داستان خواندنی تاسیس اولین سوپرمارکت در ایران (+عکس و جزئیات)

 سوپرمارکت‌ها چنان در زندگی امروزی جا افتاده‌اند که دیگر اصلا به چشم نمی‌آیند. مثل آبی آسمان، مثل سرما در زمستان، مثل گرما در تابستان، مثل ترافیک در خیابان و مثل قیمت‌هایی که هر روز بالا می‌رود، سوپرمارکت‌ها هم خیلی عادی هستند.

به گزارش اطلاعات‌ آنلاین، انگار از اول تاریخ هر کسی که به خرده‌چیزهای روزمره نیاز داشته، برای خرید پا می‌شده و یک‌راست می‌رفته از نزدیک‌ترین سوپرمارکت محله‌اش خرید می‌کرده! اما واقعا از کِی و کجا سروکله سوپرمارکت‌ها در زندگی ما پیدا شد؟ البته همان اول بگوییم منظور ما از سوپرمارکت فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای است.

در سال ۱۳۴۲ مجله «کاوش» در گزارشی خواندنی با عنوان «مطالعه‌ای درباره سوپرمارکت‌های تهران» که نتیجه مطالعات «موسسه تحقیقات اجتماعی» بوده نوشت: امروزه این ضرب‌المثل فارسی که می‌گویند «در این مکان از شیر مرغ تا جان آدم در دسترس شماست» درباره سوپرمارکت‌ها مصداق پیدا کرده است.

 شاید در هیچ کی از مراحل تاریخ ضرب‌المثل بالا این‌چنین با حقیقت وقف نمی‌داده است و آن به واسطه شکل خاص دنیای وسیع و جدیدی است که ما با آن روبرو هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.

یادتان باشد این حرف‌ها برای ۶۱ سال پیش است!

محاسن سوپرمارکت‌ها این‌ها بود: ۱- خرید کالا از تولیدکننده اصلی و از بین رفتن واسطه‌ها، ۲- فروش نقدی به قیمت ثابت و نفع مناسب، ۳- استاندارد و بسته‌بندی خوب، ۴- جایگزینی سریع کالا، ۵- فروش کالاهای مختلف در یک مغازه و ۶- حمل کالا به خانه مشتری

در مقابل این ایرادها را به سورپرمارکت‌ها وارد می‌دانستند: ۱- جنس گران‌تر، ۲- عمومیت نداشتن خرید از آن برای همگان، ۳- خطر انحصار و تحلیل سرمایه‌های کوچک، ۴- مانعی برای فعالیت آزاد بنگاه‌های کوچک و خیلی از این موارد که زمانی حُسن محسوب می‌شده، حالا بدیهی انگاشته می‌شود و این فروشگاه‌ها خودشان در خطر امحاء و نابودی به دست آنلاین‌شاپ‌ها قرار دارند!

اما اولین بار کِی کلمه سوپرمارکت وارد دایره لغات ما شد؟ این گزارش با استفاده از آرشیو روزنامه «کیهان» می‌نویسد:

• ۴ دی ۱۳۳۶: چند کمپانی خارجی حاضر شده‌اند ۵ فروشگاه خواروبار با سرمایه معادل ۵۰میلیون تومان در ۵ ناحیه تهران تأسیس نمایند.
• ۱۲ دی ۱۳۳۶: وزارتخانه‌های کشور، کشاورزی و شهرداری تهران امور بررسی و مطالعه درباره سوپرمارکت‌ها شدند.
• ۱۶ مرداد ۱۳۳۷: کلمه سوپرمارکت برای اولین بار در یک مقاله به جای فروشگاه خواربار به کار برده شد (روزنامه کیهان کلمه «سوپرمارکت» را در پرانتز گذاشته بود)
• ۹ آبان ۱۳۳۷: وزارت کشور با تأسیس سوپرمارکت مخالفت کرد.
• ۱۰ اسفند ۱۳۳۷: شهرداری تهران تصمیم گرفت که سوپرمارکت در تهران تأسیس نماید.
• ۱۶ اردیبهشت ۱۳۳۸: کافه شهرداری را برای محل سوپرمارکت انتخاب کردند.
• ۱۱ تیر ۱۳۳۸: سوپرمارکت به دست نخست‌وزیر وقت افتتاح شد (این فروشگاه دارای ۶ سالن و یک‌صد فروشنده بود)
• ۲۲ فروردین ۱۳۳۹: شهرداری تهران با انحلال سوپرمارکت موافقت کرد و سخنگوی شهرداری تهران گفت که سوپرمارکت از روز تشکیل تا کنون کوچکترین نتیجه مثبتی نداشته است. مدیرعامل فروشگاه در همان روز به خبرنگاران گفت مشارکت با دولت در امور تجارتی مقدور نیست.
• ۱۴ اردیبهشت ۱۳۳۹: دولت با انحلال سوپرمارکت مخالفت کرد.
• ۱ مرداد  ۱۳۴۱: سوپرمارکت منحل گردید. و این خود تاریخچه کوچکی است از مشارکت ملت و دولت در امر تجارت.

به نوشته این گزارش، در همان اوانی که سوپرمارکت دولتی رو به تعطیل بود عده‌ای از جوانان تحصیل‌کرده و ستیزه‌جوی عصر حاضر و چند سرمایه‌دار دور هم جمع شده با هم شریک شدند و در تاریخ ۱۳۳۹/۱۱/۲۹  اقدام به تاسیس فروشگاه مجهزی نمودند که امروز به نام «ایران سوپر» معروف است و این اولین سوپرمارکت ایران می‌باشد و پس از آن سرمایه‌گذاری در این راه آن‌چنان باب شد که در مدتی کمتر از شش ماه تعداد سوپرمارکت‌های تهران به هفت عدد رسید.

درباره محل این فروشگاه‌ها هم بد نیست بدانید که کلیه فروشگاه‌های جدیدالتاسیس در شمال تهران در خیابان‌های تخت جمشید (طالقانی)، شاهرضا (انقلاب اسلامی)، پهلوی (ولیعصر) و کاخ (فلسطین) قرار دارند. این فروشگاه‌ها حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ کارمند داشتند و بین ۹ تا ۱۶ ساعت این فروشگاه در روز کار می‌کردند.