عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - موضع گیری صریح رسانه در حمایت از یک کاندیدای انتخابات، اقدامی نادرست و تیشه به ریشه زدن رسانه است.
انتخابات امریکا دوباره بحث و جدل ها را درباره اعلام حمایت رسانه ها از یک کاندیدای مشخص دوباره مطرح کرده است. اینکه رسانه ها باید وارد حمایت از کاندیداها شوند یا نشوند؟ آیا این اقدام صحیح است یا نه و چرا؟
اکثر مطبوعات مهم امریکا از یکی از دو کاندیدای اصلی انتخابات اعلام حمایت می کنند. با این حال امسال، روزنامه واشنگتنپست برای اولین بار از ورود به حمایت از یک کاندیدای انتخابات، خودداری کرد و گفت که بی طرف می ماند. این در حالی است که هر ساله روزنامه واشنگتن پست در کنار دیگر رسانه های مهم از جمله نیویورک تایمز از کاندیدای دموکرات،حمایت می کردند.
سکوت واشنگتن پست در برابر حمایت از کاندیداهای انتخابات امریکا باعث جنجال و رویارویی داخلی در این روزنامه شد. جمع مهمی از روزنامه نگاران در این روزنامه، تصمیم به سکوت و بیطرفی را قبول نکرده اند و به صراحت با این تصمیم مخالفت کرده اند.
این مخالفت با سکوت حتی به مخاطبان جدی واشنگتن پست هم رسید تا جایی که حدود 200 هزار نفر از مشترکین روزنامه، اشتراک خود را لغو کردند.
داستان از این قرار است که روزنامه واشنگتن پست متعلق به میلیاردر امریکایی و مالک آمازون "جف بزوس" روز جمعه اعلام کرد از کامالا هریس نامزد دموکرات یا دونالد ترامپ جمهوری خواه، نامزدهای انتخابات ریاست آمریکا حمایت نخواهد کرد.
این اتفاق با دخالت جف بزوس مالک روزنامه رخ داد. این در حالی است که همه انتظار داشتند به مانند سال های قبل، روزنامه از کاندیدای دموکرات یعنی هریس حمایت می کند.
رئیس اجرایی روزنامه (ویلیام لوئیس) در حمایت از این تصمیم گفت این نشان دهنده بازگشت "به ریشه های ما در عدم حمایت از نامزدهای ریاست جمهوری است."
"مارتی بارون" سردبیر سابق واشنگتن پست اما علیه این بی طرفی روزنامه موضع گیری و انتقاد کرد.
او به آنچه "بزدلی" روزنامه توصیف کرد، حمله کرد و گفت "دموکراسی قربانی آن خواهد شد". او گفت ترامپ این تصمیم روزنامه را به عنوان "دعوت برای اعمال ارعاب بیشتر" علیه بزوس خواهد دید.
از زمانی که واشنگتن پست اعلام کرد از هریس یا ترامپ حمایت نخواهد کرد بیش از 200 هزار نفر اشتراک خود را در این روزنامه لغو کرده اند. یک سوم از اعضای هیئت تحریریه روزنامه هم در اعتراض به این موضوع استعفا داده اند.
لغو اشتراک حدود 200 هزار مشترک در روزنامه، معادل 8 درصد اشتراک های واشنگتن پست است. چنین ضرر بزرگی به رسانه ای است که در حال حاضر با مشکلات مالی مواجه است. واشنگتن پست در سال گذشته بیش از 2.5 میلیون مشترک داشت که اکثر آنها به صورت آنلاین بودند.
واشنگتن پست پس از نیویورک تایمز و وال استریت ژورنال سومین روزنامه پرتیراژ امریکاست.
در طول چهار دهه گذشته، هیات تحریریه روزنامه واشنگتن پست به طور مداوم در انتخابات ریاست حکومت امریکا، از یک نامزد حمایت کرده است که همگی دموکرات بوده اند. حالا اما واشنگتن پست تصمیم گرفت در یکی از دوقطبی ترین انتخابات تاریخ ایالات متحده بی طرف باقی بماند.
