علي مطهري: تعطيلي اربعين و 13نوروز حذف شود

 
 
 دكتر علي مطهري در "هم ميهن" نوشت:
طرح اصلاح تعطيلات كه اخيرا از سوي شوراي اجتماعي كشور و به وسيله وزير كشور به رئيس‌جمهور ارائه شد، قطع نظر از درستي يا نادرستي مواد آن، گامي است در جهت جلوگيري از اتلاف وقت مردم و افزايش بهره‌وري و مصداق يك اصلاح واقعي است.

 رهبر گرامي انقلاب اسلامي نيز چند سال پيش پس از تعطيلات نوروز، با اشاره به طولاني مدت بودن اين تعطيلات و نيز تعطيلات غيررسمي قبل و بعد از آن، توصيه كردند كه مسوولان طرحي براي كاهش تعطيلات سالانه ارائه دهند. اكنون وقت آن است كه اين كار به سرانجام رسد و البته هيچ‌گاه همگان راضي نخواهند شد.

 مهم اين است كه چراغ راه را، عقل و منطق قرار دهيم. فلسفه تعطيلي يك روز آن است كه مناسبت آن روز، بزرگ داشته شود و در نتيجه شخصيت و حماسه و آرمان‌خواهي يك ملت تقويت شود اما اگر تعطيلي يك روز اين فلسفه خود را از دست داده باشد يا اين هدف در تعطيلي يك روز ديگر برآورده شود، طبعا آن تعطيلي بايد لغو شود. نگارنده داراي طرحي است كه در چند ماده بيان مي‌شود:

1- مهمترين اصلاح در تعطيلات بايد در تعطيلات نوروز انجام شود. اين تعطيلات با تعطيلات غيررسمي قبل و بعد آن مجموعا حدود 20 روز مي‌شود اگرچه ادارت دولتي و بانك‌ها فقط چهار روز رسما تعطيل‌اند ولي همه مي‌دانند كه در روزهاي كاري يعني از پنجم تا 11 فروردين‌ماه نيز به دليل اينكه بسياري از كارمندان در مرخصي هستند كار چنداني انجام نمي‌شود و كارها موكول به بعد از چهاردهم مي‌شود و عملا ادارات تعطيل مي‌باشند.

 اكثر بيمارستان‌ها در اين 20 روز نيمه‌تعطيل هستند و به گفته يكي از پزشكان حاذق و متعهد، طبق آمار بيشترين مرگ و مير در ايران در فروردين‌ماه است و علت اصلي آن نيز عدم حضور پزشكان در بيمارستان‌هاست. وي مي‌گفت در يكي از اين روزها به بيمارستاني رفتم و در آنجا يك بيمار سكته‌اي سخت ديدم در حالي كه تنها يك رزيدنت بالاي سر او بود و هيچ پزشك متخصصي حضور نداشت.

 از جنبه اقتصادي نيز ضربه‌اي كه در اين 20 روز تعطيلي به اقتصاد كشور وارد مي‌شود بر كسي پوشيده نيست. كارخانه‌ها و كارگاه‌هاي صنعتي و توليدي در روزهاي پنجم تا 11 فروردين يا تعطيلند يا همان وضعيت ادارات را دارند يعني در حال نيمه‌تعطيل به سر مي‌برند و كار جدي از 14 و بلكه ديرتر آغاز مي‌شود.

 از جنبه آموزشي نيز ضربه‌اي كه بر آموزش و پرورش و آموزش عالي كشور در اثر اين تعطيلات طولاني وارد مي‌شود بر همگان روشن است. مدارس، حدود 15 روز و دانشگاه‌ها از 20 تا 30 روز تعطيل مي‌شوند به طوري كه مشهور شده است كه ترم دوم دانشگاه‌ها را بايد نيم‌ترم به حساب آورد و اين گذشته از سستي و رخوتي است كه در دانش‌آموزان و دانشجويان پديد مي‌آيد و تا به وضع اول برگردند لااقل يك هفته زمان مي‌خواهد.

 مطلب ديگر اينكه براي بسياري از خانواده‌ها امكان مسافرت رفتن در اين ايام طولاني وجود ندارد و لااقل بخشي از اين ايام را در بلاتكليفي به سر برده و به تلويزيون پناه مي‌برند. تلويزيون هم خود را موظف مي‌داند كه 15 روز برنامه‌هاي شاد داشته باشد و طبيعي است كه اين حجم برنامه شاد خالي از نقص نباشد. بنابراين مي‌توان ادعا كرد كه در ايام پايان سال كهنه و آغاز سال نو تقريبا 20 روز كشور تعطيل است و ضربه مهلكي بر پيشرفت و سازندگي كشور وارد مي‌شود؛ كشوري كه داعيه رهبري جهان را دارد و بر آن است كه جهانيان را با راه و مكتب جديدي آشنا سازد.

