کیهان: مصرف گرایی مردم تقصیر سریال اوشین و هاشمی رفسنجانی است

در جامعه ایران نیز تنها چند سال بعد از سریال اوشین در زمستان ۱۳۷۳ نخستین فروشگاه زنجیره‌ای رفاه به دست هاشمی رفسنجانی افتتاح شد و همین امر بستر راه افتادن انبوهی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور ما را فراهم کرد که در راستای کسب سود بیشتر صاحبان فروشگاه‌ها، مصرف‌گرایی را سرلوحه خود قرار داده بودند.

«در جامعه ایران نیز تنها چند سال بعد از سریال اوشین در زمستان ۱۳۷۳ نخستین فروشگاه زنجیره‌ای رفاه به دست رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد و همین امر بستر راه افتادن انبوهی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور ما را فراهم کرد که در راستای کسب سود بیشتر صاحبان فروشگاه‌ها، مصرف‌گرایی را سرلوحه خود قرار داده بودند.»

روزنامه کیهان در مطلبی مصرف گرایی مردم را تقصیر سریال اوشین و هاشمی رفسنجانی انداخت.

این روزنامه نوشت: سریال «سال‌های دور از خانه» که در دهه ۱۳۶۰ از صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش شد یکی از سریال‌های محبوب و خاطره‌انگیز برای خانواده‌های ایرانی است.

فضای شرقی و سنتی بخش مهمی از سریال به فرهنگ ایرانی نزدیک بود و به همین دلیل عموم خانواده‌ها با سریال ارتباط برقرار کرده و تا ده‌ها سال در ذهن و زندگی برخی از مردم ایران نقش و تأثیر خود را به جای گذاشت.

بخش مهمی از سریال در حال تصویر جامعه سنتی ژاپن است اما به تدریج و زمانی که هیتوشی (پسر اوشین) به دنبال روش‌های جدید تجارت است فضای سریال دچار تغییر می‌شود. ابتدا اوشین در برابر درخواست هیتوشی برای روآوردن به روش‌های نو در تجارت، مقاومت می‌کند ولی به مرور زمان ناچار به نظر هیتوشی تن می‌دهد.

هیتوشی به دنبال تأسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای است. از این رو پس از کسب موافقت مادرش، نخستین فروشگاه خود را به راه می‌اندازد. فروشگاه او به لحاظ ساختار و نحوه دریافت و پرداخت با فروشگاه سنتی مادرش فرق دارد. سود فروشگاه او بیشتر و کسب و کارش رونق افزون‌تری دارد. بر این اساس هیتوشی آرام آرام شعبه‌های جدید فروشگاه‌های خود را فعال می‌کند.

کسب سود و ثروت انبوه، هیتوشی را به سرمایه‌دار تبدیل می‌کند در این میان می‌بینیم که اخلاق اوشین هم دچار تغییر می‌شود. او که به گذشت و فداکاری معروف بود از اینکه با تأسیس فروشگاه‌های بزرگ پسرش، کسب و کار سایر مغازه‌داران به خطر بیفتد احساس ناراحتی نمی‌کند و حتی خواهان قاطعیت در مواجهه با دیگران است.

هیتوشی نماد سرمایه‌سالاری و منفعت‌طلبی در جامعه جدید و غربگرای ژاپن است که برای کسب ثروت و شهرت بیشتر، موانع را یکی پس از دیگری از سر راه برمی‌دارد و تا آخر سریال با همه افت و خیزها با موفقیت کار خود را پیش می‌برد و سریال با پیروزی او پایان می‌پذیرد. او حتی می‌تواند اخلاق مادرش را نیز تغییر دهد.

فروشگاه‌های زنجیره‌ای زمینه را برای از بین بردن کسب و کارهای کوچک فراهم می‌کند و حکومت پول و ثروت را در بازار به رخ همگان می‌کشد. این امر البته با تغییر نگاه انسان‌ها نسبت به همدیگر نیز همراه است به طوری که فرد سرمایه‌دار هم خود را محق می‌داند و هم در قبال کاسبان معمولی احساس وظیفه نمی‌کند و از ورشکستگی آن‌ها احساس تأسف ندارد. از دیگر سو این فروشگاه‌ها جامعه را به سوی مصرف‌گرایی سوق می‌دهند.

می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین جلوه‌های این سریال تبلیغ و ترویج فروشگاه‌های زنجیره‌ای بود. به طوری که در جامعه ایران نیز تنها چند سال بعد از سریال اوشین در زمستان ۱۳۷۳ نخستین فروشگاه زنجیره‌ای رفاه به دست رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد و همین امر بستر راه افتادن انبوهی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کشور ما را فراهم کرد که در راستای کسب سود بیشتر صاحبان فروشگاه‌ها، مصرف‌گرایی را سرلوحه خود قرار داده بودند. در حالی که راسته بازار سنتی در ایران در جهت منافع مشتری و ارائه کالا با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر بود با این افزوده که به طور طبیعی مصرف بهینه را ترغیب می‌کرد. در واقع یکی از تأثیرات مهم این سریال بر جامعه ما بسترسازی برای مصرف‌گرایی و سرمایه‌سالاری بود.