دولت دونالد ترامپ که در ماه ژانویه به کاخ سفید وارد میشود، با جهانی پرتنشتر و خطرناکتر نسبت به زمان آغاز به کارش در سال ۲۰۱۷ مواجه خواهد بود. در حال حاضر، جنگها در اوکراین و خاورمیانه ادامه دارد و چین نیز به رقبای آمریکا، یعنی روسیه و جمهوری اسلامی ایران، نزدیکتر شده است.
به گزارش فرارو، رئیسجمهور آمریکا چند ماه مانده با تحویل دولت از جو بایدن در حال چینش تیم خود است. ساختار سیاست خارجه مهمترین نهاد است که ترامپ را با چالش مواجه کرده است. ترامپ با شعار حفظ منافع مردم آمریکا، صلح و دوستی با جهان و پایان بحران اوکراین و غزه و پایان بحران در خاورمیانه به ریاستجمهوری رسید. اما خبرهای رسیده از چینش کابینه ترامپ تناسبی با شعارهای او ندارد، بهویژه در مسئله ایران و ماجرای احیای برجام به نظر نمیرسد نامهایی که تاکنون برای کابینه مطرح شدهاند بتوانند این چالش را مدیریت نمایند. در اینجا نگاهی خواهیم داشت به مهمترین نامهایی که برای کابینه ترامپ مطرح شدهاند، کسانی که قرار است نقش بسزایی در چالشهای بینالمللی جهان بهویژه در منطقه بحرانزده خاورمیانه ایفا کنند.
مارکو روبیو؛ گزینه وزارت خارجه
مارکو روبیو بهعنوان نامزد وزیر خارجه دولت ترامپ مطرح شده است. روبیو جمهوریخواه احتمالاً تندروترین فرد در زمینه مسائل ایران در کابینه ترامپ محسوب میگردد. بسیاری از تحلیلگران سیاسی روبیو را پدر سیاست تقابلی در آمریکا میدانند. روبیو که از سال ۲۰۱۰ عضو سنای آمریکا بوده بیشترین اظهارات درباره ایران را از میان افراد مطرح شده در کابینه جدید ترامپ داشته است. روبیو در پاییز ۱۳۹۵ صدور مجوز پرداخت ۷/۱ میلیارد دلار به جمهوری اسلامی از سوی اوباما را باج دهی به تهران توصیف کرد و گفت این اقدام خطر بیشتری برای آمریکاییها خارج از کشور ایجاد میکند؛ زیرا احتمال گروگانگیری آنها بهعنوان ابزاری برای مبادله افراد و باجخواهی وجود دارد.
وزیر خارجه جدید آمریکا در سال ۱۴۰۲ به همراه سناتورها مگی حسن و جگی روزن؛ لایحهای به نام قانون توقف مخفیکاری در فروش نفت ایران موسوم به ship را تهیه کرد که بر اساس این قانون خریدهای خارج از برنامه تحریمی نفت ایران و افراد تسهیلگر آن را، محدود میشد. او در خرداد ۱۴۰۳ با اشاره به سفر ابراهیم رئیسی به کشورهای آمریکای لاتین، حضور فزاینده ایران در نیمکره غربی را نشانهای نگرانکننده برای صلح و ثبات منطقه تلقی کرد و از دولت بایدن خواست تا یک استراتژی مشخص برای مقابله با تهدیدات جمهوری اسلامی در این ناحیه ارائه دهد.
از دیگر رویکردهای این سناتور آمریکایی در خصوص خاورمیانه میتوان به مسئله عراق نیز اشاره کرد. روبیو پیشازاین در پاسخ به رأی پارلمان عراق مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از این کشور، خواستار تجزیه عراق و استقلال کردستان شد.