 تعطيلات سال نو در اغلب كشورها حداكثر چهار يا پنج روز است. بايد مصلحت مردم را در نظر گرفت و با يك طرح مناسب، كشور را از اين وضعيت نجات داد. پيشنهاد مي‌شود كه اولا تعطيلي 12 و 13 فروردين‌ماه ملغي اعلام شود. روز 12 فروردين همچنان روز جمهوري‌اسلامي خواهد بود و نياز به تعطيل بودن آن نيست بلكه همان مقدار كه در رسانه‌هاي گروهي از اين روز بزرگ ياد مي‌شود كافي است و عملا هم مي‌بينيم تعطيلي اين روز تاثيري در بزرگداشت آن ندارد.

 لغو تعطيلي 13 فروردين نيز سال‌ها پيش بايد انجام مي‌شد ولي به دليل مشكلات كشور از قبيل جنگ به اين امر توجهي نشد. همه مي‌دانند كه تعطيلي 13 فروردين بر پايه يك عقيده خرافي ايرانيان باستان است كه عدد 13 را نحس مي‌دانسته‌اند و معتقد بوده‌اند براي آنكه نحوست 13 دامنگير افراد نشود حتما بايد روز 13 اولين‌ماه سال را در خارج از منزل به سر برند و به اصطلاح آن را دركنند والا حادثه بدي براي آنها رخ مي‌دهد؛ بنابراين تطعيلي اين روز هيچ مبناي عقلي ندارد و اسلام نيز با عقيده نحوست بعضي از ايام سخت مبارزه كرده است و پيغمبر اكرم و ائمه اطهار به هيچ‌وجه به اينگونه امور ترتيب اثر نمي‌داده‌اند بلكه برخلاف آن عمل مي‌كرده‌اند و اصولا چنين عقايدي به معني كفران نعمت خدا و با توحيد در تضاد است.

عدد 13 نيز يكي از مخلوقات خداست و هيچ مخلوقي از مخلوقات خدا نحس و شر نيست. البته تبديل عنوان «سيزده‌بدر» به «روز طبيعت» نيز مشكلي را حل نمي‌كند و يك ريشه عقلاني براي تعطيلي اين روز به دست نمي‌دهد. همه روزهاي بهار براي به صحرا رفتن و در دامان طبيعت بودن خوب است؛ چرا حتما بايد در روز 13 فروردين و همه با هم به صحرا برويم كه طبعا مفاسد اخلاقي هم به دنبال دارد؟

اين نشان مي‌دهد كه اين سنت ناشي از همان عقيده غلط نحوست 13 است كه همچون زنجير به دست و پاي ايرانيان باستان بسته بوده است و اسلام اين زنجيرها را پاره كرد و بار ديگر حكومت‌هايي مانند حكومت پهلوي براي اسلام‌زدايي از ايران اينگونه عقايد خرافي را ترويج كردند به‌طوري كه آثارش همچنان باقي است. قطعا اگر ريشه اين سنت و غيرعقلاني بودن آن براي مردم مسلمان ايران بازگو شود اين رسم غلط را كنار خواهند گذاشت.

 ملتي كه رشدش به اين ميزان رسيده باشد كه چنين انقلاب عظيمي را برپا كند قطعا مبارزه با خرافات براي او سخت نخواهد بود. نوروز از آن جهت كه يك انتخاب مناسب براي آغاز سال است و بهترين روزهاي سال براي گردش و تفريح و ديد و بازديد انتخاب شده است، افتخاري است براي ايرانيان، ولي بايد از خرافاتي مانند چهارشنبه‌سوري كه بر پايه آتش‌پرستي است و سيزده‌بدر كه بر پايه نحوست ايام است و هيچ مبناي عقلي ندارد زدوده شود.

 مصلحان جامعه بايد مصلحت مردم را بر ميل آنان ترجيح دهند؛ بايد با نقاط ضعف مردم مبارزه كنند نه اينكه سوار بر اين موج‌ها شوند. فرضا اكثر مردم طرفدار سيزده‌بدر باشند ـ كه البته چنين نيست‌‌ـ بايد با حكمت و موعظه حسنه با اين عقيده خرافي مبارزه كرد و آنها را در راه مصلحتشان پيش برد، كاري كه همه انبيا با امت خود كرده‌اند.

 اگر ابراهيم‌(ع) مي‌خواست مطابق ميل مردم خود رفتار كند امروز اثري از توحيد و خداپرستي نبود. همينطور پيامبر بزرگوار اسلام. پس پيشنهاد اينجانب اين است كه اولا تعطيلات هر دو روز 12 و 13 فروردين لغو شد. ثانيا تنها هفته اول سال نو، كل كشور (غير از بيمارستان‌ها و برخي شعب بانك‌ها) اعم از موسسات دولتي و خصوصي تعطيل باشد و از روز هشتم فروردين‌ماه كار و فعاليت در همه كشور آغاز شود. قطعا مردم رشيد ايران در مقابل حق و حكم عقل خاضع خواهند بود و هرگز مصلحت خود را فداي ميل خويش نمي‌كنند.

