انقلاب توییت؛ قدرت شبکه های اجتماعی در شکل گیری جنبش ها

عثمان عباسی ؛ کارشناس رسانه و ارتباطات نوشت: عنوان "انقلاب توییت" به خوبی ماهیت تغییراتی را که شبکه‌های اجتماعی در ایران ایجاد کرده‌اند، نشان می‌دهد. این پلتفرم‌ها نه تنها شیوه ارتباطات ما را متحول کرده‌اند، بلکه بر سیاست، فرهنگ، اقتصاد و حتی نحوه تفکر ما نیز تأثیر گذاشته‌اند.

پیش از ظهور شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از صداها در ایران شنیده نمی‌شد. اما امروزه، هر فردی با یک گوشی هوشمند می‌تواند به یک رسانه تبدیل شود. 

 

در جریان اعتراضات مختلف، شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار مهمی در اطلاع‌رسانی، سازماندهی و ایجاد همبستگی ملی ایفا کرده اند.

شبکه‌های اجتماعی به فعالان اجتماعی امکان می‌دهند تا به سرعت اطلاعات را منتشر کنند، رویدادها را سازماندهی کنند و افراد را بسیج کنند. در بسیاری از تجمعات و اعتراضات، از شبکه‌های اجتماعی برای هماهنگی و اطلاع‌رسانی استفاده شده است. کمپین‌های حمایت از زندانیان سیاسی، جمع‌آوری کمک‌های مالی برای مناطق زلزله‌زده و بسیاری از فعالیت‌های مدنی دیگر، نمونه‌هایی از قدرت سازماندهی شبکه‌های اجتماعی هستند.

یکی از مهم‌ترین تأثیرات شبکه‌های اجتماعی، توانایی آن‌ها در تغییر روایت‌های غالب است. مثلاً در جریان اعتراضات سال‌های اخیر، کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار ویدئوها و تصاویر، روایت‌های رسمی را به چالش کشیده‌اند و به افشای حقایق کمک کرده‌اند. 

شبکه‌های اجتماعی قدرت را از انحصار نهادهای سنتی خارج کرده و آن را به دست مردم سپرده‌اند. این امر به دموکراتیزه شدن اطلاعات و تصمیم‌گیری کمک کرده است.

 

تشکیل جامعه مدنی: شبکه‌های اجتماعی به شکل‌گیری جامعه مدنی کمک کرده و به مردم امکان داده‌اند تا به صورت مستقل و خودجوش سازماندهی شوند.

 

نظارت بر عملکرد حکومت: شهروندان می‌توانند با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، عملکرد مسئولان را زیر نظر بگیرند و آن‌ها را پاسخگو کنند.

 

ایجاد گفتگو و تبادل نظر: شبکه‌های اجتماعی فضایی را فراهم کرده‌اند که افراد با دیدگاه‌های مختلف می‌توانند به گفتگو و تبادل نظر بپردازند.

البته شبکه‌های اجتماعی در ایران با چالش‌های جدی مانند فیلترینگ و محدودیت دسترسی روبرو هستند. با این حال، کاربران ایرانی با استفاده از ابزارهای دور زدن فیلترینگ همچنان به استفاده از شبکه‌های اجتماعی ادامه می‌دهند. در آینده، با پیشرفت فناوری و تغییر سیاست‌ها، انتظار می‌رود نقش شبکه‌های اجتماعی در ایران پررنگ‌تر شود.

توسعه شبکه‌های اجتماعی داخلی: با توجه به محدودیت‌های دسترسی به شبکه‌های اجتماعی خارجی، ممکن است شاهد توسعه شبکه‌های اجتماعی داخلی باشیم.

 

افزایش استفاده از ابزارهای دور زدن فیلترینگ: کاربران ایرانی برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، به دنبال روش‌های جدید و هوشمندانه‌تری خواهند بود. ناگفته نماند؛ دولت جدید ایران طبق وعده های انتخاباتی  قرار است برای این موضوع چاره اندیشی و مدیریت مردم دارانه نمایند.

 

افزایش آگاهی دیجیتال: مردم ایران به تدریج آگاهی بیشتری در مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی پیدا خواهند کرد و از آن‌ها به صورت مؤثرتر بهره خواهند برد.

در نهایت، شبکه‌های اجتماعی در ایران پتانسیل ایجاد تغییرات اساسی در جامعه را دارند. امّا تحقق این پتانسیل به عوامل مختلفی از جمله سیاست‌های دولت، سطح سواد دیجیتال مردم و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی بستگی دارد.

 

شبکه‌های اجتماعی به ابزاری قدرتمند برای ایجاد تغییر اجتماعی در ایران تبدیل شده‌اند. آن‌ها به ما این امکان را می‌دهند تا صدای خود را به گوش جهانیان برسانیم و برای ایجاد یک جامعه بهتر تلاش کنیم.

 

با وجود همه محدودیت‌ها، شبکه‌های اجتماعی همچنان به عنوان یک نیروی قدرتمند در جامعه ایران عمل می‌کنند.