لاپاراسكوپي يا جراحي باز؟

حتما شما هم مطالبي درباره لاپاراسكوپي شنيده‌ايد اما شايد بدرستي ندانيد معناي اين كلمه چيست، چه مزايايي دارد و چه عوارضي ممكن است براي فرد ايجاد كند.

در حقيقت امروزه افراد مختلف از اين شيوه براي درمان و تشخيص بيماري‌هاي مختلف استفاده مي‌كنند و در حال حاضر بسياري از بيماري‌ها و مشكلات زنان را نيز مي‌توان به كمك روش لاپاراسكوپي تشخيص داده و درمان كرد.

دكتر آمنه سادات حقگو، جراح و متخصص زنان، زايمان و نازايي در گفت‌وگو با «جام‌جم» در اين باره توضيح مي‌دهد: لاپاراسكوپي نوعي روش جراحي نوين است كه به طور تقريبي از حدود 100 سال پيش رايج شده و مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

اين نوع جراحي، يك روش درون‌بين است كه طي آن، بدون باز كردن شكم، حفره داخل شكم و لگن كاملا روشن و نمايان مي‌شود.

به گفته وي، در اين روش به كمك تلسكوپي كه همه چيز را بزرگنمايي مي‌كند، جراح ديد بهتري خواهد داشت و از اين طريق مي‌توان بيماري‌هاي مختلفي را تشخيص داد و آنها را درمان كرد.

مزايا و عوارض لاپاراسكوپي

مهم‌ترين سوالي كه در اين زمينه براي بيماران مطرح مي‌شود، مزايا و معايب استفاده از اين روش است. البته نبايد انتظار داشته باشيم لاپاراسكوپي بدون عارضه باشد و هيچ مشكلي براي فرد ايجاد نكند، ولي در مقايسه با اعمال جراحي باز عوارض بسيار كمتري ايجاد خواهد كرد.

دكتر حقگو با اشاره به اين كه هيچ عملي بدون عارضه نيست، در اين‌باره توضيح مي‌دهد: لاپاراسكوپي هم عوارض مربوط به خودش را دارد، اما اين موارد نسبت به مشكلات عمل جراحي باز بسيار كمتر است و اين مورد يكي از مزاياي اين روش به حساب مي‌آيد.

به عنوان مثال چسبندگي يكي از مشكلاتي است كه پس از عمل جراحي باز ممكن است براي فرد ايجاد شود، اما در اين روش چون شكم باز نمي‌شود، در معرض هواي محيط قرار نمي‌گيرد و بافت بدن با لوازمي كه هنگام عمل استفاده مي‌شود تماس ندارد، چسبندگي خيلي كمتري ايجاد مي‌كند.

اين پزشك متخصص در عين حال توضيح مي‌دهد: دميدن گاز داخل شكم كه در روش لاپاراسكوپي انجام مي‌شود، براي برخي افراد خطرناك است؛ بنابراين افرادي كه زمينه بيماري‌هاي قلبي يا تنفسي دارند، نبايد از اين روش استفاده كنند.

به گفته وي، يكي از فوايد لاپاراسكوپي كوچك بودن اسكار عمل (جاي زخم) است. به عنوان مثال اگر عمل جراحي بستن لوله‌هاي رحمي به روش جراحي باز انجام شود، بايد برش جراحي حداقل به اندازه هفت تا هشت سانتي‌متر ايجاد شود، اما در اين روش با دو سوراخ نيم سانتي‌متري تا حداكثر يك سانتي مي‌توان عمل را انجام داد.

با توجه به اين كه در روش لاپاراسكوپي اسكار عمل كوچك‌تر از جراحي باز است، انتظار مي‌رود عوارض و مشكلات پس از عمل نيز كمتر باشد.

دكتر حقگو مي‌افزايد: اين مساله هم از نظر زيبايي به نفع بيمار است و هم به او كمك مي‌كند پس از جراحي خيلي سريع‌تر به زندگي روزمره برگردد و كارهاي عادي را از سر بگيرد.

