتشار گزارشی با این مقدمه ادامه داد: از میان 75 میلیون ایرانی سیگاری، 15میلیون نفر سالانه 371 هزار و 430 کیلوگرم ته‌سیگار زیر پاهایشان له می‌کنند.

از کوچه‌ها و جوی‌ها بگیر تا داخل مخزن سد لتیان، همانند ساندویچ ته‌سیگار دیده می‌شود. ته‌سیگار یک ماده مصنوعی و غیر قابل تجزیه است. تصفیه‌خانه‌ها نمی‌توانند مواد آلی سنگین را تصفیه کنند و احتمال دارد داخل آب مصرفی مردم از این آلاینده‌ها وجود داشته باشد.

در فیلتر باقیمانده از سیگارهای دودشده، مواد سمی و فلزات سنگین خطرناک دیگری چون نیکوتین، سرب، مس و کروم هم وجود دارد که در یک بسته متشکل از 12 هزار الیاف پلاستیکی در هم تنیده مانند استات سلولز و تجزیه‌ناپذیر جاسازی شده‌اند. موادی که سالانه سبب مرگ میلیون‌ها پرنده و آبزیان ساکن در تالاب‌ها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و دریاهای آزاد می‌شوند. چرخه شومی که البته در زنجیره غذایی در نهایت به انسان هم باز می‌گردد.

سایت کمیته ملی کنترل دخانیات در فرانسه گزارشی را درباره تاثیرات سیگار روی محیط زیست منتشر کرده است که در آن می‌نویسد: «4300 میلیارد ته‌سیگار در طبیعت جهان اطراف ما انداخته می‌شود. هر ساله فقط در فرانسه 30 میلیارد ته‌سیگار در طبیعت انداخته می‌شود. متاسفانه فیلترهای سیگار تخریب‌پذیر نیستند و شامل شماری از مواد بسیار سمی هستند. این فیلترها از سلولز استات تشکیل شده‌اند به این معنا که اشعه ماورای بنفش این ماده را به قطعات کوچک‌تر تجزیه می‌کند. با این حال مواد آلاینده موجود در این قطعات به طور کامل از بین نمی‌روند. در نتیجه این مواد در خاک‌ها، آب‌ها و سواحلی که در آن زندگی می‌کنیم، وجود دارند و ظاهر مناظر ما را زشت و غیر جذاب کرده‌اند و همچنین مقادیر عظیم زباله‌های صنعتی و شیمیایی کارخانه‌ها بر این آلودگی‌ها افزوده است.»

درویش کارشناس محیط زیست، آمارهای جهانی آسیب‌های ته‌سیگار برای محیط زیست را این‌گونه اعلام کرد: «در حقیقت، وزن ته‌سیگارهایی که سالانه فقط در امریکا در محیط رها می‌شود به حدود 80 میلیون کیلوگرم می‌رسد. برآوردها حکایت از آن دارد که روزانه 1200 میلیون سیگاری جهان، چیزی حدود دو میلیارد ته سیگار در محیط رها می‌کنند که بنابراین، مقدار سالانه آن به رقم باورنکردنی هفت هزار میلیارد ته‌سیگار می‌رسد که وزن آنها به حدود 400 میلیون کیلوگرم بالغ می‌شود. زباله‌های بسیار خطرناکی که فقط میزان آرسنیک موجود در آن به بیش از یک تن می‌رسد و می‌توانند به راحتی بیش از هفت میلیارد متر مکعب آب سالم را از آبزیانش برای همیشه پاکسازی کرده و از بین ببرند. این در حالی است که در این بررسی عملا از بخشی از فرآیند سیگار که همانا انتشار گازهای آلاینده است، صرف نظر شده که خود داستان دیگری دارد. اما فقط بدانید که مقدار 50 الی 60 میلی‌گرم از نیکوتین کافی است تا یک انسان بالغ را از پای درآورد.»

تک تک شهرهای ایران با مشکل انداختن ته‌سیگار در خیابان‌ها یا جوی‌ها مواجه هستند و این مساله میزان نگرانی مردم را برای آب مصرفی و تصفیه شده‌شان افزایش می‌دهد.

