گرداب‌ها زمانی ظاهر می‌شوند که یک جریان سریع آب با دیگر جریان‌ها یا موانع تداخل داشته باشد. آب در مواجهه با چنین نیروی متقابلی شروع به چرخیدن به صورت مارپیچ رو به پایین می‌کند و گردابی ایجاد می‌شود که می‌تواند اشیاء یا حیوانات نزدیک را به سمت خود بکشد.
به گزارش فرادید، برخی گرداب‌ها کوچک و به لحاظ زمانی کوتاه‌مدت هستند، اما برخی دیگر می‌توانند عظیم باشند و توسط جریان‌های مداوم هدایت شوند. در مورد اینکه وقتی درون گرداب مکیده شوید چه اتفاقی می‌افتد، گزارش‌های دست اولی وجود دارد که تصویری تلخی از این اتفاق را ترسیم می‌کنند.
حرکت جریان‌های مخالف می‌تواند اشیاء کوچک، افراد و گاهی حتی قایق‌های کوچک را به درون خود بکشد؛ این وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک باشد، چون می‌تواند هشیاری و ادراک مکانی افراد را از بین ببرد و نهایتا آن‌ها را غرق کند.
استوارت فولستون درباره تجربه کشیده شدن به درون گرداب به گاردین گفته: «وقتی فهمیدم در یک گرداب گیر افتادم، نخستین غریزه من این بود که سعی کنم با شنا کردن از آن خارج شوم، اما این کار کاملا بی‌فایده بود.»
«از آن زمان بارها فیلم‌های ضبط‌شده با دوربینی که به کلاهم متصل بود را مرور کردم. ویدیو نشان می‌دهد من تقریباً سه دقیقه و نیم زیر آب بودم. من تقریباً به سمت بستر رودخانه کشیده شدم، جایی که کشش گرداب کمتر شد و من را آزاد کرد. یکی از کایاک‌ران‌ها من را در حالی پیدا کرد که صورتم روبه پایین بود.»
عمقی که گرداب می‌تواند شما را به پایین بکشد به اندازه و قدرت آن بستگی دارد و تمام کسانی که گرفتار آن شده‌اند، مثل استوارت شانس زنده بیرون آمدن از آن را نداشتند. فردی که بدون جلیقه نجات در گرداب بیافتد معمولاً غرق می‌شود زیرا مدت زمانی که مکش گرداب می‌تواند فرد را در زیر آب نگه دارد معمولا بیش از زمانی است که فرد می‌تواند اکسیژن کافی برای زنده ماندن را در بدنش حفظ کند.
گرداب‌ها به روش‌های مختلفی شکل می‌گیرند، اما بیشتر اوقات زمانی این پدیده تشکیل می‌شود که جریان‌های مخالف با هم برخورد می‌کنند و به دور یکدیگر می‌پیچند یا یک جریان با مانعی برخورد می‌کند. راه دیگر، تشکیل ناگهانی فروچاله‌هایی است که در اثر فروریختن غارهای زیرآبی ایجاد می‌شوند. آن‌ها سبب می‌شوند آب ساختار توخالی را به سرعت پر کند و گردابی شبیه همان گردابی ایجاد کند که وقتی سوراخ‌گیر وان حمام پر از آب را برمی‌دارید ایجاد می‌شود.
راه‌های مختلفی شکل‌گیری گرداب‌ها به این معناست که آن‌ها گاهی ناگهان و بدون هشدار ظاهر می‌شوند، هرچند که بعضی مناطق اساسا به خاطر نوع جریاناتی که در آن‌ها وجود دارد، همیشه مستعد تشکیل گرداب هستند. بهترین راه برای ایمن ماندن از شر گرداب قطعا دور ماندن از آب‌های مشکوک و پرخطر است اما به غیر از این، پوشیدن جلیقه نجات نیز اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد که می‌تواند در لحظات حساس به نجات جان شما کمک کند.