به گفته اين متخصص بيماري‌هاي زنان و زايمان، احتمال عفونت نيز در اين روش بسيار كمتر است. همچنين در روش جراحي باز، داخل شكم بخوبي روش لاپاراسكوپي روشن نمي‌شود و چون اعضاي بدن روي هم قرار گرفته‌اند، ممكن است خيلي از بافت‌ها بخوبي ديده نشود، اما اين مشكلات در لاپاراسكوپي وجود ندارد.

لاپاراسكوپي كي به كار مي‌آيد؟

با توجه به مزاياي استفاده از روش لاپاراسكوپي، شايد اين سوال برايتان پيش بيايد كه كدام يك از اعمال جراحي را مي‌توان به اين روش انجام داد.

دكتر حقگو با اشاره به اين‌كه امروزه حيطه اعمال جراحي در اين زمينه گسترش يافته است، مي‌گويد: امروزه از روش لاپاراسکوپي هم در حوزه لگن و هم در حوزه شكم استفاده مي‌شود. درآوردن فيبروم‌هاي رحمي، كيست‌هاي تخمدان و بستن لوله‌هاي رحمي ازجمله مشكلاتي است كه مي‌توان در مورد آنها از روش لاپاراسكوپي استفاده كرد.

اين متخصص زنان و زايمان مي‌افزايد: يكي از موارد مهم استفاده از روش لاپاراسكوپي، تشخيص علل نازايي است؛ به همين دليل در مورد نازايي‌هايي كه علت خاصي براي آنها پيدا نشده است و معاينات و آزمايشات بيمار مشكلي را نشان نمي‌دهد، مي‌توانيم از اين روش استفاده كنيم، چون برخي مشكلاتي كه در آزمايش‌ها و سونوگرافي‌ها مشخص نمي‌شود، با اين روش قابل تشخيص است.

به گفته وي، يكي از موارد استفاده از لاپاراسكوپي، تشخيص و درمان آندومتريوز است. در واقع آندومتريوز نوعي بيماري است كه تنها روش تشخيص قطعي آن، لاپاراسكوپي است.

دكتر حقگو تاكيد مي‌كند: آندومتريوز را نمي‌توان به كمك آزمايش خون، سونوگرافي يا معاينه به طور قطعي تشخيص داد و تنها روش تشخيص بيماري مشاهده ضايعات آندومتريوز با ديد مستقيم توسط لاپاراسكوپ است.

لاپاراسكوپي براي برخي ممنوع!

با توجه به اين كه اين روش ممكن است براي برخي افراد و بخصوص مبتلايان به بيماري‌هاي خاص، دردسرساز شود، بايد نسبت به اين مورد نيز دقت داشته باشيد.

دكتر حقگو درباره افرادي كه نبايد از اين روش استفاده كنند، مي‌گويد: افرادي كه به بيماري‌هاي قلبي يا بيماري‌هاي انسدادي ريه مبتلا هستند، نبايد از اين روش استفاده كنند بنابراين لاپاراسكوپي براي افرادي كه مشكل خاصي ندارند، سالم و در سنين مناسب هستند، هيچ گونه مشكلي ايجاد نمي‌كند.

به گفته وي، انجام عمل جراحي به روش لاپاراسكوپي در سنين بالاي 60 سال چندان مناسب نيست. البته افرادي كه تصميم مي‌گيرند از اين روش استفاده كنند، بايد به پزشك متخصصي مراجعه كنند كه در اين زمينه تبحر دارد.

دكتر حقگو مي‌گويد: پزشكي كه عمل لاپاراسكوپي را انجام مي‌دهد، حتما بايد دوره‌هاي خاصي را گذرانده و در اين زمينه مهارت كافي داشته باشد، چون اين عمل برخلاف اين‌كه براي بيمار راحت و به نفع اوست، براي جراح كاري به نسبت دشوار است.