2- روز شهادت همه امامان‌(ع) كار روزانه با دو ساعت تاخير آغاز شود تا افرادي كه صبح زود يا شب قبل آن در مجالس تعزيه شركت مي‌كنند فرصت كافي داشته باشند و ضمنا به همه ائمه‌اطهار(ع) كه نور واحد معرفي شده‌اند، پرداخته و از معارف همه آنها كسب فيض شود. البته تطعيلي روز شهادت امام علي(ع) به عنوان امام اول شيعيان و امام صادق(ع) به عنوان رئيس‌ مذهب جعفري محفوظ بماند.

3- تعطيلي روز شهادت امام رضا(ع) با توجه به اينكه در روز 30 صفر واقع شده و با وجود تعطيلي 28 صفر گاهي سه روز تعطيل مي‌شود و گاهي كه نزديك به آخر هفته باشد تا پنج روز و گاه عملا يك هفته تعطيل يا نيمه‌تعطيل مي‌شود، حذف شود و همان دو ساعت تاخير در كار روزانه كافي است.

4- از نظر اكثر علماي اسلام خصوصيت روز اربعين حسيني در دو چيز است:يكي آمدن جابر به زيارت تربت مقدس اباعبدالله(ع) و ديگر سنت زيارت كردن آن حضرت از دور و نزديك با زيارت ماثوره‌اي كه وارد شده است. به ندرت محققان علماي اسلامي قضيه زيارت اهل بيت امام حسين(ع) در اربعين شهادت امام(ع) در سال اول را قبول دارند.

بنابراين به نظر مي‌رسد كه بهتر است تعطيلي روز اربعين حذف شود و در اين روز همانند روز شهادت امامان (ع) كارها با دو ساعت تاخير آغاز شود تا افراد فرصت شركت در جلسات و خواندن زيارات ماثوره را داشته باشند.

5- تعطيلي روزهاي 14 و 15 خرداد با توجه به اينكه گاهي به تعطيلات آخر هفته نزديك و عملا چند روز تعطيل مي‌شود و براي عده‌اي فقط فرصتي است براي رفتن به خطه‌شمال و ترافيك سنگين جاده‌هاي شمال در اين روزها بهترين گواه بر اين مطلب است، بهتر است كه در يكديگر ادغام شود و تبديل به يك روز شود.

 ادغام 14 خرداد در 15 خرداد كه سرآغاز نهضت اسلامي است مرجح است. مي‌توان در 15 در خرداد به هر دو مناسبت رحلت امام خميني(ره) و قيام 15 خرداد پرداخت. عملا نيز در 15 خرداد چندان به مناسبت اين روز پرداخته نمي‌شود و اين روز تحت‌شعاع سالروز رحلت امام(ره) قرار مي‌گيرد.

 به نظر مي‌رسد كه روح امام خميني(ره) نيز به اين وضع راضي‌تر است و از تعطيلي چندروزه‌ كارها و اتلاف وقت عده زيادي از مردم ناراضي است. اصولا دو روز تعطيلي پشت سرهم در غير مواردي كه براي تفريح و مسافرت باشد، كار عاقلانه‌اي نيست. البته تاسوعا و عاشورا به دليل عظمت حادثه كربلا استثناست.

6- در همه كشورهاي اسلامي، تعطيلي عيدفطر و عيدقربان،‌ مخصوصا عيدفطر، چند روز است. تنها ايران است كه به دليل سياست‌هاي رژيم گذشته مبني بر بازگشت به ايران قبل از اسلام و تحقير فرهنگ اسلامي، اين اعياد را در يك روز برگزار مي‌كند. رژيم پهلوي سعي داشت اعياد اسلامي را كمرنگ كند، بنابراين بيشتر بر عيدنوروز تاكيد مي‌ورزيد.

 متاسفانه بعد از انقلاب اسلامي نيز به اين امر توجه لازم نشد و همچنان اين دو عيد بزرگ اسلامي مختصر برگزار مي‌شود. جا دارد كه عيدفطر دو يا سه روز تعطيل باشد، خصوصا با توجه به اينكه گاهي در رويت هلال شوال اختلاف پديد مي‌آيد.

 اين امر باعث مي‌شود كه معني واقعي عيد كه پس از يك مبارزه طولاني با نفس حاصل مي‌شود، براي مومنان خصوصا نوجوان و جوانان شيعه كه متاسفانه دين را بيشتر در قالب عزاداري ادراك كرده‌اند، بهتر قابل‌درك باشد و در نتيجه عواطف مذهبي آنها تقويت شود.

7- اميد است مسوولان ذي‌ربط در اين طرح به دقت بنگرند و آنچه را كه مصلحت مردم است با شجاعت انجام دهند. بايد توجه داشته باشند كه مصلح واقعي كسي است كه با نقاط ضعف جامعه مبارزه كند هرچند كه متحمل سختي‌هايي شود.
 

تماشاخانه

سرودی که در مدرسه البرز صد ساله شد / صدای تاریخ از کالج آمریکایی‌ها در تهران (فیلم)

رازها و دروغ‌های جزایر سه‌گانه ایران / بریتانیا چطور جزایر را به یغما برد / هدیه‌ قلابی به شیخ نشینان شارجه که جرم‌شان دزدی دریایی بود / بریتانیا چطور مدام دروغ می‌گفت؟ (فیلم)

فیلم های دیگر