مایک والتز؛ مشاور امنیت ملی کاخ سفید
مایکل والتز، نماینده فلوریدا در کنگره آمریکا، از سوی دونالد ترامپ بهعنوان مشاور جدید امنیت ملی رئیسجمهور معرفی شده و جایگزین جیک سالیوان در کاخ سفید خواهد شد. والتز که از اعضای حزب جمهوریخواه است، در سال ۲۰۱۹ پس از انتخاب ران دیسانتیس به عنوان فرماندار فلوریدا، به مجلس نمایندگان راه یافت. او قرار است نقش جان بولتون را در دولت دوم ترامپ ایفا کند. او از چهرههای برجسته کارزار انتخاباتی ترامپ برای پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ آمریکا بود.
مایک والتز با انتقاد از دولت جو بایدن در خروج از افغانستان معتقد است که با خروج آمریکا از افغانستان این کشور مامنی برای تروریستها شده است.
اما مواضع او درباره ایران از این هم تندتر به نظر میرسد. والتز در ۵ آبان و دنبال درگیریهای نظامی ایران و اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت: «تا اینجای کار باید بدانیم چه چیزی در ایران مورد حمله قرار نگرفته است: جزیره خارک که حجم عظیمی از نفت صادراتی ایران در آنجا ذخیره میگردد. در کنار آن تاسیسات هستهای نطنز در ۲۰۰ مایلی تهران است و این آخرین فرصت برای اسراییل است که برنامه هستهای ایران را متوقف و صادرات نفت ایران را مسدود کند». این اظهار نظر مداخلهجویانه درواقع اشارهای به سیاستهای رادیکال این فرد در عرصه چالشهای منطقهای در خاورمیانه دارد.
مایک والتز یکی از اعضای هیئتی بودند که سال گذشته و قبل از جنگ اسرائیل در غزه به سرزمینهای اشغالی، اردن و مصر سفر کرده بود. والتز و سایر افراد حاضر در این هیئت معتقد بودند که بایدن باید میزان بازدارندگی مقابل ایران را افزایش دهد. والتز در ۹ نوامبر در ایکس ادعایی دور از ذهن مطرح کرد و نوشت: «چرا ایران در تلاش است تا رییس جمهور آمریکا ترامپ را بکشد، شاید؛ چون فکر میکند میتواند آن را انجام دهد. اما در واقع ضعف دولت بایدن باعث جسارت دشمنان شده است. بایدن و دولتش باید تضمین دهد از تهدید ایران جلوگیری میکند و امنیت نظامی را برای محافظت از ترامپ فراهم کند».
پیت هگزت؛ گزینه وزارت دفاع
بر اساس گزارش رادیو ملی آمریکا، ترامپ در معرفی پیت هگزت به عنوان وزیر دفاع آمریکا گفت: «پیت فردی مقاوم، باهوش و به شدت معتقد به اصل "اول آمریکا" است. با انتخاب پیت، دشمنان آمریکا باید آماده باشند. ارتش ما دوباره قدرتمند خواهد شد و آمریکا هرگز از مواضع خود عقبنشینی نخواهد کرد».
پیت هگزت کهنه سرباز ارتش آمریکا است که مأموریتهای زیادی در عراق، افغانستان و گوانتانامو انجام داده است و برای این خدمات خود دو ستاره برنزی و یک نشان پیادهنظامی دریافت کرده است. هگزت در سال ۲۰۱۴ به فاکس نیوز پیوست و در مبارزات انتخاباتی آمریکا از ترامپ حمایت کرد. هگزت در یک مصاحبه عنوان کرده بود که باید اجازه مقابله با ایران را به اسرائیل داد و آمریکا نباید جلوی اسرائیل را بگیرد. وی همچنین معتقد است باید در حمله به تاسیسات هستهای ایران از اسرائیل حمایت کنیم؛ زیرا اگر اسرائیل نبود ایران تاکنون بمب اتم داشت.
هگزت معتقد است که جمهوری اسلامی ایران به طور موثر با آمریکا در جنگ بوده است پس باید اجازه داد اسرائیل با ایران مقابله کند. هگزت، ۴۴ ساله، نویسنده چندین کتاب از جمله «جنگ علیه مبارزان» است که در آن به شدت از «نخبگان ووک» و دموکراتها به دلیل تضعیف نیروهای مسلح انتقاد کرده است. او همچنین از اتخاذ موضعی تندتر در برابر چین حمایت میکند و بر لزوم مدرنسازی ارتش آمریکا تأکید دارد تا تواناییهای آن با چین همتراز شود.
