یک طراح لباس و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه دغدغه کافی برای پرداختن به لباس فرم دانش‌آموزان وجود ندارد، انتخاب نوع پارچه لباس را مهم‌ترین موضوع در این زمینه خواند و گفت: «فاستونی» بهترین انتخاب برای لباس فرم مدارس است اما استفاده از این پارچه برای دوخت لباس فرم صرف اقتصادی ندارد و به همین دلیل معمولا از پارچه تِرگال یا تترون ملحفه‌ای برای دوخت لباس دانش‌آموزان استفاده می‌شود.
مهدی منصورزاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه به طور کلی درنظر گرفتن لباس فرم برای دانش‌آموزان معایب و مزایایی به شکل همزمان دارد، گفت: مواردی مانند کاهش اختلاف طبقاتی، کمک به تمرکز بیشتر دانش‌آموزان و افزایش یادگیری، افزایش ادراک جمع‌گرایی و ... همگی از مزایای درنظر گرفتن لباس فرم و یکدست‌پوشی است. از سوی دیگر محدودیتِ فردیت و ابراز وجود دانش‌آموز، مقابله با تنوع‌طلبی دانش‌آموزان و ... از معایب استفاده از لباس فرم است، اما در نهایت مزایای یکدست‌پوشی بیشتر است.
او با اشاره به اینکه در طرح یکدست‌پوشی مواردی هم مغفول ماند است، اظهار کرد: به عنوان مثال پس از تصویب طرح یکسان‌پوشی دانش‌آموزان، دیگر به جنسیت، میزان رشد جسمی، تحرک و بازیگوشی در مقاطع مختلف، سایزبندی مشخص، عدم توجه به مقاطع مختلف تحصیلی به لحاظ روانشناختی و رنگ‌بندی‌ها و... توجهی نشد.
منصورزاده تاکید کرد: از طرفی دانش‌آموزان در شرایطی باید پوشش یکسان داشته باشند که حتی به منطقه جغرافیایی آنها نیز توجه کافی نشده است؛ درحالی که با توجه به تنوع جغرافیایی کشورمان قاعدتا می‌توانستیم پوشش‌هایی با طراحی و دوخت متنوعی برای محصلان طراحی کنیم. از طرفی موضوعات اقتصادی نیز سبب شده است تا همه خانواده‌ها نتوانند لباس فرم با قیمت بالا برای فرزندشان تهیه کنند و این عامل هم بر انتخاب نوع پارچه، دوخت و... نیز اثرگذار است.
این طراح لباس ادامه داد: موضوعات ذکر شده سبب شده است که تولیدکنندگان اقدام به سری‌دوزی کنند و دقتی به سایزبندی، ترکیب رنگ، طراحی، نوع پارچه و ... نداشته باشند و همان پارچه‌ای که برای کودکِ مقطع ابتدایی استفاده می‌کنند را برای نوجوان مقطع دبیرستان هم استفاده کنند، درحالی که در مقاطع بالاتر دانش‌آموز باید به سکون و آرامشِ ادامه تحصیل برسد.
غفلت از ظرفیت لباس‌های محلی
او درباره ظرفیت استفاده از اِلِمان لباس‌های محلی مناطق مختلف کشور برای طراحی لباس فرم بومی، بیان کرد: طراحان لباس به‌ویژه کسانی که پیشرو هستند، بهتر است به سمت ایجاد تغییر در لباس فرم‌ها بروند؛ چرا باید ذهنیت استفاده از اِلِمان لباس‌های اداری را برای لباس دانش‌آموزان هم پیاده و اجرا کنیم؟ به عنوان مثال اگر در نظر بگیریم فرمِ واحد باید مانتو، شلوار و پوششی برای سَر باشد، طراحان می‌توانند به فراخور هر منطقه جغرافیایی موارد بومی همان منطقه را طراحی و اجرا کنند.
منصورزاده با بیان اینکه به نظر می‌رسد وزارت آموزش و پرورش به عنوان نهاد متولیِ اصلی چندان دغدغه‌ای در طراحی لباس فرم مدارس و کیفیت آن ندارد، اظهار کرد: بیشترین دغدغه، متحدالشکل بودن لباس‌ها بوده است و اجازه انتخاب رنگ و تفاوت‌های مختصر در لباس‌ها را به مدارس داده‌اند و پس از آن دیگر به موضوع ورود جدی و دغدغه‌مند نداشتند.