مهندس احمد مشیری مدیر کنترل کیفیت و آزمایشگاه‌های آب و فاضلاب تهران در پاسخ به این سوال که آیا تصفیه‌خانه‌های ایران می‌توانند نیکوتین این ته‌سیگارها را که به سدها می‌رسند تصفیه کنند یا خیر، گفت: «این بحث بسیار خوبی است. هر چیزی به عنوان آلاینده مثل ته‌سیگار، نیکوتین و مواد رنگی پفک برای سلامت آب خطرناک هستند. آب تهران از کوهپایه‌های البرز که آب برف و باران است گرفته می‌شود و کارشناسان هم معتقدند که جزو بهترین آب‌های دنیا به حساب می‌آید. اما این را باید گفت که ورود هر آلاینده به چرخه تصفیه خطرناک است و احتمال دارد که به خوبی تصفیه نشود. ما بر اساس آخرین تست‌هایی که انجام داده‌ایم به این نتیجه رسیده‌ایم که مواد آلی داخل آب فعلا مشکلی ندارد اما اگر میزان آلاینده‌هایی مثل ته‌سیگار زیاد باشد، سلامت آب را به خطر می‌اندازد. خود مردم باید سعی کنند که با دور کردن این آلاینده‌ها از طبیعت برای سلامت جنگل‌ها و آب‌ها به ما کمک کنند. نمی‌توان چهار هزار ماده سمی داخل ته‌سیگار را نادیده گرفت. البته آزمایشگاه‌های ما که تحت نظر WHO هستند چیزی از ورود نیکوتین به آب تهران را گزارش نکرده‌اند اما مجددا تکرار می‌کنم که حجم بالای آلاینده‌هایی مثل ته‌سیگار که حاوی نیکوتین است، احتمال ورود نیکوتین به آب را زیاد می‌کند.

بر اساس نظر کارشناسان و مسئولان، ایران با مشکل بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند. به همین خاطر اگر سلامت آب‌های مصرفی مردم به خطر بیفتد، مجبور می‌شوند به سمت آب‌های بسته‌بندی و دستگاه‌های تصفیه بروند که هزینه‌های بسیار بالایی برای آنها خواهد داشت. حالا این بماند که چه اندازه این آب معدنی‌ها از نظر بهداشتی بهتر هستند.

همانطور که مشاهده می‌کنید، به نظر می‌رسد اگر سیگارها، اصولا بدون فیلتر ساخته شوند، هر چند ممکن است اثرات آنی و مضر آنها بر فرد استعمال‌کننده در کوتاه‌مدت بیشتر باشد اما عواقب و خسارت‌های بلندمدت آن بر محیط زیست کمتر خواهد بود و زباله کمتری هم تولید خواهد شد.

در ادامه گزارش سایت کمیته ملی کنترل دخانیات در فرانسه آمده است: ته‌سیگارها یکی از زباله‌های مهم در فاضلاب‌ها و اقیانوس‌های ما هستند. برای مثال در دریای مدیترانه این حجم کمتر از 40 درصد نیست. بدیهی است که این ته‌سیگارها آب و کیفیت آن را به طور جدی تهدید کند زیرا چهار هزار ماده شیمیایی مضر در سیگار وجود دارد. مطالعات اخیر نشان داده که سیگار به اندازه کافی حاوی سم برای کشتن نیمی از ماهی‌های کوچک است که در یک لیتر آب به مدت 96 ساعت نگه داشته شدند.

مدیر کنترل کیفیت آب و فاضلاب تهران گفت: در کشورهای اروپایی به دلیل عمیق بودن رودخانه‌ها و اینکه تنها منبع استخراج آب، رودخانه ها هستند به مردم اعلام کرده‌اند که این آب لوله‌کشی به صورت کامل تصفیه نشده است بنابراین از آب‌های بسته‌بندی استفاده کنند اما در ایران ما آب زلال البرز را تصفیه می‌کنیم و آب داخل فلاش‌تانک می‌شود. ایران با مشکل کم‌آبی مواجه است و باید سعی کنیم از ریختن این زباله‌ها دوری کنیم زیرا برای تامین آب مصرفی مجبور به استفاده از تمام منابع هستیم.