جان راتکلیف؛ گزینه ریاست سازمان سیا
ترامپ در بیانیهای که به منظور معرفی جان راتکلیف به عنوان رئیس سیا در دولت خود صادر کرد، اظهار داشت: «جان راتکلیف همواره مدافع حقیقت و صداقت برای مردم آمریکا بوده است. در زمانی که ۵۱ مقام اطلاعاتی درباره لپتاپ هانتر بایدن دروغ میگفتند، تنها فردی که حقیقت را به مردم گفت، جان راتکلیف بود. به همین دلیل و به دلایل بسیار دیگر، برای من افتخار بود که در سال ۲۰۲۰ مدال امنیت ملی را به جان اهدا کنم».
راتکلیف در یک کنفرانس خبری در سال ۲۰۲۰ رییس جمهور و مقامات سیاسی ایران را به ارسال پیامهای تهدید آمیز به مردم آمریکا در خصوص انتخابات این کشورمتهم کرده بود. راتکلیف با انتقاد از اقدامات بایدن در خاورمیانه معتقد بود که تهدید بایدن برای جلوگیری از ارسال سلاح به اسرائیل در جنگ غزه، امنیت اسرائیل را در معرض خطر قرار داده است و بازدارندگی کافی مقابل ایران نداشته است. رییس اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا مایک ترنر، نیز در بیانیهای از انتخاب ترامپ استقبال کرد و معتقد بود که راتکلیف بهترین گزینه برای مقابله با اقدامات چین، روسیه و ایران است.
راتکلیف همچنین یکی از مسئولان دولت ترامپ بود که با تصمیم دولت بایدن برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سازمانهای تروریستی مخالفت کرد.
استیو ویتکاف؛ نماینده رئیس جمهور آمریکا در امور خاورمیانه
دونالد ترامپ اعلام کرد که «استیو ویتکاف»، دوست قدیمی و یهودیاش، را به عنوان نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا در خاورمیانه منصوب میکند. ویتکاف به عنوان همبازی همیشگی ترامپ در گلف شناخته میشود و در زمینه سرمایهگذاری در املاک فعالیت دارد. ترامپ ویتکاف را به عنوان «صدای تسلیمناپذیر برای صلح» در خاورمیانه توصیف کرد و افزود که او در هر پروژه و جامعهای که حضور داشته، آن را قویتر و شکوفاتر کرده است.
ویتکاف از حامیان جدی اسرائیل به شمار میآید و سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در اوایل امسال در کنگره را «حماسی» و «بسیار تأثیرگذار» ارزیابی کرده است. رابطه نزدیک این فرد با سران صهیونیست و همچنین حمایت یک جانبه وی از اسرائیل نشان میدهد که ویتکاف احتمالاً در وظیفه خود در امور خاورمیانه بدون هیچ تردیدی جانب اسرائیل و سیاستهای توسعه طلبانه آنها را خواهد گرفت.
جمعبندی
نگاهی به مواضع پیشین و رویکردهای افرادی که دونالد ترامپ برای مدیریت چالشهای اخیر در خاورمیانه انتخاب کرده است به خوبی نشان میدهد که ترامپ حداقل در خاورمیانه نخواهد توانست به سادگی به شعارهای انتخاباتی خود و به ویژه به اتمام رساندن جنگها در منطقه و برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطینیها جامه عمل بپوشاند.
ترکیب افراد تاثیرگذار کابینه ترامپ در مسائل بین الملل همچنین به نظر نمیرسد بتوانند یا حتی بخواهند یکی دیگر از مسائل مهم و تاریخی منطقه یعنی موضوع هستهای ایران و معاهده برجام را به سرانجام برسانند. رویکرد ضد ایرانی این افراد درکنار حمایت بی قید و شرط از اسرائیل حتی میتواند منطقه را با چالشهای بیشتری مواجه سازد.