بهترین پارچه برای دوخت لباس فرم دانش‌آموزان
او با اشاره به اینکه پارچه «فاستونی» که ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی است، بهترین نوع پارچه برای دوخت لباس فرم دانش‌آموزان است، گفت: این پارچه علاوه بر مقاومت و استحکام خوبی که دارد، از لطافت کافی نیز برخوردار است و نگهداری راحت‌تری داشته و در شست‌وشو هم آبرفت کمتری دارد. اما استفاده از این پارچه برای دوخت لباس فرم صرف اقتصادی ندارد و شاید همه خانواده‌ها نتوانند برای ۱۲ سال تحصیلی لباس فرمی با این جنس پارچه تهیه کنند. به همین دلیل معمولا از پارچه تِرگال یا تترون ملحفه‌ای برای دوخت لباس دانش‌آموزان استفاده می‌شود.
او ادامه داد: عمده تغییرات هورمونی و جسمی دانش‌آموزان از حدود ۱۰ سالگی آغاز می‌شود. استفاده از پارچه‌های فاستونی در این مقطع از این نظر که دانش‌آموز می‌تواند حتی سه سال از یک لباس استفاده کند منطقی است، اما برای زمانی که رشد فرد شدت می‌گیرد دیگر نمی‌توان یک لباس را چند سال استفاده کرد و همان موضوع صرف اقتصادی مطرح می‌شود.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه انتخاب نوع پارچه لباس باید بر اساس مقطع تحصیلی و سن دانش‌آموزان صورت گیرد، بیان کرد: با توجه به اینکه دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شیطنت و بازیگوشی بیشتری دارند، استفاده از لباسی با پارچه الیاف طبیعی باعث می‌شود که هنگام جنب‌وجوش، کمتر تعریق کنند و لباس منافذ کافی برای عبور هوا را داشته باشد، اما برای مقاطع بالاتر که دانش‌آموز به نوجوانی و سکون رسیده است استفاده از پارچه تِرگال بهتر است زیرا ایستایی لباس هم با این نوع پارچه بیشتر است.
سِری دوزی لباس‌ها و بی‌توجهی به رنگبندی
او رنگبندی لباس فرم دانش‌آموزان را موضوعی مهم خواند و گفت: ترکیب رنگ شامل تعادل رنگ می‌شود که باید بر اساس تنوع فرم لباس برای آن تصمیم‌گیری شود؛ از طرفی نمی‌توان نقش سایر عوامل از جمله میزان بازیگوشی دانش‌آموزان را در انتخاب رنگ لباس بی‌تاثیر دانست؛ به عنوان مثال انتخاب رنگ‌های روشن برای لباس دانش‌آموزان مقطع ابتدایی که مدام در حال بازی هستند منطقی به نظر نمی‌رسد چرا که نیاز به شست‌وشوی مداوم پیدا می‌کند و این امر بر مقاومت و استحکام لباس اثرگذار است.
منصورزاده ادامه داد: می‌توان با خلاقیت از استفاده از رنگ‌های مشکی، طوسی و سرمه‌ای برای لباس فرم دانش‌آموزان مقطع ابتدایی خودداری کرد و در عوض رنگ‌های بنفش، قرمز و... را جایگزین کرد که از طیف رنگ‌های تیره هستند اما بر روحیه دانش‌آموز هم که باید حداقل روزی ۶ ساعت این لباس را بپوشد اثر منفی نمی‌گذارد.
او با تاکید بر اینکه انتخاب رنگ لباس باید بر اساس سن دانش‌آموز صورت گیرد، اظهار کرد: برای مقطع متوسطه بهتر است از رنگ‌های سنگین‌تر استفاده شود. هرچند موافق استفاده کامل از رنگ‌های سرمه‌ای و طوسی نیستم، اما باید ترکیب رنگ در انتخاب این نوع لباس درنظر گرفته شود تا مثلا بر یک زمینه طوسی‌رنگ بتوانیم از سایر رنگ‌ها برای نخِ دوخت، قسمت سرآستین‌ها و... استفاده کنیم.
این طراح لباس در پایان بیان کرد: بخش قابل توجهی از دروسی که طراحان لباس می‌خوانند مربوط به مبانی رنگ است، یعنی هر دو رنگ را نمی‌توان کنار یکدیگر قرار داد و باید بر مبنای اصولی این طراحی صورت گیرد، کاری که عملا در سری‌دوزی لباس فرم دانش‌آموزان اتفاق نمی‌افتد. باید طرح‌های پژوهشی در این زمینه صورت گیرد و با سواد بصری شناخت رنگ لباس دانش‌آموزان طراحی شود