اگرچه روزنامهها نفوذی را که قبلا داشتند از دست دادهاند اما واشنگتن پست با شعار «دموکراسی در تاریکی میمیرد» همچنان نفوذ قابلتوجهی را در میان نخبگان پایتخت آمریکا حفظ کرده است.
قبل از این "لس آنجلس تایمز" یکی از روزنامههای مهم آمریکایی نیز اقدام مشابه انجام داد. "ماریل گارزا" سردبیر لس آنجلس تایمز روز چهارشنبه گذشته استعفای خود را اعلام کرد. استعفا در اعتراض به اقدام مالک روزنامه در جلوگیری از حمایت از تحریریه روزنامه از هریس انجام شد.
در مقابل، نیویورک تایمز سپتامبر گذشته حمایت خود از را هریس اعلام و او را "تنها گزینه ملی برای ریاست" توصیف کرد.
روزنامه نیویورک پست متعلق به روپرت مرداک هم روز جمعه از ترامپ جمهوری خواه، حمایت و اعلام کرد "آمریکا امروز آماده است تا دونالد ترامپ قهرمان را به ریاست بازگرداند."
موضوع حمایت کردن یا نکردن رسانه از کاندیدای انتخابات و ورود مصداقی رسانه به انتخابات، محدود به امریکا نیست و تقریبا در همه کشورهایی که انتخابات واقعی یا معنی داری برگزار می شود محل بحث و جدل بسیار است. در این زمینه، رسانه های قدیمی و معتبر اروپایی، معمولا از ورود مستقیم به حمایت از کاندیداهای انتخابات خودداری می کنند. رسانه های حرفه ای تر به طور کامل مستقیم و غیرمستقیم دخالت یا موضع گیری نمی کنند.
در واقع می توان به دو گرایش اشاره کرد. گرایش امریکایی که بسیاری از روزنامه ها وارد حمایت از یک کاندیدا می شوند و گرایش اروپایی که از چنین حرکتی خودداری می کنند.
در ایران البته تقریبا اکثریت رسانه ها بر حمایت از یک کاندیدا در انتخابات تاکید دارند و دیدگاه حفظ بی طرفی و خودداری رسانه ها از ورود به تایید کاندیداها، در اقلیت کامل به سر می برد.
براساس معیارهای حرفه ای، می توان گفت حق با گزینه عدم دخالت رسانه در انتخابات و خودداری از حمایت از یک کاندیداست. در حمایت از این گزینه، این دلایل را می توان برشمرد:
فعالیت حرفه ای رسانه و روزنامه نگاران نیازمند حفظ بی طرفی و داشتن استقلال به هنگام کار رسانه ای است. موضع گیری صریح رسانه در حمایت از یک کاندیدا، به معنی کنارگذاشتن استقلال و بی طرفی است. چگونه رسانه و روزنامه نگارانی که به صراحت از یک کاندیدای مشخص اعلام حمایت کرده اند می توانند بی طرفانه و مستقل، انتخابات را پوشش دهند؟ حتما نمی توانند. حداقل ماجرا این است که با تردید و تشکیک جدی مخاطبان و ناظران روبه رو می شود.
جایگاه رسانه و روزنامه نگاران به ویژه خبرنگاران در پوشش خبری، جایگاه روایتگر و انتقالگر است. روایت کامل، منصفانه و حرفه ای از یک رویداد نیازمند پیش نیازهایی است یعنی بی طرفی و استقلال در فعالیت حرفه ای.
قطعا هر خبرنگار و روزنامه نگاری دارای موضع گیری شخصی است و پای صندوق رای هم نام یک کاندیدا را می نویسد اما به هنگام فعالیت خبری و رسانه ای باید موضع گیری شخصی خود را پنهان و از فعالیت رسانه ای خود دور نگه دارد.
جایگاه رسانه و روزنامه نگاران در روایت حوادث، شبیه جایگاه داوران در مسابقات ورزشی و قضات در دادگاه هاست.
