رویارویی اسرائیل و ایران و سایه احتمالی جنگ منطقه ای یا جهانی

دکتر " محمد علی احسان" استاد روابط بین الملل در دانشگاه دفاع ملی اسلام آباد پاکستان با نگارش مقاله ای در وبگاه "اکسپرس تریبیون" پاکستان، تشدید تنش نظامی بین اسرائیل و ایران را مورد بررسی قرار داده است.

به گزارش عصرایران، در این مقاله با اشاره به احتمال آغاز یک روند پینگ پونگی حملات متقابل بین اسرائیل و ایران نوشت:

جهان نگران این است که جنگ در خاورمیانه ممکن است تشدید شود و کل منطقه را فرا بگیرد. همه شاخص های موجود نشان می دهد که جنگ ممکن است گسترش یابد و مشکلات بزرگ تری برای کل جهان ایجاد کند. اسرائیل صبر استراتژیک ایران را برای مدت بسیار طولانی آزمایش کرد و 2 ماه قبل و در 31 ژوئیه 2024، زمانی که اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران و در حمله اسرائیل ترور شد، بسیاری فکر کردند که بالاخره زمان انتقام ایران فرا رسیده است.

با این حال، ایران واکنش تلافی جویانه ای انجام نداد، زیرا ایالات متحده ایران را در چارچوب یک دیپلماسی محرمانه با هدف یافتن راهی برای پایان دادن به جنگ از طریق توافق بر سر شرایط آتش بس مورد توافق طرفین، درگیر کرد.

برای ایران، پیشنهادی که ایالات متحده ارایه می‌کرد، جذاب بود و به مراتب سودآورتر از انتقام گرفتن بود. اما هنگامی که در 27 سپتامبر، سید حسن نصرالله در حمله هوایی اسرائیل ترور شد، ایران عمیقا از بازی دوگانه آمریکایی‌ها متعجب شد.

با وجودی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در زمان این حمله در ایالات متحده بود، اما آمریکایی ها ادعا کردند که از طرح این حمله اسرائیل مطلع نبوده اند.

ایران حاضر نبود این روایت را باور کند و کل روند مذاکرات درباره توافق آتش بس را یک بلوف و یک ترفند تلقی کرد. آنچه در اول اکتبر در قالب حمله موشکی بالستیک ایران به سوی تاسیسات نظامی اسرائیل شلیک شد، نه تنها انتقام‌جویی ایران به ترور اسماعیل هنیه و حسن نصرالله بود، بلکه نشان‌دهنده‌ی آشکاری بود که دوران صبر استراتژیک ایران به پایان رسیده است. اسراییل تاکنون این حمله را تلافی نکرده است. اگر این کار را انجام دهد، احتمالا چه خواهد کرد و اهداف احتمالی آن در ایران چه خواهد بود؟

به نظر می رسد و آن گونه که از اظهارنظرها و گزارش ها پیداست، تاسیسات هسته‌ای ایران، میادین نفتی و پالایشگاه‌های نفت و برخی از پایگاه‌های نظامی ایران اهداف اولیه خواهند بود.

اسرائیل سال هاست که برای یک حمله احتمالی به ایران برنامه ریزی و رزمایش برگزار می کند، و بر همین اساس طرح حمله به ایران باید از مدت ها قبل در تل آویو برنامه ریزی شده باشد، و این برنامه ریزی و آماده سازی نمی تواند باشد که تاکنون اسرائیل را از انتقام گیری باز داشته است.

آنچه تاکنون جلوی تلافی اسرائیل را گرفته، توصیه ها و مخالفت های احتمالی آمریکاست. آنچه آمریکایی‌ها از آن می‌ترسند این است که اگر چنین حمله‌ای انجام شود و واکنش متقابل ایران برای کل جهان بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

 ایران ممکن است با حمله به میادین نفتی و پالایشگاه های نفت در کل خاورمیانه پاسخ دهد. همچنین ممکن است تنگه هرمز را مین گذاری کند و در حرکت و جریان تانکرهای نفتی از و به کشورهای خاورمیانه اختلال ایجاد کند. این برای صنعت و اقتصاد جهان فاجعه بار خواهد بود.

بنابراین، بیش از دفع موشک‌های وارده از ایران، نقش مهم‌تری که ایالات متحده در حال حاضر انجام می‌دهد این است که مطمئن شود از حمله تلافی جویانه اسرائیل به ایران جلوگیری می‌کند. اسرائیل در طی جنگ یک سال گذشته خود نه تنها پول آمریکا، اطلاعات آمریکا، هواپیماهای آمریکایی و بمب‌های آمریکایی را استفاده می‌کند، بلکه دفاع هوایی و سپر دیپلماتیک آمریکا را نیز مورد استفاده قرار می‌دهد.

همچنین، اگر اسرائیل به ایران حمله کند و تاسیسات هسته‌ای ایران از این حمله جان سالم به در ببرد، انگیزه ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای سر به فلک خواهد کشید. این سناریویی نیست که به مذاق آمریکایی ها یا حتی سعودی ها یا دیگر قدرت های خاورمیانه خوش آید. بنابراین، احتمال زیادی وجود دارد که نتانیاهو نتواند به رویای مادام العمر خود یعنی حمله به ایران و از بین بردن دارایی های هسته ای آن دست یابد.

