با وجود همه هشدارها و اعتراضات اعضای هیأت علمی و صاحب‌نظران عرصه منابع طبیعی، استانداری مازندران در اقدامی تأمل‌برانگیز طی نامه‌ای حکم اجرای عملیات راه‌سازی در باغ گیاه‌شناسی نوشهر را ابلاغ کرد تا قدیمی‌ترین باغ گیاه‌شناسی کشور که شهرت جهانی دارد و یکی از پشتوانه‌های اصلی تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کشور محسوب می‌شود، قربانی راه دسترسی کمربندی به بندر نوشهر شود.

همشهری آنلاین در ادامه نوشت: براساس نامه استانداری مازندران، عملیات اجرایی عبور جاده از باغ گیاه‌شناسی نوشهر فردا (چهارشنبه) ساعت 10صبح آغاز می‌شود. استانداری مازندران در حالی حکم عملیات اجرایی عبور جاده از باغ گیاه‌شناسی نوشهر را صادر کرده که مهندس عباس رجایی، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی مجلس شورای اسلامی بهمن‌ماه سال گذشته همزمان با عزم مسئولان بنادر و کشتیرانی برای تخریب باغ گیاه‌شناسی نوشهر در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد: «همانطور که پیش از این هم اعلام شد از نظر کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، مصوبه مرتبط با احداث جاده‌ای که منجر به تخریب باغ گیاه‌شناسی می‌شود، قابلیت اجرایی ندارد و تمام کسانی که در این رابطه اقدامی انجام بدهند مجرم محسوب می‌شوند و باید از طریق دادگاه صالحه به جرم آنها رسیدگی شود.»

اقدامی خلاف همه قوانین

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران در این باره به همشهری گفت: قانون فرایندی تعریف کرده که براساس آن هرگونه تغییر کاربری و تغییر وضعیت در باغ گیاه‌شناسی نوشهر باید با موافقت وزیر جهادکشاورزی و هیأت امنای سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی صورت بگیرد. در واقع براساس قانون، بدون مصوبه هیأت امنای سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی هیچ شخصیت حقیقی و حقوقی اجازه تغییر کاربری و دخل‌وتصرف در باغ گیاه‌شناسی نوشهر را ندارد (اعضای هیأت امنای این سازمان عبارتند از: وزیر علوم، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، معاون راهبردی ریاست‌جمهوری، معاون وزیر علوم، وزیر جهادکشاورزی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 2عضو هیأت علمی به انتخاب وزیرعلوم، 2عضو هیأت علمی به انتخاب وزیر جهاد کشاورزی و یکی از معاونان اجرایی وزارت جهاد کشاورزی).

دکتر محمد امینی ضمن ابراز تأسف از پافشاری بر تخریب باغ گیاه‌شناسی نوشهر، افزود: علاوه بر تصریح قانون مبنی بر ممنوعیت تغییر کاربری باغ گیاه‌شناسی نوشهر، این ایستگاه تحقیقاتی (باغ گیاه شناسی) و سایر ایستگاه‌های تحقیقاتی منابع طبیعی و کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند تا آنجا که قانون افزایش بهره‌وری تغییر کاربری این ایستگاه‌ها را ممنوع کرده است. افزون براین، بنابر قانون حفظ ذخایر ژنتیک هم هرگونه دخل و تصرف در ذخیره‌گاه‌های ژنتیک نظیر باغ گیاه‌شناسی مطلقا ممنوع است.

این عضو هیأت علمی تصریح کرد: صرف‌نظر از قوانین متعددی که تغییر کاربری و دخل وتصرف در باغ گیاه‌شناسی نوشهر را ممنوع کرده است با توجه به گزینه‌هایی که برای جایگزینی راه دسترسی مورد نظر وجود دارد، از نظر کارشناسی احداث این راه که بخشی از آن از باغ گیاه‌شناسی می‌گذرد فاقد وجاهت علمی و فنی است. ضمن آنکه براساس مصوبه هیأت دولت جاده باید از شرق باغ گیاه‌شناسی عبور کند و هیچ دلیلی برای عبور این جاده از داخل باغ وجود ندارد.

وی گفت: براساس مصوبه هیأت دولت، همزمان با راه دسترسی کمربندی به بندر نوشهر، متولیان این راه باید 200هکتار از اراضی جنوب کمربندی نوشهر را برای احداث بارانداز آزاد کنند که هنوز اقدامی در این زمینه صورت نداده‌اند. همچنین 2بخش از مسیری که متولیان احداث راه دسترسی کمربندی دنبال می‌کنند، در مناطق مسکونی متعلق به مردم واقع شده به همین دلیل مردم با عبور جاده از این مناطق موافقت نکرده‌اند. با وجود این، دست‌اندرکاران این طرح می‌خواهند در گام نخست باغ گیاه‌شناسی را تخریب کنند. آیا چنین روندی مغایر با منطق نیست؟

پیشینه طرح

طرح احداث راه دسترسی بندر به کمربندی نوشهر سال 1382 از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی مازندران در دستور کار قرار گرفت. براساس این طرح، بخشی از راه دسترسی از داخل باغ گیاه‌شناسی عبور می‌کند. به همین دلیل با مخالفت‌های وزارت جهادکشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان جهادکشاورزی مازندران و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران این طرح در آن زمان مسکوت ماند. با وجود این، 7سال بعد پس از کشمکش‌ها و نامه‌نگاری‌های متعدد، کارکنان اداره کل بنادر و دریانوردی در آبان‌ماه89 با ماشین‌آلات سنگین راه‌سازی‌ بدون مجوز و بدون هماهنگی وارد این باغ شدند و 3هکتار از عرصه‌های این مرکز تحقیقاتی را تخریب کردند؛ هرچند دفاع جانانه کارکنان باغ در مقابله با تخریب‌کنندگان و پیگیری مسئولان وزارت جهادکشاورزی منجر به رأی تحسین‌برانگیز مرجع قضایی مبنی بر توقف این عملیات مخرب شد و انتظار آن بود که با این اقدام قضایی، باغ گیاه‌شناسی نوشهر برای همیشه مصون بماند اما با مصوبه شورای تأمین استان که اوایل بهمن‌ماه سال گذشته خبر آن منتشر شد، اجرای این طرح دوباره در دستور کار قرار گرفت. در عین حال، با مخالفت رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس و اعتراضات تشکل‌های زیست‌محیطی، اقدامات متولیان راه دسترسی ناکام ماند. براساس آخرین گزارش دریافتی، استانداری مجوز تخریب باغ گیاه‌شناسی را با توجیه احداث راه دسترسی صادر کرده و قرار است این عملیات از ساعت 10صبح فردا (چهارشنبه) آغاز شود.