رسانه، حزب نیست. یکی از تفاوت های حزب و رسانه نیز در همین موضوع یعنی موضع گیری وحمایت از این یا آن کاندیداست.
حزب هم خود و هم اعضای آن، موضع دارند و همیشه باید در برابر حوادث مختلف موضع گیری می کنند اما رسانه این گونه نیست. رسانه چون خود روایتگر است باید نباید موضع گیری داشته باشد.
اعضای حزب فعالان سیاسی هستند اما روزنامه نگاران، فعال سیاسی نیست تا موضع گیری صریح درباره کاندیداهای انتخابات داشته باشند. تنها استثنا در این باره، یادداشت نویسان و تحلیلگران هستند که به صراحت درباره مثبت و منفی کاندیداهای انتخابات، نظر خود را منتشر می کنند.
رسانه می تواند در قالب یادداشت، نظرات مختلف در حمایت یا علیه کاندیداهای مختلف را منتشر کند اما خود رسانه و خبرنگارانش حق ندارند موضع گیری درباره کاندیداها داشته باشند.
براساس آیین نامه های روزنامه نگاری در رسانه های حرفه ای جهانی، این بخش از روزنامه نگاران (یادداشت نویسان) البته دیگر نباید در بخش خبر و پوشش خبری فعالیت داشته باشند زیرا بی طرفی ندارند.
وقتی رسانه از کاندیداتوری آقای الف حمایت می کند ایا در این صورت این رسانه می تواند خبرهای منفی درباره اقای الف را پوشش دهد؟ یا به صورت خودکار، خبرهای منفی، سانسور خواهد شد؟ وقتی رسانه ای به صراحت از یک کاندیدا اعلام حمایت می کند آیا می توان به خبرها و گزارش ها و یادداشت های آن رسانه درباره انتخابات اعتماد کرد؟ آیا با چنین رسانه ای می توان نتیجه انتخابات را به درستی پیش بینی کرد؟
حمایت رسانه از یک کاندیدا، به معنی تبدیل رسانه به ارگان تبلیغاتی است.
اعلام حمایت رسانه از یک کاندیدای انتخابات، به معنی هزینه کردن اعتبار و آبرو و جایگاه رسانه برای یک کاندیدای خاص است. چرا و به چه دلیل این هزینه کردن باید انجام شود؟ در مقابل این هزینه کردن و قربانی کردن اعتبار و وجهه و آبروی یک رسانه برای یک حزب ویک کاندیدای انتخابات، رسانه چه چیزی دریافت می کند و چه دستاوردی خواهد داشت؟ هیچ. نه تنها دستاورد ندارد بلکه اعتبار و وجهه خود را قربانی می کند.
نتیجه انتخابات هر چه باشد رسانه ای که از یک کاندیدا، اعلام حمایت کرده ضرر می کند. نتیجه انتخابات هر چه باشد چنین رسانه ای، آسیب خواهد دید.
اگر کاندیدای مورد نظر، در انتخابات شکست بخورد شکست رسانه تلقی خواهد شد و رسانه هم در این شکست، شریک خواهد بود. ضمن اینکه تبعات این شکست نه تنها کاندیدا را در بر می گیرد بلکه رسانه و روزنامه نگاران آن را هم در بر می گیرد. در حالی که رسانه نقشی در فعالیت و موضع گیری این کاندیدا ندارد.
اگر کاندیدا، پیروز انتخابات باشد بازهم سهم رسانه، شکست خواهد بود چرا که رسانه در این شرایط، به ارگان تبدیل می شود و دیگر از جایگاه رسانه حرفه ای خبری نیست. در این وضعیت از نگاه مخاطبان، دیگر نه با یک رسانه بلکه با ارگان رسانه ای روبه رو هستیم. رسانه ای که به جای فعالیت حرفه ای و واقعی اطلاع رسانی، به دنبال تبلیغات و روابط عمومی برای یک کاندیداست.