تهاجم زمینی اسرائیل به جنوب لبنان نیز طرح روشن خود را دارد. هدف آن نمی تواند شکست حزب الله باشد زیرا یک هدف نظامی دست یافتنی نیست. در بهترین حالت، اسرائیل می تواند برای کاهش توان نظامی حزب الله برنامه ریزی کند و همچنین آنها را تا آنجا که ممکن است به سمت شمال سوق دهد تا توانایی حزب الله برای شلیک راکت و موشک به شمال اسرائیل را محدود کند.

 برای دستیابی به این هدف نظامی محدود، اسرائیل به نیروهای زمینی در جنوب و مرکز لبنان نیاز دارد. این گزینه ای است که به نفع مبارزان چریکی حزب الله است که ترجیح می دهند در این جنگ نامتقارن بجنگند و تلفاتی گسترده به نظامیان اسرائیلی وارد کنند.

 جهان به اندازه کافی شاهد خشونت نیروهای مسلح اسرائیل در غزه، جنوب لبنان و اکنون بیروت است. ایران در انتخاب اهداف حمله موشکی اخیر خود بسیار  مراقب بود که تنها پایگاه های نظامی را هدف قرار دهد، اما اسرائیل در طول جنگ یک سال گذشته خود چنین احتیاطی از خود نشان نداده است. تاثیر استراتژیکی که چنین بمباران بی رحمانه ای بر جمعیت غیرنظامی ایجاد می کند در تاریخ به شکل ویتنام، افغانستان و عراق ثبت شده است. با توجه به سابقه چنین جنگی، سرنوشت ارتش اسرائیل چندان متفاوت نخواهد بود.

برای مدت طولانی، اسرائیل با خط قرمزهای ایران بازی کرده و قدرت این کشور را خفیف جلوه داد. اسرائیل چندین ترور انجام داد و منافع ایران را نیز هدف قرار داد. عموما اعتقاد بر این بود که ایران واکنش نشان خواهد داد، مداخله خواهد کرد و از تخریب منابع خود در صحنه جنگ نیابتی جلوگیری خواهد کرد، اما این کار را نکرد. تا اینکه در نهایت در اول اکتبر دست به یک حمله موشکی گسترده به پایگاه های هوایی و امنیتی اسرائیل زد. اقدام نظامی کنونی ایران مبتنی بر یک منطق راهبردی است.

ایران طی ماه های گذشته محموله های نظامی گسترده ای از روسیه دریافت کرده است. گفته می شود سامانه دفاع ضدهوایی اس-400 روسی در ایران مستقر شده است.

گزارش های غیررسمی نیز وجود دارد که روسیه اسکادران های هواپیماهای پیشرفته سوخو-35 روسی را به ایران فرستاده است. این هواپیماها می توانند نقشی ویژه در دفاع از حریم هوایی ایران بر عهده گیرند. اینها قابل تایید یا رد نیستند.

 گزارش ها حاکی از آن است که روسیه و چین نیز به امضای یک پیمان دفاعی نزدیک شده اند. روسیه همچنین به اسرائیل هشدار داد که به لبنان حمله نکند و سفیر این کشور در اسرائیل از شهروندان روسیه خواسته است که سریعا اسرائیل را ترک کنند.

همچنین گزارش هایی وجود دارد که اخیرا ولادیمیر پوتین رئیس فدراسیون روسیه از پاسخ به تماس نخست وزیر اسرائیل خودداری کرده است. مهمتر از آن، همچنین گزارش شده است که سامانه پدافند هوایی ناوهای نیروی دریایی روسیه در دریای مدیترانه برخی از موشک‌هایی را که اسرائیل به لبنان شلیک کرده بود، رهگیری کرده است. اسرائیل طی روزهای گذشته در اقدامی بی سابقه پایگاه دریایی روسیه در ساحل دریای مدیترانه سوریه را هدف قرار داده است.

نمی توان در مورد صحت برخی از این گزارش ها مطمئن بود، اما چیزی که می توان از آن مطمئن بود این است که روسیه آشکارا در حال تاکید مجدد بر نفوذ خود در خاورمیانه است. اگر اسرائیل کشور دست نشانده آمریکا باشد، ایران نیز تا زمانی که منافعش تامین شود، مشکل چندانی با کسب حمایت از یک قدرت بزرگ دیگر نخواهد داشت.

۱۲ منطقه تهران در وضعیت قرمز آلودگی هوا

بیشتر بخوانید:

زیدآبادی : چرا چینی ها در برابر جنگ خاورمیانه سکوت کرده اند؟

سید حسن خمینی: نتانیاهو غلط می‌کند یک ایرانی را بکشد، حتی اگر آن ایرانی ضدانقلاب باشد (فیلم)

فرمانده نیروی دریایی سپاه: برای بازی با آتش نتانیاهو آموزش های متفاوتی را طراحی کرده ایم

سخنگوی ارتش اسرائیل: پایگاه هوایی در حمله اخیر ایران هدف قرار گرفت

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر